10 γυναίκες της ελληνικής μυθολογίας που πέρασαν μηνύματα

Άλλες πιο δυναμικές, άλλες εγκλωβισμένες στην ίδια τους τη ζωή, οι γυναίκες της ελληνικής μυθολογίας μπορεί να μην κατείχαν τη θέση που τους άξιζε στην τότε κοινωνία, όμως ποτέ δε σταμάτησαν να παλεύουν για τα ιδανικά τους, την οικογένειά τους και το δίκαιο. Ως γνωστόν, γύρω από τους διάφορους μύθους της ελληνικής μυθολογίας τρέχουν πολλές και διάφορες εκδοχές, ωστόσο παρακάτω θα γνωρίσουμε ή θα θυμηθούμε τις ιστορίες κάποιων τολμηρών γυναικών και θα τις αφήσουμε να μας διδάξουν η καθεμιά με τον δικό της μοναδικό τρόπο.

1. Άλκηστις

Η Άλκηστις, κόρη του Πελία, βασιλιά της Ιωλκού, αρνούνταν κατηγορηματικά όλους τους μνηστήρες με τους οποίους ο πατέρας της ήθελε να την παντρέψει, οπότε έθεσε έναν άθλο, σύμφωνα με τον οποίο όποιος κατάφερνε να δαμάσει ένα λιοντάρι κι ένα αγριογούρουνο μαζί σε ένα άρμα κάνοντας τον γύρο της πίστας, θα έπαιρνε την κόρη του. Νικητής κρίθηκε ο Άδμητος που είχε θεό-βοηθό τον Απόλλωνα και έγινε σύζυγος της Άλκηστης. Δυστυχώς, όμως, ύστερα από καιρό ο νέος βασιλιάς αρρώστησε οδεύοντας προς τον θάνατο. Για άλλη μια φορά ο Απόλλωνας τον βοήθησε, προσφέροντάς του αθανασία εάν κάποιος δεχόταν να πεθάνει στη θέση του. Κανείς δε δέχτηκε να θυσιαστεί πέρα από τη γυναίκα του. Η κίνησή της ήταν αυτή την «έστεψε» υπόδειγμα συζυγικής πίστης. Φυσικά ο πόνος του Άδμητου ύστερα από την παρορμητική του απόφαση ήταν αβάσταχτος αλλά η εμφάνιση του ήρωα Ηρακλή τού έφερε τύχη και την Άλκηστη πίσω από τον Κάτω Κόσμο.

2. Εκάβη

Η Εκάβη είναι γνωστή από τον πόλεμο της Τροίας ως γυναίκα του βασιλιά Πριάμου και μητέρα του Έκτορα και του Πάρη, της Πολυξένης και του Πολύδωρου. Λίγο πριν γεννήσει τον Πάρη είχε δει ένα όνειρο που προμήνυε την καταστροφή που θα έφερνε ο νεαρός στο βασίλειό τους. Η Εκάβη αρνήθηκε να σκοτώσουν το παιδί της και αυτό λέγεται πως της προξένησε την κατάρα που την ακολουθούσε σε όλη της τη ζωή. Ύστερα από τη νίκη των Ελλήνων κατά των Τρώων, μαζί με την κόρη της την Πολυξένη, δόθηκαν αιχμάλωτες στον Οδυσσέα. Ο γιος της, Πολύδωρος, είχε δοθεί στον βασιλιά της Θράκης, Πολυμήστορα, μαζί με πολλούς θησαυρούς, ώστε να του παρέχει μια καλή ζωή σε περίπτωση που κανένα άλλο παιδί δεν κατάφερνε να ζήσει. Ωστόσο, ο βασιλιάς αθέτησε την υπόσχεση και σκότωσε τον εναπομείναντα γιο της Εκάβης, η οποία το έμαθε αντικρίζοντας το νεκρό ξεβρασμένο σώμα του, ενόσω είχαν ξαποστάσει στις ακτές της Θράκης. Τότε εκείνη, με τη βοήθεια των Τρωαδίτισσων που είχε κοντά της, κάλεσε τον Πολυμήστορα και τον τύφλωσε, παίρνοντας έτσι την εκδίκησή της. Δεν άργησε όμως, να επέλθει ο θάνατός της, αφού οι Έλληνες την τιμώρησαν με λιθοβολισμό για αυτή της την πράξη. Υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές, η μία εκ των οποίων σύμφωνα με τον Ευριπίδη, λέει πως οι θεοί την λυπήθηκαν και την μετέτρεψαν σε σκύλο.

