Κανένας άνθρωπος δε θα μπορούσε να ζήσει χωρίς μουσική. Είναι το απόλυτο συστατικό ηρεμίας έπειτα από μια δύσκολη ημέρα. Είναι εκεί για να μας ηρεμεί από καταστάσεις, που έχουν να κάνουν με την ψυχολογία μας και τα σκαμπανεβάσματά της και λειτουργεί ως καταλύτης σε πολλές φάσεις της ζωής μας, με αποτέλεσμα να μας ακολουθεί παντού.
Η μουσική δεν είναι απλά μια λέξη. Είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία, για κάποιους επιστήμη, που βασίζεται στην οργάνωση των ήχων με σκοπό τη σύνθεση, την ακρόαση και τη λήψη των έργων που δημιουργούνται μέσα απ’ αυτούς. Χωρίς τη μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος, σύμφωνα με τον Νίτσε. Η μουσική είναι συνοδοιπόρος στη ζωή μας και σίγουρα η ακρόαση ενός δυναμικού κομματιού μας βοηθάει αρκετά, για να φτιάξουμε τη διάθεσή μας, όταν βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν αυτό το δώρο, που ονομάζουμε μουσική, μας συντροφεύει λίγο πριν κοιμηθούμε. Σε όλους μας έχει τύχει έστω και μία φορά να αποκοιμηθούμε με τα ακουστικά στα αφτιά μας και ξυπνήσαμε μετά από ένα δυνατό ρεφρέν ενός αγαπημένου μας κομματιού. Η μουσική φαίνεται ότι μπορεί να επηρεάσει ένα μεγάλο τμήμα του εγκεφάλου μας, ώστε να το βοηθήσει να χαλαρώσει πριν τον ύπνο ή να τον κρατήσει ενεργοποιημένο δημιουργώντας του αϋπνία. Αυτό εξαρτάται, φυσικά, από το τραγούδι που θα επιλέξουμε να ακούσουμε. Όσο πιο απαλό και γλυκό είναι, τόσο πιο εύκολα κοιμόμαστε και χαλαρώνουμε πριν τον ύπνο, ενώ όσο πιο δυνατό είναι ένα κομμάτι τόσο πιο δύσκολα μας βοηθάει να κοιμηθούμε.
Σε έρευνα που διεξήχθη από τον ψυχολόγο Laszlo Harmat και τους συνεργάτες του, συγκεντρώθηκαν εθελοντές με προβλήματα ύπνου, οι οποίοι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Στην πρώτη ομάδα οι εθελοντές θα έπρεπε να κοιμηθούν χωρίς την ύπαρξη μουσικής στον χώρο, στη δεύτερη ομάδα οι εθελοντές θα έπρεπε να ακούσουν μουσική σαράντα πέντε λεπτά πριν κοιμηθούν, ενώ η τελευταία ομάδα θα έπρεπε να αποκοιμηθεί ακούγοντας μουσική, μέχρι να κλείσουν τα μάτια, αλλά και κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Το πείραμα αυτό κράτησε συνολικά τρεις εβδομάδες και διαπιστώθηκε ότι οι 30 από τους 35 εθελοντές κοιμήθηκαν καλύτερα με την ύπαρξη μουσικής ή αφού είχαν ακούσει μουσική λίγο πριν πέσουν για ύπνο. Η ευεργετική ιδιότητα της μουσικής πριν τον ύπνο, κατά τους ερευνητές, λειτουργούσε καλύτερα στους ανθρώπους που την ακούν λίγο πριν πέσουν για ύπνο, καθώς είναι ένας παράγοντας, που μπορεί να επηρεάσει τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου, ακόμη κι όταν κοιμάται. Να του δημιουργήσει συναισθήματα και εικόνες ή ακόμη και να τον αποσυντονίσει ή να του δημιουργήσει ακούγοντάς την, το αίσθημα της ταχυκαρδίας. Μια μουσική λίγο πιο σκοτεινή για παράδειγμα, ή ένα soundtrack με δυνατούς ήχους μπορεί να κάνει την καρδιά μας να χτυπήσει εξήντα φορές πιο γρήγορα κατά τη διάρκεια του ύπνου, αν αντηχεί στα αφτιά μας. Επίσης, ένα είναι σίγουρο· ότι απλούστατα θα μας ξυπνήσει.
Αξιοσημείωτο είναι πως η μουσική βοηθάει στη δυσκολία ύπνου σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Σε μια άλλη έρευνα που δημοσιεύθηκε από το πανεπιστήμιο Case των ΗΠΑ οι γιατροί εξέτασαν άτομα ηλικίας 60-83 ετών, για να ελέγξουν την επίδραση της μουσικής στην αϋπνία. Οι μισοί επέλεξαν τραγούδι ή ήχο, το οποίο άκουγαν λίγο πριν κοιμηθούν, ενώ η δεύτερη ομάδα θα έπρεπε να κοιμηθεί χωρίς την ύπαρξη μουσικής. Η μελέτη του ύπνου των ατόμων της πρώτης ομάδας, με την πάροδο λίγων ημερών, παρουσίασε βελτίωση κατά 26% στον ύπνο τους. Το ποσοστό αυτό ανέβηκε σημαντικά, ξεπερνώντας το 35%, καθώς πέρασαν μερικές εβδομάδες, με τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα να δηλώνουν ότι αυξήθηκαν τόσο οι ώρες ύπνου, όσο και η ποιότητα αυτού.
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατη έρευνα, επίσης, που βρίσκεται σε αρχικό, όμως, στάδιο και πραγματοποιείται στο πανεπιστήμιο Τίμπιγκεν της Νοτιοδυτικής Γερμανίας, μια ήρεμη μουσική σε χαμηλή ένταση βοηθάει πολύ στη συγκέντρωση. Μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι βοηθά στον καλύτερο ύπνο, αλλά τώρα φαίνεται επιπλέον ότι μια χαμηλή τονικότητα, σε συνδυασμό με συχνότητα που είναι κοντά στο ρυθμό ταλάντωσης του εγκεφάλου, δίνει την χαλάρωση που χρειάζεται το μυαλό, για να δει όνειρα που αναδιοργανώνουν τις μνήμες και καθαρίζουν τη σκέψη μας την επόμενη μέρα.
Εν κατακλείδι, η επίδραση της μουσικής στον άνθρωπο πριν τον ύπνο είναι τεράστια. Η απαλή μουσική μας βοηθάει να κοιμηθούμε πιο εύκολα, ενώ οι δυνατοί και σκληροί ήχοι μας αναστατώνουν, αφήνοντάς μας μια άσχημη αίσθηση, πολλές φορές καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης μέρας. Η απαλή και χαλαρωτική μουσική αποδεικνύεται η καλύτερη και πιο οικονομική λύση για άτομα που πάσχουν από συχνές αϋπνίες αλλά αυξάνει και τις δυνατότητες της μνήμης. Το μυστικό της μουσικοθεραπείας, λοιπόν, βρίσκεται στον ήχο που μας χαλαρώνει περισσότερο προκειμένου να μπορέσουμε να κοιμηθούμε πιο εύκολα. Γι’ αυτό, ο καθένας πρέπει να βρει τα συγκεκριμένα τραγούδια που τον ηρεμούν.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου