Η εμπιστοσύνη είναι εύθραυστη

Οι άνθρωποι, προσπαθώντας να χτίσουν μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης, ξεκινούν απ’ την παραδοχή τους, αρχικά, να αποδείξουν ό,τι αξίζουν σε όλους τους τομείς της ζωής τους και να κάνουν τους υπόλοιπους ανθρώπους απ’ το περιβάλλον τους να δώσουν σταδιακά τα κατάλληλα εχέγγυα ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν όλες τις διαπροσωπικές τους σχέσεις αλώβητες στο πέρασμα του χρόνου. Μαζί με την εμπιστοσύνη χτίζεται σταδιακά κι η υπόσχεση· η δήλωση, δηλαδή, σε κάποιον ότι αναλαμβάνουμε την υποχρέωση να πράξουμε κάτι.

Η λέξη «υπόσχεση» πάντα αποτελούσε μια έννοια τόσο δυνατή και ταυτόχρονα αγχωτική σε όλα τα επίπεδά της για τους ανθρώπους. Άλλωστε, έχουμε μάθει πολύ εύκολα στη ζωή μας να δίνουμε υποσχέσεις που συνήθως δεν μπορούμε να τις κρατήσουμε. Είναι η πιο εύκολη δέσμευση όταν κάποιος άνθρωπος θέλει να πράξει κάτι που θα κάνει τον άλλο χαρούμενο έστω και για λίγο.

Μπορεί αυτή η υπόσχεση να περιλαμβάνει μέσα της ένα ταξίδι που θα κάναμε για να δούμε τον κολλητό μας φίλο, τη σχέση μας ή έναν άνθρωπο που υπάρχει στη ζωή μας νοητά και μας δίνει λόγους για να υπάρχουμε. Οι άνθρωποι είναι πολύ εύκολοι στα λόγια και μάλιστα πολύ καλοί στις υποσχέσεις.

Όταν τα λόγια κάποιου συνοδεύονται από κάποια υπόσχεση, προσωπικά έμαθα να κρατάω μικρό καλάθι γιατί λέμε πολύ εύκολα σε κάποιον «θα είμαι εκεί για σένα», αλλά στην ουσία κανείς απ’ όσους το ξεστομίζουν δε βρίσκεται κοντά σου. Και δε βρίσκεται κοντά σου, όχι γιατί δεν το θέλει, αλλά ενδεχομένως να περνάει τα δικά του ζόρια που ίσως δεν μπορεί και δε θέλει να μοιραστεί μαζί σου.

Συνήθως, η μεγαλύτερη αθέτηση υπόσχεσης έρχεται και κουμπώνει επάνω στον έρωτα όπου εκεί δίνονται οι περισσότερες υποσχέσεις. Ναι, πάνω σε στιγμές έρωτα και πάθους έχουν δοθεί οι μεγαλύτερες υποσχέσεις. Αυτές που δεν τηρήθηκαν ποτέ, μας πόνεσαν, αλλά μπόρεσαν να μας δείξουν πόσο δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε εύκολα κάποιον.

Άνθρωποι που θα ήταν εκεί για σένα, πέρασαν απ’ τη ζωή σου και δεν ακούμπησαν την καρδιά σου ούτε για μια στιγμή. Γιατί άκουσες υποσχέσεις και λόγια που δεν τηρήθηκαν, έγινες σκληρός με τον εαυτό σου κι έδωσες μια γροθιά σε όλους εκείνους που πιστεύουν ότι κάθε υπόσχεση είναι μια αποφυγή για κάτι που φοβόμαστε να ομολογήσουμε ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό.

Στη σχέση και στον έρωτα αλλά και στη φιλία η υπόσχεση είναι κάτι δυνατό και δεν πρέπει να δίνεται όταν δεν υπάρχει αντίκρισμα. Ο άνθρωπος που θέλει να αποφύγει να ομολογήσει κάτι δίνει πολύ εύκολα μια υπόσχεση όπως η κλισέ ατάκα «θα είμαι πάντα εκεί για σένα, για όσο με χρειαστείς». Κι η αλήθεια είναι ότι αυτή η φράση είναι ίσως η μεγαλύτερη μπαρούφα που ακούμε στη ζωή μας. Πώς μπορεί κάποιος να δίνει υποσχέσεις που δεν μπορεί να τηρήσει; Και πώς μπορεί ένας άνθρωπος να κοιμάται με ήρεμη τη συνείδησή του όταν έχει δώσει μια υπόσχεση που πολλές φορές έχει αθετήσει;

Πώς μπορείς, εσύ, να δένεσαι με ανθρώπους, να δίνεις υποσχέσεις και να τους λες ότι δε θέλεις να χαθείς απ’ τη ζωή τους, αλλά να μην κάνεις τίποτα για να είσαι μαζί τους; Τελικά οι άνθρωποι είμαστε τόσο ευάλωτοι στις υποσχέσεις. Δεν ψάχνουμε να βρούμε βαθύτερα νοήματα πέρα απ’ αυτά που μας φορτώνουν οι άλλοι.

Ο άνθρωπος που υπόσχεται πολλά, αλλά τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να κάνει τίποτα δεν είναι πάρα ένας άνθρωπος που ψάχνει για μια επιβεβαίωση του εαυτού του. Να καταφέρει, δηλαδή, να γίνει αρεστός στο κοινό του, να φαίνεται γλυκός και να κερδίζει την εμπιστοσύνη στους γύρω του.

Λένε πως «ο κλέφτης κι ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται». Και φυσικά ισχύει. Μια υπόσχεση θα μπορούσε να είναι κάλλιστα ένα ψέμα. Ένα απ’ αυτά τα συνηθισμένα που λένε οι άνθρωποι κατά συνθήκη για να αποφύγουν καταστάσεις και ν’ αντιμετωπίσου την αλήθεια κατά μέτωπον.

Ωστόσο, ερασιτέχνες στο λόγο δεν υπάρχουν και για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, όλοι ξέρουμε πολύ καλά το βάρος του να δίνουμε υπόσχεση σε κάποιον. Γι’ αυτό ας μη δίνουμε όρκους που δεν μπορούμε να κρατήσουμε, γιατί η υπόσχεση πάει χεράκι-χεράκι με την εμπιστοσύνη κι ό,τι έχεις τάξει σε κάποιον οφείλεις να το πραγματοποιήσεις γιατί, μία, δύο, τρεις η εμπιστοσύνη χάνεται και δεν ξαναγυρνάει πίσω. Μαζί μ’ αυτήν κι οι άνθρωποι στη ζωή σου.