Όταν η ποίηση συναντά τη μουσική, το αποτέλεσμα είναι μαγικό. Έτσι, μερικά από τα πιο όμορφα τραγούδια της έντεχνης ελληνικής δισκογραφίας δημιουργήθηκαν από κάποιον συνθέτη, που αποφάσισε με το μαγικό του ραβδί ν’ αγγίξει ένα ποίημα και να του βάλει μελωδία. Για πολλά από αυτά τα τραγούδια η προέλευσή τους μάς είναι γνωστή, γι’ άλλα όμως όχι. Πάμε μαζί να τα γνωρίσουμε.

 

1. Χρήστος Θηβαίος – Πόσο πολύ σ’ αγάπησα

Το τραγούδι έγινε γνωστό από τη σειρά «Ο μεγάλος θυμός». Πλέον, είναι γνωστό σε όλους μας, πολλοί όμως δε γνωρίζουν ότι οι στίχοι προέρχονται από ποίημα. Το όνομα της ποιήτριας είναι Κατίνα Παΐζη, είναι γεννημένη το 1911 και το ποίημα είναι γραμμένο για τον άντρα που αγάπησε και τελικά παντρεύτηκε. Το ενδιαφέρον κομμάτι της ιστορίας, είναι πως τον μέλλοντα σύζυγό της, που έμελλε να γίνει και η πηγή έμπνευσής της, τον γνώρισε σε φιλικό σπίτι όπου είχαν μαζευτεί με την οικογένειά της να ακούσουν μουσική δωματίου κι εκείνος έπαιζε βιολοντσέλο. Τον έρωτά της τον εκμυστηρεύτηκε μονάχα στην αδερφή της και στη συνέχεια έγραψε για εκείνον αυτό το ποίημα. Ο Χρήστος Θηβαίος πήρε τους στίχους της ποιήτριας και τους έκανε τραγούδι κι ήταν ο ίδιος που μοιράστηκε και την τρυφερή του ιστορία με το κοινό σε μια συνέντευξή του.

 

2. Δημήτρης Παπαδημητρίου – Το παράπονο

Τραγούδι που όλοι μας κάποια στιγμή έχουμε σιγοψιθυρίσει, καθώς ο στίχος «δεύτερη ζωή δεν έχει» είναι πολύ δύσκολο να μη σε αγγίξει. Τραγουδήθηκε από την Ελευθερία Αρβανιτάκη κι οι στίχοι ανήκουν στον Οδυσσέα Ελύτη. Κάποια στιγμή το είδαμε και τηλεοπτικά να ντύνει μια πολύ συγκινητική σκηνή ερωτικής προδοσίας στη σειρά το κόκκινο δωμάτιο, σε ένα επεισόδιο με πρωταγωνιστές την Ελένη Ράντου και τον Γιάννη Αϊβάζη. Αυτό που σίγουρα πρέπει να κρατήσουμε από το ποίημα, είναι το γεγονός ότι παρ’όλο που οι στίχοι του σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται να έχουν μια απαισιόδοξη νότα, η πραγματική τους πρόθεση, είναι να μας πείσουν να ζήσουμε τη ζωή μας όπως μας αξίζει, γιατί είναι μονάχα μία.

 

3. Δημήτρης Παπαδημητρίου – Το σκάκι

Το 1996 στη σειρά «Λόγω τιμής» πρωτοακούστηκε με τη φωνή του Γεράσιμου Ανδρεάτου το τραγούδι «Το σκάκι». Ακόμα κι όσοι δεν το θυμούνται από εκείνη τη σειρά, σίγουρα κάποια στιγμή θα το έχουν ακούσει σε κάποιο ραδιόφωνο, αφού παίζεται μέχρι και σήμερα. Άλλη μία περίπτωση που ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μελοποιεί κάποιον ποιητή, αυτή τη φορά το Μανώλη Αναγνωστάκη. Το ποίημα είναι άκρως πολιτικό, όπως και μεγάλο μέρος της ποίησης του Αναγνωστάκη που προέρχεται από την εποχή της κατοχής και του μεσοπολέμου. Το υπερβατικό στοιχείο όμως σε αυτό το ποίημα είναι πως σε συνδυασμό με τη μουσική και τη φωνή του Ανδρεάτου, γίνεται ικανό να σε ταξιδέψει σε όποιον κόσμο εσύ επιθυμείς ή έχεις ανάγκη. Οι συμβολισμοί κι οι εικόνες του είναι τόσο δυνατές, που σου αφήνουν να περιθώρια να του δώσεις όποια διάσταση σου ταιριάζει.

 

4. Σωκράτης Μάλαμας – Δεκέμβρης 1903

Οι ανεκπλήρωτοι κι ακόμα περισσότερο οι παράνομοι, για την εκάστοτε εποχή, έρωτες θα αποτελούν πάντα πηγή έμπνευσης και δημιουργίας υπέροχων πραγμάτων. Αν δε σου θυμίζει κάτι ο τίτλος, σίγουρα θα σου είναι πιο οικείοι οι στίχοι «κι αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω». Γι’ αυτόν τον έρωτα για τον οποίο δεν μπορούσε να μιλήσει ανοιχτά ο Κωνσταντίνος Καβάφης, τραγούδησε ο Σωκράτης Μάλαμας, βάζοντας μελωδία στο ανέκδοτο δημιούργημα του ποιητή, δίνοντας έτσι φωνή σε όλους αυτούς τους έρωτες τους οποίους για κάποιον λόγο δεν μπορούμε να βγούμε και να τους φωνάξουμε.

 

5. Ερωτικό – Νίκος Ξυδάκης

Άλλη μια ερωτική ιστορία για το τέλος, άλλος ένας κρυμμένος έρωτας, αυτή τη φορά σε ποίηση του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Το κρυμμένο μυστικό του ποιήματος έχει γίνει πια γνωστό, αφού κυκλοφορεί αρκετά στο ίντερνετ. Αλλά για όποιον δεν το ξέρει, αρκεί να διαβάσει το πρώτο γράμμα της κάθε στροφής του ποιήματος κι εκεί θα ανακαλύψει πως υπάρχει πολύ περίτεχνα κρυμμένο ένα όνομα. Γιατί ακόμα κι αν δεν μπορεί να εκφράσει τον έρωτά του ανοιχτά, όπως στην προηγούμενη περίπτωση ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ένας έξυπνος ποιητής σαν τον Λαπαθιώτη θα βρει τον τρόπο να μιλήσει γι’ αυτόν και να τον αποτυπώσει για πάντα στη λογοτεχνική ιστορία, κι επώνυμα μάλιστα.

Απαγορευμένοι οι μη έρωτες, πολιτικές μάχες και ήττες, φιλοσοφικά ζητήματα και στάσεις ζωής είναι μόνο κάποια από τα θέματα που ενέπνευσαν κατά καιρούς τους μεγάλους μας ποιητές. Κι όταν η ποίηση γίνεται τραγούδι, τα ερωτήματα και οι αγωνίες των δημιουργών, έρχονται στα χείλη τα δικά μας κι εμείς έχουμε τη δυνατότητα να αγγίξουμε από κοντά το μεγαλείο των λέξεων και των σκέψεών τους.

Συντάκτης: Αλίκη Ζωγράφου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου