Ο καλλιτεχνικός χώρος είναι σκληρός και οι συνεργασίες ακόμα πιο δύσκολες. Είναι ένα απαιτητικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπου η επιτυχία και η αναγνώριση είναι συχνά δύσκολο να επιτευχθούν. Αυτό σημαίνει ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι ακαταμάχητοι στο ταλέντο τους, να δουλεύουν πολύ και να έχουν ισχυρό ήθος σε ό,τι αφορά την εργασία τους για να πετύχουν.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, όταν επιτυχημένες προσωπικότητες του καλλιτεχνικού χώρου χρησιμοποιούν ως μέσο επιρροής την ίδια τους την προσωπικότητα και βρίσκονται απέναντι σε καλλιτέχνες που έχουν μικρότερο βεληνεκές από αυτούς, ασκώντας εκφοβισμό προκειμένου να τους σταματήσουν, ώστε να μην καταφέρουν να επιτύχουν. Ή αν θέλουν να επιτύχουν, τους ζητάνε κάποια ανταλλάγματα, που όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε σε τι αποσκοπούν.
Στα πρώτα δύσκολα χρόνια της καριέρας του αναφέρθηκε πρόσφατα ο καλλιτέχνης Ηλίας Βρεττός σε συνέντευξή του: «Στην πρώτη μου δουλειά είχα βιώσει απίστευτο ανταγωνισμό από την τραγουδίστρια που ήταν πρώτο όνομα. Έκανε τρελές χοντράδες, μου ξήλωνε τα μικρόφωνα, ερχόταν στο μαγαζί και έβριζε, πήγαινε στο καμαρίνι μου και τσαλάκωνε τα ρούχα, τα πέταγε και τα έψαχνε. Επειδή τότε ήμουν ψαρωμένος, δεν ήξερα πώς να αντιδράσω, τα είχα χαμένα». Αντίστοιχο περιστατικό είχε αναφέρει και ο Πέτρος Ιακωβίδης σε συνέντευξή του.
Όχι ένα, όχι δύο, αλλά πολλά περιστατικό εκφοβισμού βίωσε και η Ελεονώρα Μελέτη όταν παρουσίαζε τον Πρωινό Καφέ στα πρώτα χρόνια της καριέρας της στην τηλεόραση. Όπως χαρακτηριστικά έχει δηλώσει: «Η αλήθεια είναι ότι εμένα δε μου έχουν κλείσει μικρόφωνο, ούτε μου έχουν πετάξει τα ρούχα. Μου έχουν κάνει άλλα. Μου έχουν αλλάξει το όνομα στα δελτία ειδήσεων, δεν το ξαναείδα ποτέ στη λίστα με τις βάρδιες. Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Αυτό δε νομίζω ότι έχει ξαναγίνει στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης: Να είσαι κεντρική παρουσιάστρια και να μην έχεις πλάνο για 45 ολόκληρα λεπτά. Καλέ βάλτε “Πρωινό Καφέ” να δείτε, 45 ολόκληρα λεπτά ούτε πλάνο. Εδώ στην τηλεόραση γίνονται διάφορα».
Η Κατερίνα Καινούριου είναι ένα ακόμη αγαπητό πρόσωπο της τηλεόρασης για πολλούς ανθρώπους εκεί έξω και διαρκώς λιθοβολείται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ παράλληλα δέχεται καθημερινά χιλιάδες σεξιστικά σχόλια τόσο στον προσωπικό της λογαριασμό στο Instagram, όσο και στο Twitter. Το χειρότερο δε, είναι πως κατακρίνεται διαρκώς από συναδέλφους της για τις ερωτήσεις πού θέτει, το πώς κάνει τη δουλειά της, πώς παρουσιάζει την εκπομπή της, κ.ο.κ. Κατά τη γνώμη μου είναι η παρουσιάστρια με τη μεγαλύτερη εξέλιξη στην ελληνική τηλεόραση, κι έχει αποδείξει όλα αυτά τα χρόνια μέσα από τη σκληρή δουλειά που κάνει ότι μπορεί να αντεπεξέλθει σε συνθήκες πίεσης και ανταγωνισμού και να βγει νικήτρια. Και η Ανθή Σαλαγκούδη ήταν επίσης ένα άτομο που δέχθηκε δριμεία κριτική και εκφοβισμό την εποχή που εργαζόταν στην ΕΡΤ, ενώ η ίδια έχει αναφέρει το περιστατικό σε συνέντευξή της.
Στον χώρο του θεάτρου, τώρα, δεν είναι λίγοι οι ηθοποιοί που έχουν δηλώσει μέσα απ’ το κίνημα #metoo, αλλά και σε συνεντεύξεις τους ότι έχουν δεχθεί εκφοβισμό από γνωστούς και πετυχημένους ηθοποιούς και σκηνοθέτες όλα αυτά τα χρόνια. Η Ζέτα Δούκα έχει αναφέρει σε συνέντευξή της περιστατικά εκφοβισμού από πολύ γνωστό σκηνοθέτη: «Δεν είναι σεξου@λικής φύσεως και θέλω να το τονίσω και να το διαχωρίσω, είναι ψυχολογικής και λεκτικής φύσεως βία. Ήταν μία ολόκληρη θεατρική σεζόν πριν από 13-14 χρόνια σε κεντρικό θέατρο της Αθήνας με ένα πολύ ωραίο έργο, με ένα σπουδαίο καστ, εκ των οποίων ήταν και αυτός ο σκηνοθέτης, ηθοποιός ήταν επικεφαλής του θιάσου, ο οποίος κατά τα άλλα είναι ένας σπουδαίος ηθοποιός». Αυτό έδωσε δύναμη και στην Κατερίνα Γερονικολού να σπάσει τη σιωπή της λίγες μέρες μετά μέσω του προσωπικού της λογαριασμού στο Instagram: «Γιατί τώρα; Γιατί τώρα δε με νοιάζει τι θα πουν. Πείτε ό,τι θέλετε ελεύθερα! Γιατί τώρα νιώθω καλά με τον εαυτό μου. Δεν είμαι τόσο μικρή για να φοβάμαι τον ίσκιο μου. Αλλά ούτε και τόσο μεγάλη για να μην κλαίω σαν μωρό όταν έρχονται όλα πάλι στο μυαλό μου. Με φόβισες. Με τρόμαξες. Με έκανες να μην πιστεύω σε μένα. Εσύ, που μου έδωσες τον ρόλο. Να βάζω στοιχήματα με τον εαυτό μου αν θα μπορώ να συνέλθω μετά τη συνεργασία μας».
Αντί επιλόγου: Αυτά είναι μόνο μερικά δείγματα εκφοβισμού στον καλλιτεχνικό χώρο και δυστυχώς είναι καθημερινά χιλιάδες. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί λίγοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να ορθώσουν το ανάστημά τους και ν’ αναφέρουν τα περιστατικά αυτά. Ο καλλιτεχνικός χώρος είναι ένας σκληρός και απαιτητικός χώρος και τέτοια περιστατικά οφείλουμε να μη συνεχίσουν να λαμβάνουν χώρα. Κάποια στιγμή όλα αυτά πρέπει να λάβουν ένα τέλος και μόνο ένας τρόπος υπάρχει· να μιλάμε! Μη φοβάσαι. Πολλές φορές η σιωπή αν σπάσει μπορεί ν’ αποτελέσει μια σανίδα σωτηρίας για κάποιον που τη χρειάζεται.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.