Ποια αφανή στοιχεία προμηνύουν μια κατάθλιψη;

Ο ψυχικός πόνος αναντίλεκτα αποτελεί μια από τις δυσκολότερες καταστάσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος στη ζωή του. Δεν υπάρχει ανθρώπινο ον που να μην τον έχει βιώσει, έστω και μία φορά. Όμως, όταν αυτός ο πόνος εμμένει για αρκετό χρονικό διάστημα και επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργικότητα του ατόμου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος το άτομο να βαδίζει προς την κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη ανήκει στις διαταραχές της διάθεσης και το φάσμα της κλινικής της συμπτωματολογίας είναι μεγάλο, ενώ συνήθως πυροδοτείται κατόπιν τραυματικών και στρεσογόνων συνθηκών -που στιγματίζουν το άτομο- και συνυπάρχουσας γενετικής προδιάθεσης. Η κλινική εικόνα της κατάθλιψης ορίζεται βάσει διεθνών διαγνωστικών εργαλείων και περιγράφεται ως εξής: Σύμφωνα με το DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual – 5th Edition) για τη διάγνωση της κατάθλιψης θα πρέπει να εμφανίζονται τουλάχιστον 5 από τα ακόλουθα συμπτώματα για την ίδια χρονική περίοδο και να αντιπροσωπεύουν μία αλλαγή στην προηγούμενη λειτουργικότητα του ατόμου:

– Αίσθημα θλίψης-Καταθλιπτική διάθεση
– Έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος για αντικείμενα το οποία προκαλούσαν ευχαρίστηση-ανηδονία
– Σημαντική απώλεια ή αύξηση του βάρους ή ελάττωση ή αύξηση της όρεξης
– Αϋπνία ή υπερυπνία
– Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση
– Κόπωση ή απώλεια της ενεργητικότητας-κατατονία
– Αισθήματα αναξιότητας ή υπέρμετρης ή απρόσφορης ενοχής (αυτοκατηγορίες)
– Ελαττωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης ή αναποφασιστικότητα
– Αυτοκτονικός ιδεασμός

Πριν όμως το άτομο σχηματίσει την εν λόγω κλινική συμπτωματολογία, ενδεχομένως να παρουσιάζει για αρκετό διάστημα στοιχεία που αποτελούν προεόρτια της κατάθλιψης, αλλά είναι τόσο άδηλα και αφανή που αρκετές φορές δεν ξυπνούν την υποψία στο άτομο ή στον περίγυρό του ότι κάτι δεν πάει καλά.

Συγκεκριμένα, ενδεχομένως να ξεκινήσουν να εκφυλίζονται τα κίνητρα του ατόμου για τη δουλειά του, για τις δραστηριότητες του, για τις κοινωνικές του συναναστροφές. Πρόκειται για ένα δειλό μούδιασμα ενδιαφέροντος για πράγματα που το ικανοποιούσαν και για πράγματα που σχετίζονται με την ευχαρίστηση του εαυτού του. Στο σημείο αυτό μπορεί να προφασίζεται δικαιολογίες για να απέχει από εξόδους με φίλου και δραστηριότητες στη δουλειά -ή να τα κάνει με το ζόρι.

Κοντά σ΄αυτά, δυσκολεύεται να γελάσει, να χαρεί ή να διασκεδάσει με κάτι. Ξεκινά να εμφανίζεται ένα επίπεδο συναίσθημα σε συχνή βάση και να νιώθει ότι η καθημερινότητά του είναι μουντή, χωρίς να έχει τη δύναμη ή τη διάθεση να κάνει κάτι διαφορετικό, για να την αλλάξει.

Επιπλέον, συχνά μπορεί να εμφανίζει σωματικές ενοχλήσεις, όπως π.χ. πονοκέφαλο, βάρος στο στήθος, σφίξιμο στο στομάχι, πόνο στους μύες ή και ανεξήγητη σωματική κόπωση και αδυναμία. Όταν ο ψυχικός μας κόσμος ταλαιπωρείται, καταπονείται μαζί του και το σώμα μας, το οποίο μέσω των ψυχοσωματικών ενοχλήσεων προσπαθεί να μας μαρτυρήσει ότι κάτι δεν πάει καλά.

