«Κάνε το καλό και ρίξ΄ το στο γιαλό», έλεγε ξανά και ξανά η λατρεμένη μου γιαγιά. Και για να είμαι ειλικρινής, δεν καταλάβαινα ακριβώς τι εννοούσε. Ποιο ήταν αυτό το καλό που έπρεπε να κάνω; Κι αφού επρόκειτο για κάτι καλό, για ποιο λόγο έπρεπε να το πετάξω στη θάλασσα μετά; Κι αγχωνόμουνα, και στεναχωριόμουν και φοβόμουν ότι θα την απογοήτευα στο τέλος. Μέχρι που μια μέρα κάθισε και μου εξήγησε το πραγματικό νόημα της φράσης, που δεν είναι άλλο από το να είσαι σωστός άνθρωπος. Ήταν κάτι τόσο απλό αλλά ταυτόχρονα τόσο ουσιώδες, κι ίσως γι’ αυτό το παιδικό μου μυαλό αδυνατούσε να το συλλάβει. Μεγαλώνοντας οικειοποιήθηκα τα λόγια της κι η προσπάθεια να είμαι άνθρωπος έγινε τρόπος ζωής.
Ξέρετε, δε θέλει και πολύ κόπο για να είσαι σωστός άνθρωπος. Και μια καλή πράξη είναι αρκετή. Δε χρειάζεται ούτε μεγάλη γενναιοδωρία ούτε και τρανταχτές κινήσεις. Μια καλημέρα για παράδειγμα, συνοδευόμενη με χαμόγελο σ’ έναν περαστικό φτάνουν και περισσεύουν για να βελτιώσουν τη μέρα του. Είναι καθαρή ευγένεια, τίποτα κοπιαστικό ή επίπονο.
Κι υπάρχουν άπειρες άλλες όμορφες κινήσεις που ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει. Κινήσεις ακόμη πιο ουσιαστικές, όπως το να χαρίσουμε όσα ρούχα πιάνουν άσκοπα χώρο στις ντουλάπες γιατί πέρασε η μόδα και δε μας αρέσουν πια, ή τα παιχνίδια μας σε παιδιά που οι γονείς τους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τους τα προσφέρουν, να δώσουμε ένα πιάτο φαγητό σε έναν άστεγο, να γίνουμε εθελοντές αιμοδότες, κι η λίστα συνεχίζεται καθώς τέτοιου είδους κινήσεις πέρα απ’ το υλιστικό κομμάτι, δίνουν και τεράστια δύναμη στους ανθρώπους αυτούς να συνεχίσουν τον αγώνα τους κι ελπίδα πως έρχονται καλύτερες μέρες.
Πιθανώς κάποιοι να αναρωτηθείτε τι θα κερδίσουμε εμείς από όλο αυτό, κι απάντηση είναι μία: ηθική ικανοποίηση! Είναι το μοναδικό που θα πρέπει να μας μείνει. Το σημαντικό είναι κάθε μας κίνηση να είναι ανιδιοτελής, να μην έχουμε κανένα πρακτικό όφελος από αυτή. Εάν είναι σε κάθε μας πράξη να απαιτούμε ανταλλάγματα, τότε έχουμε χάσει την ουσία κι είναι προτιμότερο να κάτσουμε ήσυχα στη γωνιά μας, να μην ενοχλούμε κιόλας όσους πραγματικά νοιάζονται και παλεύουν να είναι άνθρωποι.
Και δυστυχώς η καθημερινότητά μας καθιστά υπερβολικά δύσκολη αυτή την προσπάθεια. Πώς έχουμε την απαίτηση να υπάρχει ανθρωπιά όταν η πραγματικότητα κατακλύζεται από βαναυσότητα; Κακά τα ψέματα, σε έναν κόσμο τόσο ατομικιστικό και κτηνώδη, είναι υπερβολικά δύσκολο για τον καθένα μας να διατηρήσει αυτή την αρετή και να την κάνει τρόπο ζωής.
Παρ’ όλα αυτά, η ανθρωπιά είναι στο DNA μας. Είναι ας πούμε ένα γονίδιο, η ενεργοποίησή του όμως είναι καθαρά δική μας επιλογή. Όσο πιο συχνά μάλιστα το χρησιμοποιούμε τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε. Και τονίζω ξανά, ηθικά αποτελέσματα, που θα βελτιώσουν την προσωπικότητά μας και θα μας μετατρέψουν σε ανθρώπους όμορφους. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως η ζωή κάνει κύκλους, και ταχύτατα οι ρόλοι μπορεί να αντιστραφούν.
Εν τέλει, δεν ξέρω αν έχω καταφέρει να κάνω περήφανη τη γιαγιά μου και να είμαι άνθρωπος με κάθε έννοια της λέξης. Το σίγουρο όμως είναι ότι θα συνεχίσω να προσπαθώ με κάθε τρόπο. Δεν κοστίζει, δεν πονάει, κι η ζωή θα σου το επιστρέψει!
Επιμέλεια Κειμένου Ιωάννας Καραφώτη: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Ιωάννα Καραφώτη
