Πόσο απέχει ένα «Ασημένιο Βέλος» από το ανθρώπινο λάθος; Θυμάστε ένα φεγγάρι που ήμασταν χαρούμενοι που επιτέλους θα μπορούσαμε να κάνουμε το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη με τρένο σε λιγότερο από τέσσερις ώρες; Εν τέλει δε χαιρόμασταν για τίποτα παραπάνω από απαρχαιωμένους μηχανισμούς παρακολούθησης, παρέα με αρουραίους στους πίνακες λειτουργίας, βάρδιες στον αυτόματο με σταθμάρχες στον κόσμο του manual, με λιγότερη κρατική ευθύνη να βαραίνει τον ΟΣΕ κι από το βάθος μιας καρφίτσας. Αυτό ήταν το άνετο και ξεκούραστο ταξίδι που μας υποσχέθηκαν πριν κάποια χρόνια, μέσα σε κλίμα χαράς και συγκίνησης, όταν παρουσίαζαν το νέο μεταφορικό απόκτημα.
Ήταν Μάιος του 2020 όταν έκανε πρεμιέρα στη χώρα μας το «Ασημένιο Βέλος». Τότε όλοι μιλούσαν για ένα υπερσύγχρονο τρένο, που θα μπορούσε να κάνει κάποιος ένα ασφαλές, άνετο ταξίδι με WIFI, κι αυτό μάλιστα θα πραγματοποιούνταν για αρχή με τρία τρένα της εταιρίας, που είχαν ανακατασκευαστεί από την Ελληνική Εταιρία Συντήρησης Σιδηροδρομικού Τροχαίου Υλικού και άλλα δύο που περιμέναμε από τας Ευρώπας και που αναρωτιόμαστε κι εμείς οι ίδιοι αν τελικά έφτασαν ποτέ στη χώρα μας. Σαφώς ούτε τότε θα λειτουργούσε άψογα μια καλοστημένη τηλεδιοίκηση όπως έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια, αφού σύμφωνα με πληροφορίες, σταμάτησε μετά τη φωτιά του Ιουλίου που ξέσπασε το 2019, καθώς όπως ενημέρωσε κι ο ΟΣΕ το σύστημα ήταν μερικώς λειτουργικό, παρέχοντας τρόπο παρακολούθησης της διαδρομής από την είσοδο της Λάρισας έως την είσοδο των Νέων Πόρων, που είναι και το κρίσιμο σημείο.
Και πώς φτάσαμε από τα υπερσύγχρονα τρένα στην απόλυτη καταστροφή και εξευτελισμό του σιδηροδρομικού μας δικτύου; Η απάντηση είναι πολύ απλή, καθώς δεν έγιναν όλα όσα έπρεπε να γίνουν όλα αυτά τα χρόνια! Έργα που καθυστερούσαν συστηματικά (σ.σ. να πούμε κάπου εδώ, για όσους δεν το γνωρίζουν, πως για κάθε έργο που δεν ολοκληρώνεται, η χώρα μας πληρώνει πρόστιμο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση) κι αυτό όπως αντιλαμβάνεστε δεν κάνει καλό στην εικόνα και την πορεία μιας χώρας, ειδικότερα όταν πριν λίγους μήνες καυχιόμασταν ότι έχουμε ένα ασφαλές σιδηροδρομικό δίκτυο, με τους ιθύνοντες να λένε κατόπιν εορτής, ότι «αν λέγαμε πως έχουν πρόβλημα ασφαλείας τα τρένα, δε θα έμπαινε κανείς μέσα»! Κι αυτό είναι πραγματική δήλωση υπουργού κι όχι κάποια πρόταση σε βιβλίο επιστημονικής φαντασίας.
Προφανώς, είχαμε υπολογίσει χωρίς τον ξενοδόχο και νομίζαμε ότι διαρκώς θα μπορούσαμε σαν χώρα να ξεγλιστράμε μέσα από τις ευθύνες που μας αναλογούν, να λειτουργούμε χωρίς συστήματα, εκπαίδευση, μια ζωή όλα στο manual κι αυτό είναι αλήθεια ότι γινόταν με μεγάλη αποτυχία όλα αυτά τα χρόνια. Τι κι αν ο σιδηρόδρομος ιδιωτικοποιήθηκε για «καλύτερες συνθήκες»; Τι κι αν παρουσιάστηκε ότι έχουμε ένα ασφαλές σιδηροδρομικό δίκτυο; Ένα «τραγικό ανθρώπινο λάθος», χωρίς την εποπτεία και τον έλεγχο των ηλεκτρονικών συστημάτων, ήταν αρκετό για να τρέχουν συνάνθρωποί μας, δώδεκα ολόκληρα λεπτά προς το τέλος. Δώδεκα ολόκληρα λεπτά, πληρώνοντας με τον πιο δραματικό τρόπο παθογένειες κι αμέλειες ενός ολόκληρου κράτους, που γαντζώνεται απ’ την ομπρέλα της Ευρώπης, όποτε τα βλέπει σκούρα.
Αντί επιλόγου: Είμαστε ευθυνόφοβοι σαν κράτος και δυσκολευόμαστε ν’ ακολουθήσουμε οτιδήποτε μας βγάζει απ’ την βόλεψή μας και τη λογική της μίζας. Προσπαθούμε πάντα να βρίσκουμε μια ευκαιρία να ξεγλιστράμε μέσα απ’ τις ευθύνες μας, προκειμένου να πετάξουμε το μπαλάκι στην αρένα κι όποιον πάρει ο χάρος! Έχουμε γίνει κυνικοί και δύσπιστοι. Κατηγορούμε την ηθική μένοντας διεφθαρμένοι. Είμαστε διπρόσωποι και λέμε ψέματα για να γλιτώσουμε την ευθύνη. Χρησιμοποιούμε κάθε μέσο για να σφηνωθούμε στην καρέκλα, ακόμα κι αν αυτό είναι εις βάρος των γενικότερων ηθικών αξιών.
Καλό θα ήταν όμως, προτού ξανακαυχηθούμε για κάτι, είτε αυτό αφορά την ασφάλειά μας, τις ζωές μας, την ικανότητά μας για ανάπτυξη, να είμαστε σίγουροι ότι λειτουργεί όπως ένα καλοκουρδισμένο ρολόι, αντί να επικαλούμαστε τον Μάνο και τον Κεμάλ θέτοντας την ίδια ακριβώς ερώτηση στους εαυτούς μας: τελικά, αυτός ο κόσμος θ’ αλλάξει ποτέ;
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου