Άπειρες φορές έχουμε ακούσει στην καθημερινότητά μας τον όρο OCD “Obsessive Compulsive Disorder”, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να έχουμε χαρακτηρίσει -ακόμα και με σαρκαστική διάθεση- ανθρώπους του οικείου περιβάλλοντός μας, οι οποίοι φέρουν σημάδια εμμονών, ότι έχουν τη συγκεκριμένη ψυχική πάθηση. Πληθώρα από μελέτες κι άρθρα έχουν γραφτεί από ειδικούς με κύριο στόχο την ορθή ενημέρωση για τα χαρακτηριστικά της νόσου, ώστε να βοηθήσουν τους ανθρώπους που έχουν την υποψία ότι πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή να προβούν στην έγκαιρη διάγνωσή της. Άλλωστε, βρισκόμαστε στο 2023. Αλίμονο αν θεωρούσαμε ότι είναι ανίκητη η συγκεκριμένη νόσος. Αν διαγνωστεί έγκαιρα το άτομο με OCD κι ακολουθήσει -σύμφωνα πάντα με το στάδιο και το είδος την ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής στο οποίο βρίσκεται- την ανάλογη εξατομικευμένη θεραπεία, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα μπορέσει να την καταπολεμήσει.
Άνθρωποι που φέρουν τη συγκεκριμένη ψυχική πάθηση εκτός από την προσωπική τους δυσκολία –καθ’ ότι καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν έναν ευρύ κύκλο δυσλειτουργιών στην καθημερινότητά τους- αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα στην σύναψη οποιασδήποτε διαπροσωπικής σχέσης. Φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι για δύο ανθρώπους όπου ο ένας φέρει τη συγκεκριμένη πάθηση ενώ ο άλλος όχι, να χτιστεί μία υγιής συντροφική σχέση. Στις περιπτώσεις βέβαια όπου έχει γίνει διάγνωση κι ο σύντροφος με OCD ακολουθεί τη θεραπεία του, τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα αλλά στην αντίθετη περίπτωση, η σύναψη υγιούς συντροφικής σχέσης μοιάζει αρκετά δύσκολη. Τι γίνεται όμως όταν δύο άνθρωποι έχουν την ίδια ψυχική πάθηση –OCD- και συνάπτουν συντροφική σχέση;
Εδώ το νόμισμα θα λέγαμε ότι έχει δύο όψεις. Βασικό και κύριο πλεονέκτημα είναι ότι δύο σύντροφοι με OCD μπορούν να λειτουργήσουν πολύ πιο ενσυναισθητικά ο ένας για τον άλλον. Μπορεί να μην έχουν τον ίδιο τύπο ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, αλλά υπάρχει ένα κοινό σημείο αναφοράς και κοινής δυσκολίας στην ψυχοσύνθεσή τους. Έτσι μπορούν να δείξουν μεγαλύτερη κατανόηση, μεγαλύτερο σεβασμό και να νιώσουν περισσότερο τον σύντροφό τους ο οποίος ζει με ταυτόσημες, για τον ίδιο, ανεξέλεγκτες-επαναλαμβανόμενες σκέψεις ή συμπεριφορές (καταναγκασμοί) τις οποίες αισθάνεται την ανάγκη να επαναλαμβάνει ξανά και ξανά. Για να γίνει και πιο κατανοητό, σκεφτείτε ότι εσείς οι ίδιοι μοιράζεστε ένα προσωπικό σας πρόβλημα μ’ έναν άνθρωπο ο οποίος είναι ο ίδιος παθών: το επίπεδο ταύτισης που δημιουργείται είναι πολύ πιο ισχυρό με συνέπεια να μπορεί να σας νιώσει και να σας κατανοήσει περισσότερο όπως κι εσείς αντίστροφα.
Ένα άλλο βασικό πλεονέκτημα είναι ότι μπορούν να λειτουργήσουν σαν ζευγάρι υποστηρικτικά ο ένας για τον άλλον, στις περιπτώσεις που δυο διαγνωσμένοι σύντροφοι με OCD οι οποίοι βρίσκονται στην εξελικτική διαδικασία της θεραπείας τους, έχουν ορίσει ως κοινό στόχο τον έλεγχο και την προσωπική αντίσταση στους καταναγκασμούς. Ένα τέτοιο ζευγάρι λοιπόν μπορεί να λειτουργήσει ακόμα πιο υποστηρικτικά γιατί στην ουσία έχουν να παλέψουν για κάτι κοινό, το οποίο και πιο κοντά πιθανόν να τους φέρει, αλλά και πιο δυνατοί θα νιώθουν γιατί δε θα παλεύουν για κάτι μόνοι τους, άλλα θα έχουν σύμμαχο ο ένας τον άλλον.
Πάμε όμως τώρα στα μειονεκτήματα. Ένα μειονέκτημα που πιθανόν μπορεί να προκύψει είναι η σύγκρουση των καταναγκασμών ή ανεξέλεγκτων εμμονών –που προκύπτουν λόγο του OCD- του ενός σε συνάρτηση με τον άλλον. Αυτή η σύγκρουση θα έχει ως αποτέλεσμα να καταλήξει άδοξα και η σχέση. Τι εννοούμε όμως σύγκρουση καταναγκασμών ή ανεξέλεγκτων εμμονών; Αν για παράδειγμα ένας εκ των συντρόφων με OCD φέρει τον φόβο μήπως μολυνθεί από μικρόβια και πλένει ψυχαναγκαστικά, αναρίθμητες φορές τα χέρια του, ενώ ο άλλος σύντροφος έχει τον ψυχαναγκασμό να ελέγχει τον κάδο με τα απορρίμματα πιάνοντας κι ανακατεύοντας τα σκουπίδια ώστε να τσεκάρει αν έχει πετάξει όντως χαρτιά που δε χρειάζεται, κι αυτό γίνεται μπροστά στο ταίρι του, θα επέλθει σίγουρα μεγάλη ρήξη μεταξύ τους. Ο μικροβιοφοβικός με OCD σύντροφος δε θα μπορούσε ποτέ να συνυπάρχει σ’ ένα σπίτι μ’ έναν άνθρωπο που βουτάει τα χέρια του στα σκουπίδια και μετά αγγίζει έπιπλα.
Σε κάθε περίπτωση όταν δύο άνθρωποι διαγνωσμένοι με OCD επιθυμούν την συνύπαρξή τους σε μια συντροφική σχέση η οποία θέλουν να έχει μέλλον, πρέπει αρχικά να έχουν ξεκινήσει ή ακόμα καλύτερα να είναι στο στάδιο ολοκλήρωσης της θεραπείας τους. Μπαίνοντας σ’ αυτήν τη σχέση οφείλουν να νιώθουν οι ίδιοι δυνατοί ότι μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν και να ελέγξουν την ψυχαναγκαστική τους συμπεριφορά ή τις εμμονές τους, γιατί μπορεί να είναι και ο σύντροφός τους το ίδιο παθών μ’ εκείνους αλλά όπως σε οποιαδήποτε συντροφική σχέση έτσι κι εδώ η δουλειά με τον εαυτό μας είναι δική μας ευθύνη. Κι όχι, δεν μπορείς να θεραπεύσεις κανέναν αγαπώντας τον.
Συντάκτης: Θάλεια Διαμαντούλη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
