Είναι φυσιολογικό να βιώνουμε τραυματικό στρες μετά από ένα άσχημο και δύσκολο γεγονός. Μπορεί να αισθανθούμε έντονο φόβο, ίσως σοκ ή σύγχυση και να βρεθούμε κυριευμένοι από πλήθος αρνητικών συναισθημάτων. Η θλίψη που ακολουθεί μια τραυματική εμπειρία μας κάνει να βιώνουμε συναισθηματική και σωματική κούραση, μας απαγορεύει να μπορούμε να συγκεντρωθούμε και να επικοινωνήσουμε, δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε και γενικότερα να μας είναι αδύνατον να παραμείνουμε ψύχραιμοι, ενεργοί ή και λειτουργικοί.
Είναι όλα μέρος της ζωής κι είναι εντάξει να νιώσουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας έντονο άγχος κι αμφιβολίες για τον ίδιο μας τον εαυτό. Όλα αυτά είναι φυσιολογικές αντιδράσεις μπροστά σε μια μη φυσιολογική κατάσταση. Υπάρχουν όμως σωστοί και λάθος τρόποι να τη διαχειριστούμε κι εν τέλει καθορίζουν αν καταφέρουμε -ή όχι- να την ξεπεράσουμε.
1. Toxic Positivity
Αναφέρεται στην υπερβολική πίεση να επιδεικνύουμε μόνο θετικά συναισθήματα καταστέλλοντας τυχόν αρνητικά συναισθήματα, αντιδράσεις ή εμπειρίες μας και να προσπαθούμε να δείχνουμε πάντα θετικότητα κι ευτυχία, ακόμα και στις περιπτώσεις που βιώνουμε ένα τραυματικό γεγονός. Αυτή η προσέγγιση μας κάνει να παραβλέπουμε τα πραγματικά συναισθήματά και τις ανάγκες μας, ακόμα κι αν θρηνούμε. Μας κάνει να αισθανόμαστε ότι πρέπει να κρύψουμε τον πόνο μας και μας δημιουργεί ενοχές αν θελήσουμε να τον εξωτερικεύσουμε.
Σε αυτές τις περιπτώσεις τα άτομα που μας περιβάλλουν ή η κοινωνία μας ενθαρρύνουν με κάθε τρόπο να αγνοήσουμε, να καταπνίξουμε ή να αποφύγουμε τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουμε γιατί πιστεύουν πως έτσι θα περάσουν όλα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στη μη αντιμετώπιση της όλης πραγματικότητας και στη μη επεξεργασία του πόνου που νιώθουμε. Αν και συνήθως τέτοιες περιπτώσεις είναι καλοπροαίρετες, το αποτέλεσμα είναι εμείς να μην έχουμε την στήριξη που θα θέλαμε και που σίγουρα χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη κι ευάλωτη στιγμή της ζωής μας.
2. Gaslighting
Μια τεχνική ψυχολογικής καταπίεσης και χειραγώγησης με την οποία κάποιος προσπαθεί να επιβάλει και να πείσει τον άλλον ότι οι αληθινές του αισθήσεις κι εμπειρίες δεν είναι τόσο σημαντικές, αμφισβητεί τα λεγόμενά του και προσπαθεί να τον πείσει ακόμα κι ότι είναι ψευδείς οι πληροφορίες του. Σκοπός, είναι να μας απαλλάξει από οποιαδήποτε ευθύνη νιώθουμε ή να ελαττώσει τον πόνο μας αλλά με λανθασμένο για μας τρόπο. Αντίθετα, το Gaslighting μπορεί να επιδεινώσει την αντιμετώπιση ενός τραυματικού γεγονότος και να μας προκαλέσει σύγχυση κι αμφιβολίες για τη λογική μας.
