Σίγουρα κάποια στιγμή, κάτι θ’ άκουσες. Πιθανόν να το έχεις βιώσει μέσα απ’ τις προσωπικές σου εμπειρίες ή στο έχει περιγράψει κάποιος δικός σου άνθρωπος. Ίσως να σου φάνηκε παράξενο. Ίσως πάλι, να σου δημιούργησε απορίες και ερωτηματικά για το λόγο ύπαρξής του. Ίσως να σου προκάλεσε έκπληξη, ή και φόβο.
Κάποιοι θα το πουν σ@ξ@υαλική διαστροφή. Κάποιοι σ@ξ@υαλική φαντασίωση. Κάποιοι θα το χαρακτηρίσουν ως φετίχ. Όμως στην πραγματικότητα, η φετιχιστική παρενδυσία, είναι μια απ΄τις πολλές σ@ξ@υαλικές συμπεριφορές. Και παρόλο που πριν από το 1960 αντιμετωπιζόταν ως μια αρρώστια, σήμερα, τη βλέπουμε ως ένα σύμπτωμα -όχι μιας αρρώστιας- αλλά μιας συμπεριφοράς. Κι αυτή η συμπεριφορά έχει περιγραφεί, μόνο σε άνδρες.
Και κάπως έτσι, στην περίπτωση αυτή, το άτομο αυτό εκφράζει μια επιθυμία. Την επιθυμία να φορά ρούχα του αντίθετου φύλου γιατί αρέσκεται σ’ αυτά ή θέλει βιώσει έντονη σ@ξ@υαλική διέγερση, είτε για ν’ αυν@νιστεί είτε για να’ ρθει σε ερωτική επαφή -αρκεί αυτή η συμπεριφορά να ‘ναι αποδεκτή απ’ τον σύντροφο του.
Τι ορίζεται όμως ως παρενδυσιακός φετιχισμός;
Το DSM-TV- TR -κωδικός ταξινόμησης της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας για την παρενδυσία- ορίζει πως πρόκειται για μια σειρά επαναλαμβανόμενων, έντονων σ@ξ@υαλικά διεγερτικών φαντασιώσεων, παρορμήσεων ή συμπεριφορών που αφορούν στην ένδυση με ρούχα του άλλου φύλου για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη ανάλογης συμπεριφοράς στις γυναίκες. Και στην περίπτωση της παρενδυσίας το άτομο χρειάζεται αυτή τη διαδικασία αποκλειστικά για να διεγερθεί σ@ξ@υαλικά. Κατά τ’ άλλα, τις περισσότερες φορές, δεν αμφισβητεί και δεν έχει εσωτερικές συγκρούσεις σχετικά με τις συμπεριφορές και τους ρόλους που απορρέουν απ’ την ταυτότητα του φύλου του.
Και όπως είναι αναμενόμενο, η ιδιαιτερότητα αυτή αποτελεί ένα μυστικό που το γνωρίζουν λίγοι. Τόσο μυστικό, που η επικράτηση της παρενδυσίας στο γενικό πληθυσμό δεν μπορεί να υπολογιστεί. Παρόλ΄αυτά το 2005 σε έρευνα βρέθηκε ένα ποσοστό επικράτησης 3% σε δείγμα στη Σουηδία.
Πότε όμως ξεκινάει η φετιχιστική παρενδυσία; Επιστήμονες της ψυχικής υγείας εντοπίζουν την παιδική ηλικία ή την εφηβεία ως αφετηρία της συμπεριφοράς αυτής. Αρχικά με τη χρήση τμημάτων γυναικείων ρούχων -εσώρουχα ή παπούτσια- και προοδευτικά σε εξ ολοκλήρου γυναικεία ένδυση. Σε μερικά άτομα το κίνητρο για παρενδυσία μπορεί να μειώνεται κατά περιόδους ή να σταματά με την πάροδο του χρόνου.