3. Αριάδνη

Η Αριάδνη ήταν έξυπνη αλλά μικρή κι αθώα. Σύμφωνα με τον μύθο του περίφημου Μινώταυρου στην Κρήτη, ο βασιλιάς Μίνωας είχε ορίσει πως κάθε εννέα χρόνια η Αθήνα θα έστελνε ως ποινή που σκότωσαν οι Αθηναίοι τον γιο του τον Ανδρόγεω, δεκατέσσερα κορίτσια και αγόρια, τα οποία θα κατασπάραζε το τέρας του λαβύρινθου. Ο ήρωας Θησέας, όμως, θέλοντας να βάλει τέλος σε αυτό το βασανιστήριο, αποφάσισε να σκοτώσει ο ίδιος τον Μινώταυρο. Η Αριάδνη αντικρίζοντας τον Θησέα, τον ερωτεύτηκε και προτάθηκε να τον βοηθήσει, ώστε να βγει ζωντανός από τον λαβύρινθο. Χρησιμοποιώντας το γνωστό «μίτο της Αριάδνης» που της είχε δώσει ο Δαίδαλος – δημιουργός του κτίσματος– ο Θησέας κατάφερε να σκοτώσει το τέρας, σώζοντας κι όλα τα παιδιά της Αθήνας. Εκείνος της υποσχέθηκε πως θα την πάρει μαζί του πίσω στην Αθήνα κι έτσι έγινε. Ωστόσο, φτάνοντας στη Νάξο αποβιβάστηκαν για να ξαποστάσουν. Ενώ η Αριάδνη αποκοιμήθηκε στην ακρογιαλιά, το πλοίο σάλπαρε αφήνοντάς την πίσω μόνη, έχοντας πια προδώσει την πατρίδα και την οικογένειά της. Μια εκδοχή λέει πως ο θεός Απόλλωνας την είχε ερωτευτεί και την έκανε γυναίκα του.

4. Πηνελόπη

Η Πηνελόπη, σύζυγος του πολυμήχανου Οδυσσέα, διακρινόταν για την υπομονή και την πίστη της απέναντι σε εκείνον και τον περίμενε να γυρίσει από την Τροία. Τα χρόνια, όμως, περνούσαν και διάφοροι μνηστήρες την πλησίαζαν για να την παντρευτούν και να πάρουν στα χέρια τους το βασίλειο της Ιθάκης. Εκείνη αρνούνταν αλλά η επιμονή τους την οδήγησαν στην πονηρή της σκέψη. Τους υποσχέθηκε πως θα διάλεγε έναν από τους μνηστήρες για άντρα της, αφότου τελείωνε το υφαντό στον αργαλειό της. Οι μνηστήρες δέχτηκαν, μόνο που δεν ήξεραν πως τη νύχτα ξήλωνε ό,τι είχε υφάνει και την επόμενη μέρα το ύφαινε ξανά από την αρχή. Ο καιρός περνούσε, οι μνηστήρες είχαν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους, ώσπου κάποια στιγμή μια υπηρέτρια την μαρτύρησε. Δεν είχε πια άλλη επιλογή από το να αποφασίσει κι έτσι κήρυξε έναν αγώνα τοξοβολίας. Ανάμεσα στο πλήθος των μνηστήρων βρισκόταν και ένας ζητιάνος ο οποίος δεν ήταν άλλος από τον Οδυσσέα. Ζήτησε να ρίξει κι αυτός το τόξο δίχως να θέλει να την παντρευτεί κι αφού επιδοκιμάστηκε από τους υπόλοιπους μνηστήρες, η Πηνελόπη τον άφησε να δοκιμάσει. Πείτε το ένστικτο, πείτε το μοίρα, η υπομονή της Πηνελόπης έφερε τον άντρα της πίσω στην αγκαλιά της.

