Το τέλος της ιδιωτικότητας

Ένα απ’ τα σημαντικότερα δικαιώματα του σύγχρονου ανθρώπου, είναι το αναφαίρετο δικαίωμά του στην προστασία της ιδιωτικής του ζωής. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, το κομμάτι της ιδιωτικότητας ολοένα και παραβιάζεται βαθύτερα, δίχως πολλές φορές να το καταλάβουμε, μ’ αποτέλεσμα να μην μπορεί ο δέκτης (δηλαδή εμείς) να ελέγξει και να επιλέξει τον τρόπο επικοινωνίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο πομπός (οι άλλοι) σχεδόν πάντα να επιλέγει το είδος της επικοινωνίας, άρα και να ορίζει το τελικό αποτέλεσμα μιας επικοινωνίας ή συζήτησης.

Στη σύγχρονη πραγματικότητα που βιώνουμε, είναι πολύ δύσκολο ν’ αντιληφθούμε σε πόσο μεγάλο βαθμό παραβιάζεται η ιδιωτικότητά μας. Μερικοί θεωρούν ότι τα ψιλά γράμματα στην αποδοχή των όρων και προϋποθέσεων σε σελίδες του διαδικτύου είναι κάτι απλό, όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Σύμφωνα μ’ έρευνα που δημοσιεύτηκε στη Guardian, το 95% των χρηστών αποδέχεται όρους και προϋποθέσεις χωρίς να τους έχει διαβάσει καθόλου! Μόλις το 5% τους αποδέχεται ενώ έχει διαβάσει όλο το κείμενο των όρων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να βρισκόμαστε προ των ευθυνών μας, όταν κάποιο δικαίωμά μας παραβιαστεί έχοντας δώσει τη συγκατάθεσή μας χωρίς να το γνωρίζουμε. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, στο τι διαμοιράζουμε, τι αποδεχόμαστε, αλλά και πώς διαμορφώνουμε την πυραμίδα επικοινωνίας μας στα Social Media, σχετικά με την αλληλεπίδρασή μας.

Μέσα από μικρές καθημερινές συζητήσεις, τόσο στα Social Media, όσο και στο τηλέφωνο, παραβιάζεται ακόμα και το δικαίωμα του να μην απαντήσεις επιβάλλοντάς σου οι συνθήκες μια διαρκή έκθεση. Εκεί που είσαι χαλαρός και χαζεύεις στο χρονολόγιό σου λίγο πριν πέσεις για ύπνο, δέχεσαι ένα μήνυμα από έναν άγνωστο. Απαντάς με ευγένεια στο μήνυμα και του δείχνεις με τρόπο ότι δεν ενδιαφέρεσαι. Μια πολύ εύκολη λύση είναι το block. Είναι μια βίαιη μορφή παραβίασης της ιδιωτικότητάς, να δέχεσαι μήνυμα και κάποιος ν’ απαιτεί τον χρόνο σου, χωρίς καν να ενδιαφέρεσαι γι’ αυτόν έστω και στο ελάχιστο- κι ας μάς φαίνεται πια κανονικότητα. Πολλοί είναι εκείνοι που δέχονται επίθεση από άτομα που ούτε καν γνωρίζουν ή έχουν αλληλεπιδράσει ποτέ μαζί τους. Μπορεί μην είναι ακριβώς σε αντιστοιχία με το «αποδέχομαι τους όρους» όμως παραμένει παραβίαση της ιδιωτικότητας- ειδικά αν τα μηνύματα συνεχιστούν έντονα και κατ’ εξακολούθηση.

Σκέψου το εξής. Αν σού χτυπήσει κάποιος το θυροτηλέφωνο και δεν ανοίξεις, έχει το δικαίωμα να ανέβει να σού χτυπήσει την πόρτα μέχρι να ανοίξεις; Θεωρητικά ναι. Είναι προϊόν παραβίασης; Ναι, γιατί δεν ελέγχεις την κατάσταση αλλά και τον χώρο σου. Είσαι φυλακισμένος ως προς το να απαντήσεις, να ανοίξεις, να αποδεχθείς τους όρους. Υπάρχει όμως η δυνατότητα να ελέγξουμε το ανεξέλεγκτο;

Η απάντηση είναι ότι φυσικά και υπάρχει τρόπος. Με τον έλεγχο που θα κάνουμε στο προφίλ μας στα Social Media και με βάση το πώς θα το διαμορφώσουμε, έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε τόσο στο τι συμφωνούμε, όσο και το ποιος θα είναι ο διαδικτυακός μας κύκλος. Επίσης κάθε φορά πρέπει να αποσυνδεόμαστε πλήρως και συνίσταται η χρήση ανώνυμης περιήγησης.

Θα ήθελα να φανταστείς την εικόνα ενός ανθρώπου, που, ενώ έχει σχολάσει απ’ τη δουλειά του, συνεχίζει και λαμβάνει καταιγιστικά μηνύματα στο κινητό του και emails για τη δουλειά, που μόλις τελείωσε. Ο εργοδότης, ίσως να μην μπορεί να αντιληφθεί ότι πλέον δεν εργάζεται και δεν μπορεί να είναι πάνω από ένα κινητό 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, έχει όμως το άτομο αυτό το αναφαίρετο δικαίωμα να κλείσει τη συσκευή του, να μην απαντήσει στο μήνυμα, καθώς δε βρίσκεται σε πολιορκία. Το ίδιο λοιπόν ισχύει και με την αποσύνδεση πάσης φύσεως από τα σόσιαλ, τον καθαρισμό των δεδομένων περιήγησης, τον περιορισμένο χρόνο χρήσης.

Όσο οι ανάγκες για να είσαι συνέχεια διαθέσιμος μεγαλώνουν, τόσο θα βρίσκεσαι αντιμέτωπος με την παραβίαση της ιδιωτικότητάς σου. Η αλήθεια είναι ότι αυτό είναι στο χέρι μας να το σταματήσουμε και να βάλουμε ένα φρένο επιτέλους. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι αδιάκριτοι κι αυτό το γνωρίζουμε πολύ καλά- ίσως να είναι και στη φύση μας. Αυτό όμως που δε γνωρίζουμε είναι ότι εμείς εν τέλει επιτρέπουμε να εισβάλλει κάποιος στην ιδιωτική μας ζωή. Εμείς είμαστε αυτοί που ορίζουμε ποιες πληροφορίες θα διαμοιραστούμε τόσο στα Social Media προφίλ μας, όσο και στη ζωή μας έξω από αυτά.

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έχει πει εύστοχα: «Όλα τα ανθρώπινα πλάσματα έχουν τρεις ζωές: τη δημόσια, την ιδιωτική και τη μυστική.» Μην τις τσουβαλιάζεις λοιπόν.