8 είδη αγάπης με τρία μόνο συστατικά

Αγάπη! Πώς μπορούμε να την ορίσουμε; Τόσο δυνατή, τόσο αναγκαία, μα πολύπλοκο να την περιγράψουμε. Τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να δημιουργούν μακροχρόνιες σχέσεις, μέσα στις οποίες αγαπιούνται πραγματικά; Αν έχεις αγαπήσει πάνω από μια φορά, ίσως έχεις συνειδητοποιήσει ότι το βιώνεις με τελείως διαφορετικό τρόπο. Έχεις αναλογιστεί πού μπορεί να οφείλεται αυτό;

Η τριγωνική θεωρία της αγάπης που ανέπτυξε ο Αμερικανός ψυχολόγος Ρόμπερτ Στέρνμπεργκ  το 1986, θα μας δώσει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα. Σύμφωνα με τη θεωρία του, η αγάπη αποτελείται από τρία βασικά συστατικά -οικειότητα/εγγύτητα, δέσμευση, πάθος- που βρίσκονται στις τρεις κορυφές ενός τριγώνου. Το πόσο αυτά τα συστατικά συμμετέχουν μέσα στις σχέσεις μας είναι και ο λόγος που οι σχέσεις μας είναι μοναδικές και παίζουν ρόλο και στη διάρκεια της σχέσης.

Η συνιστώσα της οικειότητας σχετίζεται με την κατανόηση, τη ζεστασιά, τη φροντίδα, την ανάγκη να μοιραζόμαστε πράγματα μέσα στη σχέση με τον άνθρωπό μας. Αποτελεί βασικό συστατικό για μια σχέση και ακόμα πιο σημαντικό για να έχει διάρκεια. Όλοι σε βάθος χρόνου έχουμε την ανάγκη να μας καταλαβαίνουν και η σχέση μας να βασίζεται στο σεβασμό, στην επικοινωνία, στη ζεστασιά.

Η συνιστώσα της δέσμευσης σχετίζεται με το πόσο ο καθένας μέσα στη σχέση θέλει μακροπρόθεσμα να επενδύσει σ’ αυτή την αγάπη. Η δέσμευση στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχει να κάνει με το ν’ αναλάβουμε την ευθύνη μας, αλλά με το πόσο θέλουμε να είμαστε μέσα σ΄αυτή τη σχέση όσο περνά ο χρόνος. Είναι ένα συστατικό που βοηθάει όταν εμφανιστούν δυσκολίες μέσα στη σχέση, οπότε το ζευγάρι είναι διατεθειμένο να παλέψει, γιατί θέλει να είναι εκεί.

Τέλος, η συνιστώσα του πάθους είναι βασικό κίνητρο για την ύπαρξη της σχέσης. Η ερωτική επιθυμία, η φυσική και σωματική έλξη, μάς οδηγούν και στο να ενωθούμε με τον σύντροφό μας. Πέρα όμως από τις ερωτικές ανάγκες, υπάρχουν ανάγκες όπως η αυτοεκτίμηση, η ανάγκη ν’ ανήκουμε, η ανάγκη για φροντίδα, που σχετίζονται με τη συνιστώσα του πάθους. Το πάθος έχει άμεση σχέση με την εγγύτητα. Μπορεί σε μια σχέση το πάθος να είναι το συστατικό εκείνο όπου μας προσέλκυσε αρχικά, αλλά η οικειότητα είναι εκείνη που βοηθάει στο να διατηρηθεί το μαζί. Παρ’ όλα αυτά, επειδή δεν υπάρχουν καλούπια στις σχέσεις, υπάρχουν περιπτώσεις που πρώτα αναπτύχθηκε η οικειότητα στη σχέση και μετά ήρθε το πάθος.