5. Αλκμήνη

Η όμορφη Αλκμήνη είναι γνωστή ως η μητέρα του Ηρακλή. Κόρη του Ηλεκτρύωνα, βασιλιά των Μυκηνών, και σύζυγος του Αμφιτρύωνα, προδόθηκε και πρόδωσε εν αγνοία της. Εξορίστηκε μαζί με τον άντρα της στη Θήβα, αφότου εκείνος σκότωσε κατά λάθος τον πατέρα της κατά τη διάρκεια κυνηγιού. Η Αλκμήνη ζήτησε από τον Αμφιτρύωνα να εκδικηθεί για τον θάνατο των αδελφών της κι έτσι εκστράτευσε κατά των υπαίτιων, των Τηλεβόων. Μονάχα αφότου πραγματοποιούσε την εντολή του πατέρα της θα μπορούσε να πλαγιάσει μαζί της. Εν απουσία του Αμφιτρύωνα, όμως, εμφανίστηκε ο θεός Δίας εκστασιασμένος από την ομορφιά της και μεταμφιεσμένος ως ο σύζυγός της, την παραπλάνησε και κοιμήθηκε μαζί της για τρεις νύχτες. Ο Αμφιτρύωνας επιστρέφοντας είδε πως η Αλκμήνη δεν τον υποδέχτηκε και με τόσο θερμές τιμές όσο περίμενε και τότε υποψιάστηκε πως κάτι δεν πήγαινε καλά –σενάριο απιστίας μυριζόταν– και εξοργισμένος αποφάσισε να την κάψει. Ο Δίας όμως τον εμπόδισε ρίχνοντας μια καταρρακτώδης βροχή και συμβουλευόμενος τον μάντη Τειρεσία, ο Αμφιτρύωνας πείστηκε για το θεϊκό συμβάν. Η Αλκμήνη έφερε στον κόσμο δύο αγόρια, τον Ηρακλή και τον Ιφικλή. Ύστερα από τον θάνατο του Αμφιτρύωνα παντρεύτηκε τον Ραδάμανθυ και πέθανε σε μεγάλη ηλικία.

6. Ιφιγένεια

Κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, είχε άλλα τρία αδέρφια, την Ηλέκτρα, τη Χρυσόθεμη και τον Ορέστη. Πριν την έναρξη του Τρωικού πολέμου, ο μάντης Κάλχας είπε στον Αγαμέμνονα πως για να πλεύσουν με ούριο άνεμο προς την Τροία, θα έπρεπε να θυσιάσει την κόρη του, Ιφιγένεια, στη θεά Άρτεμις, η οποία ήταν εξοργισμένη μαζί του, διότι –κατά μία εκδοχή του μύθου– ο Αγαμέμνονας είχε σκοτώσει το ιερό της ελάφι. Ύστερα από πιέσεις του Μενέλαου και του Οδυσσέα αναγκάστηκε να πράξει έτσι και κάλεσε τη γυναίκα του και την κόρη του στην Αυλίδα, τάχα πως θα την πάντρευε με τον ήρωα Αχιλλέα. Τελευταία στιγμή, όμως, λίγο πριν θυσιαστεί το κορμί της Ιφιγένειας, η θεά Άρτεμις τη λυπήθηκε, την αντικατέστησε με ένα ελάφι και την πήρε μαζί της, κάνοντάς την ιέρεια του ναού της στη χώρα των Ταύρων. Δουλειά της Ιφιγένειας ήταν να θυσιάζει όποιον ξένο εμφανιζόταν στη χώρα τους. Πού να ήξερε πως κάποια στιγμή ένας από τους υποψήφιους προς θυσία θα ήταν ο αδερφός της, ο Ορέστης, και πως έτσι θα ενώνονταν ξανά η οικογένεια και θα επέστρεφε στην πατρίδα τους.