Αν ρωτήσεις κάποιον θα σου πει πως του αρέσει η υφή των ρούχων και ότι δεν υπάρχει σ@ξ@υαλικό κίνητρο στη συμπεριφορά τους. Όμως σ’ έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 1997 -σ’ ένα δείγμα 1000 παρενδυσιακών ανδρών- το 48% βίωσε σ@ξ@υαλική διέγερση και oργασμo και μόνο το 9% δεν ένιωσε τίποτα.
Επιπλέον, σε συνδρομητικό περιοδικό για τις παρενδυσίας και σε έρευνα του 1997 αντίστοιχα βρέθηκε ότι το 87% ήταν αποκλειστικά ετεροφυλόφιλοι. Το 83% παντρεμένοι, το 74% είχαν παιδιά, το 74% αισθάνονταν ότι άλλαζε ο χαρακτήρας τους φορώντας γυναικεία ρούχα, το 27% προτιμούσαν την παρενδυσία κατά τη συνουσία, το 85% κάποια στιγμή έκανε εμφάνιση με γυναικεία ρούχα, το 26% είχε χρησιμοποιήσει γυναικείες τουαλέτες και το 22% είχε δοκιμάσει γυναικεία ρούχα σε κατάστημα.
Και έτσι πίσω απ’ την παρενδυσία έχουν αναπτυχθεί πολλά ψυχαναλυτικά και συμπεριφορικά μοντέλα και θεωρίες. Θεωρίες που αναφέρουν ως κύρια επιρροή το γονικό περιβάλλον, τη στάση της μητέρας απέναντι στο αντίθετο φύλο, αλλά και τη διαφορά του πατέρα ως προς τους άλλους ετεροφυλόφιλους άνδρες. Επιπλέον επισημάνθηκε πως τα ρούχα κρύβουν το πέος -το σύμβολο της ανδρικής δύναμης- και μ’ αυτόν τον τρόπο το άτομο αποφεύγει τον εντοπισμό του απ’ τους αντίζηλους, κάτι που το ανακουφίζει απ’ το άγχος και ταυτόχρονα δημιουργεί μια αυξημένη αίσθηση αρρενωπότητας.
Σ’ αυτό όμως που μένουν κυρίως οι ψυχολόγοι είναι κατά πόσο η παρενδυσία παραμένει μια απλή παρορμητική φαντασίωση ή αποτελεί μια συμπεριφορά που προοδευτικά προκαλεί δυσφορία. Γιατί στη δεύτερη περίπτωση, μιλάμε για μια διαταραχή πίσω από μια σ@ξ@υαλική συμπεριφορά, -διαταραχή με την έννοια της δυσφορίας και των προσαρμοστικών δυσκολιών. Αυτό αποδεικνύεται, αφού ένα 28% έχει αποδεχτεί πλήρως τη συμπεριφορά αυτή και αντίστοιχα ένα 75% έχει ζητήσει βοήθεια από ειδικό.
Εδώ αξίζει ν΄αναφερθεί πως η παρενδυσία διαφέρει απ’ τον τρaνσ@ξoυαλισμό. Ο Τρaνσ@ξoυαλισμός δεν είναι σ@ξ@υαλική διαταραχή αλλά εκφράζει τη σταθερή δυσφορία του ατόμου σχετικά με την ταυτότητα του φύλου του, την ταύτιση του με το άλλο φύλο αλλά και την επιθυμία του να γίνει άντρας ή γυναίκα αντίστοιχα.
Σε κάθε περίπτωση, η ζωή και ο κάθε «εαυτός» είναι φτιαγμένα απ’ τα υλικά της επένδυσης των ορμών και του σώματος. Οι ορμές είναι η δυσαρέσκεια και η ευχαρίστηση τα οποία στην αρχή είναι διαχωρισμένα και στη συνέχεια γίνονται ένα. Στον καθένα έχουν διαφορετική επίδραση, συναίσθηση και αποτέλεσμα. Αποτελούν δηλαδή μια διαφορετική πραγματικότητα. Επομένως, αυτό που έχεις να κάνεις είναι να δεις αυτή τη διαφορετικότητα με αγάπη και να βοηθήσεις όταν ειλικρινά στο ζητήσει κάποιος.
Συντάκτης: Αναστάσιος Καλλίας
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