Συγχρόνως, μπορεί το άτομο αυτό να βρίσκεται στην παρέα του, να συμμετέχει σε συζητήσεις, να προτείνει πράγματα αλλά ταυτοχρόνως να σκέφτεται κάτι άλλο, το οποίο το βασανίζει ή να νιώθει κενό. Συν τοις άλλοις, τείνει να βλέπει τα αρνητικά σε κάθε συνθήκη και να δυσκολεύεται να εντοπίσει ευχάριστα πράγματα που του συμβαίνουν, ανακυκλώνοντας κυρίως τα δυσάρεστα. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές και στην άποψή του για την οπτική των άλλων για το πρόσωπό του.

Συχνά μπορεί να επιλέγει να αποσύρεται και να απομονώνεται από τον περίγυρό του. Αρέσκεται στο να περνά χρόνο στις οθόνες, αποφεύγοντας συναναστροφές και συζητήσεις. Συνήθως το άτομο αυτό έχει περάσει κάτι τραυματικό και στρεσογόνο, που το στιγμάτισε και δυσκολεύεται να το αποβάλει από τη σκέψη του, τείνει να ασχολείται επίμονα με το γεγονός αυτό και τον πόνο που του προκάλεσε, ασχέτως αν το συζητά με άλλους ή αν αποφεύγει να το αναφέρει.

Τα προμηνύματα της κατάθλιψης αλλά και η ίδια η κατάθλιψη είναι καταστάσεις στις οποίες το άτομο ενδεχομένως να νιώσει αδύναμο να επενεργήσει, όμως δεν είναι κάτι που δεν αλλάζει και δε βελτιώνεται. Πέραν του να απευθυνθεί σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας θα μπορούσε ν΄αναπτύξει πρακτικές που δρουν ανασταλτικά προς το βούλιασμά του μες στη θλίψη. Είναι σημαντικό το άτομο να στηρίξει τις προσπάθειές του στον εαυτό του και όχι στην παρουσία άλλων προσώπων.

Η ενασχόληση με κάποια δραστηριότητα που του προκαλεί ενδιαφέρον είναι μια πρακτική που βελτιώνει τη διάθεση, αυξάνει την κοινωνικοποιήση και ενισχύει την αυτοπεποίθηση. Ενδεχομένως να πρέπει να ασχοληθεί με την εξεύρεση κάποιας καινούργιας, πρωτότυπης δραστηριότητας που του τσιγκλά την περιέργεια.

Η γυμναστική είναι μία δραστηριότητα που φαίνεται ιδιαίτερα υποβοηθητική για τη διάθεση, δεδομένου ότι εμπίπτει στα ενδιαφέροντα του ατόμου και δεν αποτελεί αγγαρεία. Ακόμα και μικρής διάρκειας σωματική άσκηση, κατά προτίμηση εκτός σπιτιού, αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης και ντοπαμίνης που συνεπακόλουθα προκαλούν ευφορία. Επιπλέον, η πιθανή βελτίωση στην εικόνα του σώματος αυξάνει την αυτοπεποίθηση του ατόμου -την οποία και χρειάζεται.

Ακόμα, οι βόλτες στη θάλασσα, στο βουνό, στη φύση γενικότερα προκαλούν ηρεμία και αποφόρτιση στους περισσότερους ανθρώπους. Το οξυγόνο, η γαλήνια φύση και η ένωση του ανθρώπου μ΄αυτή είναι φαινομενικά μικρά πράγματα αλλά τελικά αποδεικνύονται τόσο μεγάλα προνόμια που του προσφέρουν ευγνωμοσύνη κι ευτυχία.

Από την άλλη, τα κατοικίδια κι η αγάπη που αυτά προσφέρουν αυξάνουν τα επίπεδα της ωκυτοκίνης, της ορμόνης της αγάπης και της ευχαρίστησης. Παράλληλα αποτελούν κίνητρο κινητοποίησης, εξόδου από το σπίτι (βόλτα), αποπροσανατολισμού από τα προσωπικά προβλήματα κι αγάπης.

Επιπροσθέτως, το άτομο έτσι κι αλλιώς χρειάζεται να κάνει πράγματα για τον εαυτό του. Συχνά ασχολούμαστε με τη φροντίδα των άλλων και αμελούμε την αυτοφροντίδα μας. Ένα χαλαρωτικό μπάνιο, μια επίσκεψη στο κομμωτήριο, μια έξοδος με φίλους ή οτιδήποτε προσφέρει ευχαρίστηση στον καθένα, δεν πρέπει να αμελείται. Για να μπορέσει ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του προϋποτίθεται να φροντίζει τον εαυτό του, να τον αγαπά και να τον αποδέχεται με τα πάνω του και τα κάτω του, με τα λάθη του και τα σωστά του, ώστε μαζί του να προχωρά στην εξέλιξη.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!