7. Ηλέκτρα

Αδερφή της Ιφιγένειας, η Ηλέκτρα είναι γνωστή και με το όνομα Λαοδίκη. Αποτελεί γυναικεία φιγούρα της ελληνικής μυθολογίας, αφοσιωμένη στα ιδανικά της δικαιοσύνης και της πίστης. Μετά τον φαινομενικό χαμό της αδερφής της, η Ηλέκτρα δεν έπαψε να λαχταράει την επιστροφή του πατέρα της από τον Τρωικό πόλεμο, όσο η μητέρα της είχε αποκτήσει δεσμό με τον ξάδερφο του Αγαμέμνονα, Αίγισθο, και ήταν εξοργισμένη με την πράξη του άντρα της. Φοβούμενη μην προξενήσει η μητέρα τους κάποιο κακό στον Ορέστη, η Ηλέκτρα τον έστειλε μακριά σε έναν δάσκαλο, ώστε να ανατραφεί με ασφάλεια. Η Κλυταιμνήστρα, λοιπόν, είχε κανονίσει μαζί με τον Αίγισθο τη δολοφονία του Αγαμέμνονα με το που επέστρεφε από τον πόλεμο, κακό που ούτε ο ίδιος δε θα μπορούσε να περιμένει. Η Ηλέκτρα δεν κατάφερε να τη σταματήσει και μέχρι πολλά χρόνια αργότερα περίμενε τον αδερφό της να σώσει την ίδια από το ματωμένο παλάτι. Όταν ο Ορέστης ενηλικιώθηκε και έμαθε για τον θάνατο του πατέρα τους, αποφάσισε να επιστρέψει στο παλάτι μαζί με το φίλο του τον Πυλάδη και να εκδικηθεί τη μητέρα του. Ερχόμενοι μεταμφιεσμένοι ισχυρίστηκαν πως έφερναν τις στάχτες του νεκρού Ορέστη, συγκλονίζοντας την Ηλέκτρα, αλλά αμέσως την καθησύχασαν. Μαζί οργάνωσαν το σχέδιο για τον θάνατο του ζεύγους και ύστερα ο Ορέστης έδωσε το χέρι της αδερφής του στον Πυλάδη.

8. Κίρκη

Η σαγηνευτική Κίρκη, κόρη του Θεού Ήλιου και της Πέρσης, ζούσε μόνη στο νησί Αιαία, μαζί με τους περίεργους υπηρέτες της. Οι θεϊκές και μαγικές της ικανότητες μεταμόρφωναν τους ναυαγούς στο νησί της σε άγρια ζώα, αφού τους δελέαζε με φαΐ και ποτό. Γνωστή φιγούρα μέσα από την «Οδύσσεια», όταν ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του κατέφθασαν στην Αιαία, σίγουρα δεν ήξεραν τι τους περίμενε, αν και ο Ευρύλοχος ήταν ο μόνος που υποψιάστηκε την κατάσταση και πρόφτασε να ειδοποιήσει τον αρχηγό. Ο θεός Ερμής τον πρόσταξε να βρει ένα βότανο, ώστε να προστατευτεί από το ξόρκι της θεάς-μάγισσας κι έτσι έκανε. Η Κίρκη έκπληκτη, καθώς μια προφητεία της είχε υποδείξει πως ένας ήρωας θα εμφανιζόταν στο νησί της κάποια μέρα, έσπασε το ξόρκι και μεταμόρφωσε τους συντρόφους ξανά σε ανθρώπους αλλά και πιο όμορφους και νεότερους. Παρέμειναν στο νησί για ένα χρόνο, όπου ο Οδυσσέας έκανε τρία παιδιά μαζί της, εκ των οποίων ο ένας ήταν ο Τηλέγονος. Κατά μία εκδοχή του μύθου ο Τηλέγονος όταν μεγάλωσε ταξίδεψε ως την Ιθάκη για να βρει τον πατέρα του αλλά κατά λάθος τον σκότωσε εν μέσω της επιδρομής του στο νησί. Λέγεται πως πήρε την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο μαζί του πίσω στο νησί Αιαία, παντρεύτηκε την Πηνελόπη και ο Τηλέμαχος την Κίρκη, η οποία μάλιστα έδωσε και στους τρεις αθανασία.