Τα τρία αυτά συστατικά έχουν διαφορετική βαρύτητα ανάλογα με τη διάρκεια της σχέσης. Είναι λογικό στις σχέσεις που είναι σύντομες, το πάθος να έχει ουσιαστικότερο ρόλο, η οικειότητα λιγότερο και η δέσμευση πολύ λιγότερο. Από την άλλη στις μακροχρόνιες σχέσεις μεγαλύτερη βαρύτητα έχει η οικειότητα και η δέσμευση και το πάθος λιγότερο. Μέσα από αυτά τα τρία βασικά συστατικά, δημιουργούνται οκτώ τύποι σχέσεων:

1. Ολοκληρωμένη αγάπη

Η αγάπη που επιθυμούμε, η τέλεια αγάπη, όσο μπορούμε να κάνουμε χρήση της λέξης «τέλεια», εφόσον τελειότητα δεν υπάρχει. Τα τρία συστατικά με συμμετέχουν ενεργά, πρόκειται για σχέσεις που είναι ανθεκτικές στο χρόνο, σχέσεις που θα ήθελε ο καθένας μας να ζήσει για να νιώσει την ολοκλήρωση της αγάπης.

2. Ρομαντική αγάπη

Οικειότητα και πάθος χωρίς δέσμευση. Σχέσεις που νιώθουμε την ερωτική έλξη και παράλληλα υπάρχει και συναίσθημα, όμως δεν υπάρχει η δέσμευση, ώστε να επενδύσουμε μακροχρόνια στο πόσο θέλουμε να είμαστε εκεί.

3. Άφρων αγάπη

Πάθος και δέσμευση, αλλά η οικειότητα απουσιάζει. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και ξελόγιασμα, μιας και η δέσμευση έρχεται μέσα από το πάθος και όχι από τη φροντίδα, το μοίρασμα, τη ζεστασιά.

4. Συντροφική αγάπη

Οικειότητα και δέσμευση χωρίς να νιώθουμε το πάθος. Σαν μια καλή φιλία που συναντάμε συχνά σε γάμους ετών που δεν υπάρχει η ερωτική έλξη.

5. Απλώς αρέσκεια

Δε νιώθουμε πάθος, δεν υπάρχει δέσμευση, όμως η οικειότητα είναι εκεί! Θα μπορούσε να είναι και μια σχέση μεταξύ φίλων που συνδέθηκαν για δικούς τους λόγους, όπως επειδή τα βρήκανε ή για ν’ αντιμετωπίσουν τη μοναξιά.

6. Κεραυνοβόλος έρως

Κυριαρχεί το πάθος μόνο. Είναι ίσως αυτό που νιώθουμε με την πρώτη ματιά, τη στιγμή που ποθούμε ερωτικά τον άλλον.

7. Κενή αγάπη

Δέσμευση, δέσμευση και τίποτα άλλο. Σχέσεις κενές, στάσιμες, που ίσως τις συναντάμε και μετά από πολλά χρόνια που είναι δυο άνθρωποι μαζί. Εδώ παλαιότερα θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε και τα προξενιά.

8. Μη αγάπη

Δεν υπάρχει κανένα συστατικό, οπότε δε μιλάμε για ερωτική σχέση. Όταν και τα τρία συστατικά δεν υπάρχουν, αναφερόμαστε στις υπόλοιπες σχέσεις μας, όπως για παράδειγμα επαγγελματικές, απλές καθημερινές επαφές με ανθρώπους.

Μια σχέση μπορεί να περάσει από παραπάνω από ένα είδος αγάπης και αυτό έχει να κάνει με την ηλικία μας, με τις προτεραιότητές μας τη δεδομένη στιγμή, με τα βιώματά μας, τις αξίες μας, την προσωπική μας εξέλιξη, με όλα όσα θα ζήσουμε στην πορεία της ζωής μας. Πολύπλοκη η αγάπη, λοιπόν, όμως τόσο όμορφη ώστε να αξίζει να αναζητούμε την ολοκληρωμένη αγάπη, πώς θα την προσφέρουμε και πώς θα την εισπράξουμε.