Τα ανθρώπινα δάκρυα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την εκδήλωση συναισθημάτων, με τον πόνο, την ένταση και την εκτόνωση. Πολλοί άνθρωποι τα «φοβούνται» και τα κρύβουν με αποτέλεσμα να πνίγουν όλο και περισσότερο τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Τα δάκρυα αποτελούν μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μέσα από την οποία ανακουφιζόμαστε κι ηρεμούμε. Ας δούμε, όμως, δέκα facts, που ίσως να ξέραμε ίσως και όχι για τις άτιμες σταγόνες που θολώνουν τα μάτια μας.
1. Οι άνθρωποι είμαστε τα μόνα έμβια όντα που κλαίμε για να εκφραστούμε συναισθηματικά. Κατά την εκδήλωσή τους, ο οργανισμός μας εκκρίνει την οξυτοκίνη, της οποίας η δράση χαρακτηρίζεται ως φυσικό αναισθητικό. Οδηγούμαστε λοιπόν σε μια κατάσταση ηρεμίας. Είναι εντυπωσιακό να παρατηρούμε πώς ο οργανισμός μας έχει την ικανότητα να μας προστατεύει και να εξισορροπεί τις διάφορες λειτουργίες, ώστε να παραμένουμε ασφαλείς.
2. Σε κάθε δάκρυ που παράγεται στη συσκευή του δακρυϊκού αδένα (ανάμεσα στο βλέφαρο και τον οφθαλμό) τείνουμε να ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας, ώστε να γίνει εφίδρωση. Σαφώς όταν τρέχουν πολλά δάκρυα τίθεται αδύνατο να συγκρατηθούν και να αποστραγγιστούν δίχως να καταλήξουν στο πρόσωπό μας.
3. Πώς όμως, συνδέεται ο λειτουργικός κόσμος των δακρύων με αυτόν της ψυχής μας; Γνωρίζουμε πως ο εγκέφαλός μας είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία των συναισθημάτων. Υπάρχει λοιπόν ένα κέντρο του εγκεφάλου που ονομάζεται «μεταιχμιακό σύστημα», το οποίο συνδέεται με το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι εμείς δεν μπορούμε να ασκήσουμε απόλυτο έλεγχο σ’ αυτό και σε συνεργασία με τον νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη παράγονται τα δάκρυα. Έτσι, λοιπόν, στη συναισθηματική ένταση που μας περικλύει, λαμβάνει σήμα ο εγκέφαλος και δίνει την εντολή που προκαλεί έκκριση δακρύων.
4. Τα δάκρυα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: τα βασικά, τα αντανακλαστικά και τα συναισθηματικά. Τα πρώτα διατηρούν υγρό τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού, είναι υπεύθυνα δηλαδή για τον καθαρισμό του. Τα δεύτερα αποτελούν προστασία από εξωτερικούς παράγοντες, όπως όταν ερχόμαστε σε επαφή με κρεμμύδια, καπνό ή άλλες βλαβερές ουσίες. Τέλος, τα συναισθηματικά δάκρυα είναι το αποτέλεσμα της έκφρασης χαράς, λύπης, αγανάκτησης και πόνου. Είναι οι φίλοι μας στη μοναξιά, τις νύχτες που δε μας ακούει κανείς.
5. Όταν αναφερόμαστε στα «δάκρυα χαράς» μπορούμε να θεωρήσουμε πως είναι ένα οξύμωρο σχήμα λόγου, αφού ένα θετικό νέο μάς οδήγησε σε μια αρνητική αντίδραση. Έρευνες έχουν δείξει πως αυτού του είδους η εκδήλωση συμβαίνει έτσι ώστε να αποκαθίσταται συναισθηματική ισορροπία και μέσα από την έντονη έκφραση να οδηγούμαστε στην ηρεμία. Ας πάρουμε ως παράδειγμα το νευρικό γέλιο απέναντι σε μια άβολη κατάσταση. Τα αντίθετα φέρνουν την ισορροπία!