9. Λυσιστράτη

Ξεφεύγοντας λίγο από τους μύθους και τα ξόρκια, πηγαίνουμε σε μια ηρωίδα που διδάσκει και ενισχύει τη σημασία του ρόλου των γυναικών στις αποφάσεις της κοινωνίας με κωμικό τρόπο μέσα από τη ματιά του Αριστοφάνη. Η κωμωδία «Λυσιστράτη» γράφτηκε το 411 π.Χ, την πιο παραγωγική περίοδο του σατιρικού ποιητή σε μια προσπάθεια να φέρει ειρήνη στην πολυτάραχη Αθήνα. Κατά την περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου οι γυναίκες της Αθήνας, με επικεφαλής τη Λυσιστράτη, αποφασίζουν να οργανώσουν μια ερωτική αποχή, αντιδρώντας στους άντρες τους, ώστε να λάβει ο πόλεμος ένα τέλος. Αρχικά όταν η Λυσιστράτη παρουσιάζει την ιδέα επικρατούν δισταγμοί και διαφωνίες, όμως παίρνοντας τον λόγο η Σπαρτιάτισσα Λαμπιτώ τις πείθει. Η ειρήνη αποκαθίσταται με ορισμένες υποχωρήσεις τόσο των Αθηναίων όσο και τον Σπαρτιατών. Η αριστοφανική πρωταγωνίστρια παλεύει, όχι για προσωπικά και πολιτικά συμφέροντα αλλά για το πανελλήνιο καλό. Είναι τολμηρή και θαρραλέα για εκείνη την εποχή και ως αντιπολεμικό έργο αντικατοπτρίζει αρετές για τις οποίες παλεύουμε μέχρι και σήμερα.

10. Αταλάντη

Μια αλλιώτικη δυναμική ηρωίδα είναι η Αταλάντη, γνωστή για τις επιδόσεις της στο τρέξιμ, αλλά και για την «άγρια» συμπεριφορά της. Μία από τις πολλές κόρες του Ίασου της Αρκαδίας, εγκαταλείφθηκε στο δάσος, όταν κατά τη γέννησή της ο πατέρας της απογοητεύτηκε που δεν απέκτησε γιο. Για καλή της τύχη μια αρκούδα βρήκε το βρέφος κι έτσι η μικρή Αταλάντη μεγάλωσε πλάι της και εξελίχθηκε σε μια αξία κυνηγό. Κάποια στιγμή μαθεύτηκε η παρουσία της στο δάσος και το παλάτι ζήτησε να τη δει, όπως και έγινε. Τη φρόντισαν και ο γέρο-Ίασος της ανακοίνωσε πως αμέσως θα την πάντρευαν, όμως εκείνη αρνούνταν. Τελικά δέχτηκε να παντρευτεί όποιον την κέρδιζε σε έναν αγώνα τρεξίματος. Ύστερα από πολλές ήττες εμφανίστηκε ο Ιππομένης ο οποίος με την εύνοια της θεάς Αφροδίτης κατάφερε να ξεγελάσει την Αταλάντη στο αγώνισμα με τα γνωστά χρυσά μήλα των Εσπερίδων, τα οποία άφηνε στον δρόμο της. Ωστόσο ο Ιππομένης ξέχασε να ευχαριστήσει τη θεά, γεγονός που την εξόργισε. Έτσι όταν το ζεύγος ξαπόστασε κοντά σε έναν ναό, η θεά δεν τους προειδοποίησε πως θα ήταν ιεροσυλία να πλαγιάσουν εκεί κι έτσι ως τιμωρία οι θεοί τους μεταμόρφωσαν σε λιοντάρι και λέαινα αλλά ακόμη κι έτσι δε σταμάτησαν να ζουν ευτυχισμένοι.

Καθεμία από τις ιστορίες, με τη δική της ομορφιά και ποικιλία, είναι που την κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσα σε μια προσπάθεια να ενώσεις όλες τις κουκίδες αλλά και να κατανοήσεις τις αξίες της τότε εποχής. Ισάξια με τους ήρωες στέκονται κι αυτές οι ηρωίδες κι άλλες πολλές που με τις ιστορίες τους πλουτίζουν τον κόσμο της ελληνικής μυθολογίας με την τόλμη, την πίστη και τη διαφορετικότητά τους.