Κάνοντας λίγο χιούμορ για να κρύψουμε τα κομπλεξάκια μας

Όπου συναντήσεις χιούμορ, εκεί κιόλας στεριώνεις. Ένας από τους ορισμούς, που βρήκα καθώς έψαχνα για να εξηγήσω τι εστί χιούμορ είναι αυτός: Μορφή πνεύματος που παρουσιάζει την πραγματικότητα έτσι ώστε να προβάλλεται η διασκεδαστική και παράδοξη όψη της. Αποτελεί εργαλείο, που βοηθάει τον άνθρωπο να γελάει, να φλερτάρει και να βλέπει τη ζωή με μια πιο ανάλαφρη ματιά.

Δεν είναι πάντοτε εύκολο να έχεις την ικανότητα να βλέπεις μια κατάσταση από την κωμική της πλευρά. Όπως και ποτέ οι μέρες δε θα είναι από την αρχή μέχρι το τέλος τους αψεγάδιαστες. Εκεί που νομίζεις πως όλα είναι εναρμονισμένα με τον εσωτερικό σου κόσμο, θα υπάρξει εκείνο το εξωτερικό ερέθισμα, που θα σε πιάσει απροετοίμαστο και θα σε αναγκάσει να βρεις τρόπο για να πάρεις την κατάσταση στα χέρια σου. Με άλλα λόγια αναγκάζεσαι να αμυνθείς. Άλλοι επιλέγουν την αποφυγή, άλλοι το κλάμα… κι άλλοι το χιούμορ.

Ας μη ξεχνάμε και τον μοναδικό, σαρκαστικό Τσάντλερ από τα «Φιλαράκια», που κι ο ίδιος παραδεχόταν πως οι δυσκολίες, που είχε αντιμετωπίσει στη ζωή του τον οδηγούσαν να κάνει συνέχεια πλάκες, ακόμα και σε πιο σοβαρές καταστάσεις. Μέσα από το χαρακτήρα του βλέπαμε πώς ένας άνθρωπος μπορεί να αναποδογυρίσει τα δεδομένα και μέσα από το χάος, να προβεί στην κάθαρση.

Σύμφωνα με τον Sigmund Freud, ως μηχανισμό άμυνας ορίζουμε μια αυτόματη ενέργεια του οργανισμού μας όταν βρίσκεται κάτω από μια συνθήκη την οποία αδυνατεί ψυχολογικά ν’ αντιμετωπίσει. Το «Εγώ» μας προσπαθεί να αποφύγει ή να βρει τρόπους να διαχειριστεί τη σύγκρουση μεταξύ του «Εκείνο» και το «Υπερεγώ» μας, που έχει προκληθεί από ένα εξωτερικό ερέθισμα. Θα μπορούσε το χιούμορ να θεωρηθεί μηχανισμός άμυνας; Η απάντηση είναι ναι!

Δεν μπορούν όλες οι δύσκολες καταστάσεις, να αντιμετωπιστούν με χιούμορ, ωστόσο μια μικρή του δόση μπορεί να κάνει τη ματιά μας, να αλλάξει στροφή και να μας βοηθήσει να αποβάλλουμε περαιτέρω άγχος. Το χιούμορ αποτελεί μηχανισμό άμυνας, που χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους για να κατευνάσουν ή και να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση, που τους προκαλεί άγχος ή θλίψη. Για κάποιους φαντάζει περίεργο πως μια άσχημη κατάσταση μπορεί σταδιακά ή και στιγμιαία να μετατραπεί σε κάτι κωμικό ή καλύτερα κωμικοτραγικό.

Το χιούμορ έχει ως αποτέλεσμα το γέλιο το οποίο έχει τη δυνατότητα να μειώσει τα επίπεδα ορμονών κορτιζόλης και αδρεναλίνης που προκαλούνται από το στρες και να παράγει ενδορφίνες, που βοηθούν στην υγεία και μειώνουν τον πόνο – και ψυχικό και σωματικό.

Σε μια δύσκολη συνθήκη, ο άνθρωπος μπορεί να εκμεταλλευτεί την ικανότητα της πλάκας για να αντιμετωπίσει ή να ξεφύγει με ήπιο τρόπο. Με το χιούμορ ελαφραίνεις ένα βαρύ κλίμα ή αιφνιδιάζεις τον ενοχλητικό συνομιλητή σου. Δεν έχουν όλη την ικανότητα του χιούμορ και την αντίληψη ενός καλού αστείου. Ακόμη κι ένα κρύο ανέκδοτο μπορεί να κάνει τους πάντες να γελάσουν, εάν ο  δημιουργός ή αφηγήτης του έχει έμφυτη ικανότητα με τον τρόπο και το ύφος του να κάνει οποιαδήποτε κατάσταση να φαντάζει αστεία και να προσθέτει μια χαρούμενη νότα σε οτιδήποτε απασχολεί τους γύρω του. Οι εμπειρίες κι οι δυσκολίες τον έχουν κάνει να διαχειρίζεται με τρόπο ντελικάτο και χιουμοριστικό την ίδια τη ζωή, γιατί μπορεί και βλέπει πέρα από τη λεπτή γραμμούλα, που φοβόμαστε να ξεπεράσουμε, εκείνη της γκρίνιας, της απόγνωσης και της απαισιοδοξίας.

Η ζωή είναι απρόβλεπτη και μας φέρνει σκαμπανεβάσματα προκαλώντας την ψυχολογία μας να αντιδράσει ή κι όχι. Πάντοτε εστιάζουμε πολύ περισσότερο στα αρνητικά, ενώ θα μπορούσαμε κάλλιστα να τα εξισορροπήσουμε με τα θετικά. Το χιούμορ είναι απαραίτητο στη ζωή μας είτε αυτό είναι μια κωμωδία είτε ένας φίλος, που έχει την ικανότητα να μας κάνει να γελάμε. Πάνω στα νεύρα μας, στη στενοχώρια μας και τη μαυρίλα μας μπορούμε με μία λέξη, μια φράση ή μια στροφή 180 μοιρών της προοπτικής μας, να αλλάξουμε σε δευτερόλεπτα την αύρα και την ενέργειά μας. Δεν είναι τόσο δύσκολο.

Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν το χιούμορ ως άμυνα είναι πλάσματα μυστήρια και ξέρουν να χειρίζονται τις καταστάσεις με έναν τρόπο ιδιαίτερο και μοναδικό. Το χιούμορ λοιπόν, πέρα από την ικανότητα να χαροποιεί ένα κοινό, την οικογένεια και φίλους αποτελεί κι έναν τρόπο, να κρύψει κάποιος πληγές, ψυχολογικά τραύματα και να γεμίσει ένα κενό κάνοντας τους άλλους, να γελάνε. Λαμβάνει ικανοποίηση και μεγαλύτερη αποδοχή από τους γύρω του. Λένε πως το δυνατό γέλιο κρύβει πόνο και το έξυπνο χιούμορ διπλωματικότητα σε δύσκολες καταστάσεις. Έτσι κι αλλιώς, μια ζωή χωρίς χιούμορ είναι ένας ουρανός χωρίς αστέρια.