6. Εσύ ήξερες ότι τα δάκρυα χαράς είναι διαφορετικά από τα δάκρυα λύπης; Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στο College of Arts and Sciences, η γεύση του ενός από του άλλου διαφέρει και δεν έχουν ίδια σύσταση. Τα δάκρυα λύπης είναι πιο αλμυρά εξαιτίας της ποσότητας αλάτων που περιέχουν, ενώ τα δάκρυα χαράς έχουν ένα συνδυασμό γλυκιάς με χημική γεύση, λόγω των χημικών στοιχείων που παράγονται. Επίσης κατά την μικροσκοπική παρακολούθηση των δακρύων παρατηρείται η διαφορετική μορφή τους.
7. Επανερχόμαστε λίγο στο πόσο παρεξηγημένο είναι το κλάμα. Μπορεί για κάποιους να φαντάζει ένδειξη αδυναμίας, ωστόσο αποτελεί προστασία. Πέρα από την ικανότητα της συναισθηματικής ανακούφισης, έχει πρακτικές ιδιότητες όσον αφορά την υγεία μας. Αρχικά, βοηθάει στην αποφυγή της αφυδάτωσης των βλεννογόνων των ματιών, έτσι ώστε να παραμένουν σε άρτια κατάσταση. Επιπροσθέτως, τα δάκρυα έχουν την μαγική «δύναμη» να καταπολεμούν μικρόβια, με τη βοήθεια του υγρού που περιέχουν, τη λυσοζύμη D. Οπότε λίγο κλάμα δε βλάπτει για να διατηρήσουμε την υγειά μας!
8. Ως προς τον ερωτικό τομέα, υπάρχει το φαινόμενο της ανάγκης του κλάματος ύστερα από την κορύφωση. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στις διάφορες ορμονικές εκκρίσεις που οδηγούν τον οργανισμό στην εκδήλωση δακρύων, είτε να είναι απόρροια ψυχολογικής αντίδρασης. Μπορεί να είναι και πάλι δάκρυα χαράς ή δάκρυα λύπης αναλόγως της σχέσης των δυο συντρόφων.
9. Υπάρχουν άλλες τρεις κατηγορίες, στις οποίες θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε τα συναισθηματικά δάκρυα που προαναφέραμε, σε εκείνα του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Αν το δούμε λίγο πιο ρομαντικά αποτελούν δάκρυα που σχετίζονται με την υπαρξιακή μας κατάσταση, τα ερεθίσματα γύρω μας και την ψυχολογία μας. Είναι τα δάκρυα που ίσως είναι τα πιο γνώριμα και συνηθισμένα για εμάς. Προκαλούνται από τον φόβο μας για το άγνωστο, το απωθημένο και το δεδομένο. Είναι απόρροια των καταστάσεων, που δεν μπορούμε ή φοβόμαστε να αλλάξουμε. Είναι ο λόγος που πνιγόμαστε κι ύστερα ξεσπάμε.
10. Για τελευταίο άφησα κάτι πολύ απλό κι ενδεχομένως δεδομένο που δεν είναι άλλο από το κλάμα του μωρού. Είναι η πρώτη μας «κραυγή» και μια πρώιμη μορφή επικοινωνίας με τον κόσμο των ανθρώπων. Το κλάμα ενός μωρού χωρίζεται στο βασικό, στο κλάμα του θυμού και του πόνου. Είναι το πιο αθώο, το πιο αγνό και κατά βάθος το πιο τρυφερό –όσο περίεργο και να μας φαίνεται– διότι πίσω από αυτό κρύβονται λέξεις που δεν μπορούν ακόμα να ειπωθούν, κρύβονται συναισθήματα που ετοιμάζονται να εκκολαφθούν.
O Βολτέρος λέει πως «τα δάκρυα είναι η βουβή διάλεκτος του πόνου» και θα συμφωνήσω, αν και πίσω από ένα δάκρυ μπορεί να κρύβεται όλη η συνειδητοποιημένη ευτυχία του κόσμου. Παρεξηγημένο ή μη το κλάμα είναι ελαφρυντικό, είναι ανακουφιστικό εάν του επιτρέψουμε να εκδηλωθεί. Η καρδιά και ο νους γνωρίζουν πότε το σώμα δεν αντέχει άλλο κι έχει την ανάγκη, να ξεσπάσει. Αρκεί να το παραδεχόμαστε και να το αποδεχόμαστε. Κλείνοντας με το Γάλλο ποιητή Alfred de Musset, «γλυκά ή φαρμακωμένα, τα δάκρυα πάντοτε ανακουφίζουν».
Συντάκτης: Αγγελική Τσιγαρά
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
