Βία είναι οι εκρήξεις θυμού που σε κάνουν να φοβάσαι

Ο καθένας μπορεί να θυμώσει- αυτό είναι εύκολο όταν μιλάμε για ένα άυλο συναίσθημα. Αλλά το να θυμώσει κανείς με τον σωστό άτομο, σε υγιή βαθμό και στη σωστή στιγμή, για τη σωστή αιτία και με τον σωστό τρόπο– αυτό δεν είναι εύκολο. Κι αν μέσα στα λόγια του το είπε ο Αριστοτέλης, σίγουρα είχε στο μυαλό του πως κανένας άνθρωπος δεν περνάει τη ζωή του χωρίς να τον κυριεύσει ο θυμός.

Γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν καλά ή κακά συναισθήματα. Υπάρχει ο τρόπος που κάποιος μαθαίνει να διαχειρίζεται και να εκδηλώνει τα συναισθήματά του αλλά κι ο βαθμός που τα αναγνωρίζει ή τα αποκρύπτει. Επομένως, δεν είναι ο θυμός που καταστρέφει, αλλά οι πράξεις που προέρχονται απ’ αυτόν.

Κι οι εκρήξεις οργής, οι διαλείπουσες επιθετικές εκρηκτικές συμπεριφοράς, οι εκρήξεις απρόκλητου ή αδικαιολόγητου θυμού που συνοδεύονται από βίαια συμπεριφορά, απέκτησαν όνομα. Για να είμαστε ειλικρινείς, πάντοτε είχανε όνομα. Απλώς φοβόμασταν να το πούμε. Κι ακόμα δηλαδή φοβόμαστε, ή διστάζουμε να δώσουμε ένα όνομα για εκείνες τις περιπτώσεις της βίας -αυτής της ψυχολογικής μορφής- μέσα στην οικογένεια. Ή της επιθετικής συμπεριφοράς ενός οδηγού. Ή την επίθεση κάποιου στην ιδιοκτησία ή στα υπάρχοντα κάποιου άλλου, προκαλώντας ζημιές.

Όμως η βία είναι βία σε όποια μορφή κι αν υπάρχει. Κι αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό σημείο σε κάθε σχέση όπου υπάρχουν εκρήξεις θυμού, με συνεπακόλουθα περιστατικά λεκτικής- ψυχολογικής κακοποίησης. Αποτέλεσμά της, ο δέκτης να λαμβάνει έναν παράδοξο ρόλο θύτη μέσα απ’ αυτήν την επαφή. Κάποιες φορές, επειδή ο πραγματικός θύτης φορτώνει την αποκλειστική ευθύνη της κακοποιητικής αυτής σχέσης και κάποιες άλλες επειδή δυσκολεύεται ν’ αντιληφθεί και να δει πως είναι θύμα αυτής.

Κι έρχονται στιγμές που σκέφτεσαι «μήπως φταίω που θυμώνει, μήπως αν σταματήσω να τον θυμώνω ή ν’ ασχολούμαι, θ’ αλλάξει». Το πρόβλημα όμως δεν είσαι εσύ, αλλά ο άνθρωπος που θυμώνει λόγω μιας κακής, αναποτελεσματικής και μη υγιούς διαχείρισης των συναισθημάτων του, που εκφράζονται χωρίς φίλτρο, ανεπεξέργαστα, βίαια.

Βρίσκεσαι μπροστά στον οξύθυμο σύντροφό σου την ώρα που προσπαθείς να σταματήσεις να κάνεις το παιδί σου να κλαίει και βλέπεις ένα παιχνίδι να χτυπάει στον τοίχο μαζί με μια έκρηξη θυμού. Βρίσκεσαι μπροστά σ’ έναν καβγά ζηλοτυπίας για ένα μήνυμα που ήρθε στο κινητό σου και την ίδια στιγμή χάνεσαι που βλέπεις αυτό να σπάει στα χέρια του. Βρίσκεσαι μπροστά στο αφεντικό σου να σπάει αντικείμενά μέσα στο γραφείο σου επειδή χάσατε μια προθεσμία. Σ’ έναν οδηγό που βγαίνει και σου σπάει το αυτοκίνητο επειδή καθυστέρησες στο φανάρι. Βρίσκεσαι μπροστά στον γείτονα που έκοψε τα καλώδια του τηλεφώνου επειδή δεν του έδωσες τους κωδικούς του ίντερνετ. Στον φίλο σου να χτυπάει πόρτες κι αντικείμενα που καθυστέρησες πέντε λεπτά στο ραντεβού σας.

Και ξαφνικά συμβαίνει αυτό που θα ‘θελες να μη συμβαίνει. Κι αναρωτιέσαι αν είναι κακοποιητικός επειδή τον προκάλεσες εσύ, αν κινδυνεύεις. Όμως η βία δε δικαιολογείται και μην προσπαθείς να το κάνεις. Η μετάνοια και οι τύψεις απ’ την πλευρά του θύτη είναι μόνο μια τακτική. Κι αν επί του παρόντος έχεις ν’ αντιμετωπίσεις μια εκρηκτική οργή που συνοδεύεται από ρίξιμο ή σπάσιμο αντικειμένων -ή υλικές ζημιές- να θυμάσαι πως η πρόκληση σωματικής βλάβης ή απόπειρα χτυπήματος θα ‘ναι η επόμενη φάση.

Το συναίσθημα του θυμού και της έκρηξης ζωγραφίζεται στο σώμα και στο πρόσωπο. Οι κινήσεις γίνονται απότομες κι έντονες, η ομιλία κοφτή κι επιτακτική, το βλέμμα γίνεται πιο άγριο και σκυθρωπό. Το θυμωμένο άτομο παίρνει μια θέση επίθεσης με σκοπό την εκδίκηση, την τιμωρία ή την εκτόνωσή του. Να τα θυμάσαι για να φροντίσεις να θέσεις τις άμυνές σου σε εγρήγορση.

Επομένως, μην παραμένεις στη σιωπή σου. Ούτε χαμηλή αυτοεκτίμηση έχεις, ούτε αισθήματα αναξιότητας πρέπει να σε κατακλύζουν. Σε περιπτώσεις βίας οφείλεις στον εαυτό σου να μην εθελοτυφλείς και να βλέπεις ξεκάθαρα το κακοποιητικό μοντέλο αυτής της σχέσης. Γι’ αυτό πρέπει να απευθύνεσαι άμεσα σε ειδικούς, ή να καταγγέλλεις ένα γεγονός, ή να απομακρύνεσαι άμεσα από την οποιαδήποτε επαφή σου με τον θύτη. Δε σου αξίζει μια τέτοια συμπεριφορά και δεν μπορεί κανένας να έχει κάτι από σένα.