Ίσως οι ευθυνόφοβοι να μην είναι τόσο αθώοι

Σε όλους μας άρεσε η εποχή που ήμασταν παιδιά. Οι λόγοι πολλοί. H ανεμελιά, η αθωότητα, εκείνη η αφέλεια, η δίψα να εξερευνήσουμε τον κόσμο μα περισσότερο από όλα γιατί είχαμε κάποιον να μας φροντίζει.

Η ενήλικη ζωή συνεπάγεται υποχρεώσεις, τόσες που ψάχνουμε χίλιους δύο τρόπους να τις φέρουμε εις πέρας. Σχολή, δουλειά, σχέσεις, φιλίες, οικογένεια, όλα έχουν απαιτήσεις κι εκείνες σημαίνουν αυτομάτως ευθύνες. Κάποιους από ‘μάς, λοιπόν, και μόνο στο άκουσμα της λέξης «ευθύνη» μας λούζει κρύος ιδρώτας. Γιατί, όμως, να συμβαίνει αυτό; Ίσως να ‘ναι ο φόβος της αποτυχίας, ίσως πάλι εκείνος της απόρριψης.

Υπάρχει και το φαινόμενο του Πίτερ Παν, του αιωνίου έφηβου, που ποτέ δε θα μεγαλώσει στην ψυχή, αν και θα έπρεπε να αναλάβει τις ευθύνες του ως ενήλικας. Γι’ αυτό και κάνει παρέα με μικρά παιδιά, γιατί είναι εκείνα που αναγνωρίζουν την ανεμελιά του και τη λατρεύουν. Οι άνθρωποι που φοβούνται τις ευθύνες είναι εκείνοι που θα πουν σε όλα «ναι», που ίσως ποτέ τους δε θα πάρουν μια πρωτοβουλία. Απ’ τις πιο απλές επιλογές, όπως το πού θα πάνε να πιουν έναν καφέ, ως τις πιο περίπλοκες, θα ‘ναι πάντα αναβλητικοί. Θα περιμένουν κάποιον άλλος να σηκώσει την πετσέτα απ’ το πάτωμα, όπως τότε που ήταν παιδιά κι είχαν κάποιον να τους φροντίζει σε μόνιμη βάση.

Υπάρχουν, λοιπόν, εκείνοι που δεν αναλαμβάνουν τίποτα υπό την επίβλεψή τους λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης. Ίσως στο μεγάλωμά τους να είχαν τόσο αυστηρό περίγυρο που και το παραμικρό λάθος να δηλωνόταν ως τεράστια αποτυχία, και σε κανέναν δεν αρέσει να γεμίζει το βιογραφικό με ήττες κι αρνητικά πρόσημα. Μα εδώ υπάρχει μια σημαντική παγίδα. Η ευθύνη ως λέξη ίσως να ακούγεται τρομακτική, μα είναι εκείνη που θα σε οδηγήσει στη κατάκτηση όσων επιθυμείς, κι αν όχι εκεί, έστω σε μια γεμάτη από εμπειρίες ζωή, που θα ‘ναι αποκλειστικά δικές σου. Τι πιο μοναδικό από αυτό;

Υπάρχει, όμως, και το ταλέντο εκείνων που θέλουν να δείχνουν ευθυνόφοβοι. Τι σημαίνει αυτό; Να μοιάζεις με ένα πλάσμα συγκαταβατικό, που θα λέει μονίμως «ναι» σε ό,τι και να του πουν. Μην το μπερδέψεις, όμως, με την κατηγορία εκείνη των θυμάτων, καμία σχέση. Εκείνος που παριστάνει τον ευθυνόφοβο είναι ο άνθρωπος που με το που του ανατεθεί κάτι, θα δείξει τρομαγμένος και θα ‘χει χτίσει γύρω του έναν κύκλο που θα τον βλέπει σαν αδύναμο περιστεράκι. Έτσι, μόλις η ευθύνη σκάσει μπροστά του, θα ‘χει δίπλα του κάποιον ήρωα για να του γεμίσει το «εγώ» του. Μα, στην πραγματικότητα, αν το σκεφτείς, άλλος είναι στη θέση του θύματος κι άλλος του θύτη, κι όχι εκείνοι που φαίνονται με την πρώτη ματιά. Ειρωνεία, δε νομίζετε;

Με μαεστρία περίσσια, λοιπόν, θα βρίσκει πάντα τον τρόπο και τους ανθρώπους να μεταθέτει τις ευθύνες του σε άλλους, για να μην καρπωθεί εκείνος την αποτυχία. Θέλει πειθώ και μεγάλο υποκριτικό ταλέντο, κάτι που χτίζεται από παιδί ακόμα. Ίσως γι’ αυτό δεν έχει χάσει κι εκείνη τη –φαινομενική, έστω, παιδικότητα– που πάντα δελεάζει. Γιατί όλοι μας θέλουμε να βοηθήσουμε τον πιο αδύναμο κρίκο, αφού αυτό μας κάνει να νιώθουμε καλύτεροι και, ως εγωιστικά πλάσματα που είμαστε, μας φουσκώνει το αίσθημα ανωτερότητας. Γι’ αυτό ίσως να ελκύουμε τέτοια άτομα. Πολύ απλά γιατί το δικό μας αδύναμο σημείο, η αχίλλειός μας πτέρνα είναι η δική τους δύναμη.