Μπορεί επίσης να μας υποβιβάσει και να μας κάνει να πιστέψουμε πως οι απόψεις μας δεν έχουν τόση σημασία. Αν έχεις υποψίες ότι υφίστασαι Gaslighting πολύ σημαντικό είναι να κατανοήσεις και να ακούσεις τα συναισθήματά σου και μην αποδέχεσαι την υποτίμηση της εμπειρίας σου. Επίσης μπορείς να μιλήσεις σε ένα άτομο το οποίο θα σε κάνει να αισθάνεσαι οικεία και που μπορείς να του εμπιστευθείς όλα όσα νιώθεις, τις ανησυχίες σου και να ακούσεις την άποψή του για να μπορέσεις να επικοινωνήσεις την αλήθεια σου χωρίς τον φόβο ότι θα σε βγάλει κανείς τρελό ή υπερβολικό.
3. Validation
Με δυο λόγια, η επιβεβαίωση και η αναγνώριση των συναισθημάτων και των εμπειριών μας. Συμβαίνει όταν τα άτομα που μας περιβάλλουν μας αποδέχονται και μας βοηθούν να νιώσουμε αποδεκτοί, είναι έτοιμοι να μας ακούσουν και να μας κατανοήσουν. Αυτή τους η επιβεβαίωση μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή μας και να προάγει την ευεξία μας χωρίς να νιώθουμε υποτιμημένοι.
Σε επίπονες καταστάσεις και τραυματικά γεγονότα, το να νιώθουμε πως κατανοούν κι αποδέχονται ως έγκυρα τα συναισθήματά μας μάς βοηθά να εξελιχτούμε και να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες με ουσιαστική θετικότητα και δυναμισμό. Το Validation είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος που θα μας βοηθήσει να εκφράσουμε τα αληθινά συναισθήματά μας και να τα συζητήσουμε χωρίς κανένα φόβο και τύψεις. Μας βοηθά να νιώσουμε τυχεροί που έχουμε κάποιον κοντά μας που μας καταλαβαίνει, είναι έτοιμος να μας ακούσει και μας κάνει να νιώσουμε ανακουφισμένοι, δημιουργώντας μας την αίσθηση της ασφάλειας και της αποδοχής.
4. Support
O πιο κρίσιμος τρόπος αντιμετώπισης ενός δύσκολου γεγονότος. Μέσω της υποστήριξης, είτε από τον κύκλο μας, είτε από επαγγελματία ψυχικής υγείας, ακόμα κι από δημόσιους φορείς, μας παρέχεται η συναισθηματική, ηθική και πρακτική στήριξη. Αυτή μπορεί να είναι απλώς η παρουσία ενός ατόμου που είναι δίπλα μας σε μια δύσκολη δοκιμασία, μια εκ βαθέων συζήτηση, μια πρακτική βοήθεια, η οικονομική στήριξη της πολιτείας, η επικοινωνία με έναν ειδικό που μπορεί να μας κατανοήσει και να προσπαθήσει να μας ανακουφίσει από το άγχος και το στρες που σχετίζεται με το πρόβλημα.
Η συναισθηματική στήριξη των δικών μας ανθρώπων είναι επίσης φοβερά σημαντική. Μια αγκαλιά και ένα χάδι που έχουν να μας προσφέρουν μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι μας καταλαβαίνουν, μας εκτιμούν και μας νοιάζονται, δείχνουν σεβασμό και προσπαθούν να μας βοηθήσουν με κάθε τρόπο κι αν πιστεύουν πως δεν μπορούν είναι εκεί, θα ψάξουν να μας βρουν το κατάλληλο άτομο για να μας βοηθήσει να βγούμε από το αδιέξοδο.
Πότε μην αφήνετε κανέναν και τίποτα να σας μειώνει, να σας υποβιβάζει και να σας κάνει να αισθάνεστε την οποιαδήποτε ενοχή για το τραύμα που κουβαλάτε. Ψάξτε τον δρόμο προς το φως και προστατέψετε τον εαυτό σας, αγαπώντας τον, φροντίζοντάς τον και δίνοντάς του χρόνο να γιατρευτεί. Άλλωστε, εσείς ξέρετε καλύτερα από τον καθένα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου