Φροντίζοντας τους γονείς μας

Δεν ξέρω αν είσαι απ’ τους τυχερούς που θα χρειαστεί να φροντίσεις τους ηλικιωμένους γονείς σου. Και μας αποκαλώ «τυχερούς», γιατί αν σκεφτώ τη φυσική τροπή της ζωής, οι γονείς μας θα μεγαλώσουν και θα βρεθούν στην τρίτη ηλικία, οπότε είναι πιθανό ν’ αναλάβουμε τη φροντίδα τους. Βαρύ και δύσκολο μα απ’ την άλλη ευχάριστο, μιας και σημαίνει ότι δεν τους χάσαμε σε νεαρή ηλικία κι άρα δεν ήρθαμε αντιμέτωποι με τη σκληρή απώλειά τους.

Κι αν είσαι κόρη και μεγάλωσες με την πεποίθηση ότι «έχουμε κόρη, θα μας δώσει κι ένα πιάτο φαγητό στα γεράματά μας» το θεωρείς κι υποχρέωσή σου, μα κι αυτό είναι μύθος, γιατί ξέρω γιους που ‘χουν σταθεί κάνοντας το καλύτερο κι απ’ την άλλη κόρες που ήταν απούσες.

Αυτό που παρατηρώ είναι ότι όσοι μεγάλωσαν με αγάπη κι ένιωσαν τι σημαίνει προσφορά στα παιδικά τους χρόνια, είναι κι αυτοί που τις περισσότερες φορές είναι εκεί για τους δικούς τους ανθρώπους κι απλόχερα προσφέρουν φροντίδα κι αγάπη. Με τι κριτήρια, όμως, και με ποια προσδοκία; Όσα κι αν πρόσφεραν οι γονείς μας, συχνά-πυκνά υπήρξαν ενοχές μήπως δεν τ’ έκαναν όλα σωστά, νιώθοντας ανεπαρκείς. Και φτάνουν οι ρόλοι να αντιστρέφονται, ζώντας το ίδιο σενάριο, κουβαλώντας στην πλάτη μας τις ίδιες ανασφάλειες. «Μήπως, τελικά, δεν κάνω το καλύτερο γι’ αυτούς και θ’ έπρεπε να κάνω περισσότερα;». Παγιδευόμαστε σ’ αυτές τις προσδοκίες που δεν έχουν τέλμα.

Μέσα στη σχέση ενήλικα παιδιού-ηλικιωμένου γονέα, υποβόσκουν παιδικά χρόνια, βιώματα απ’ το παρελθόν, όχι πάντα ευχάριστα. Ίσως είσαι ένα παιδί που φροντίστηκες συναισθηματικά στα παιδικά σου χρόνια, ίσως όχι. Ανεξάρτητα απ’ το τι βίωσες, όταν φύγουν απ’ τη ζωή και γυρίσεις προς τα πίσω, θα νιώσεις την ανάγκη να κλείσεις έναν κύκλο και να βγεις απ’ αυτόν με τα λιγότερα τραύματα. Κοιτώντας πίσω, θα θες να δεις ότι έκανες το καλύτερο.

Υπάρχει μία απαραίτητη συνθήκη για να πετύχει αυτή η φροντίδα. Η αποδοχή κι η συγχώρεση. Ακούγεται εύκολο, είναι όμως; Αν θέλουμε να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια, τότε είναι σημαντικό να συνάψουμε ειρήνη, να μην εστιάζουμε στα λάθη του παρελθόντος, αλλά ν’ αποδεχτούμε ότι αυτοί οι γονείς έκαναν το καλύτερο σύμφωνα με τα δικά τους πιστεύω κι αν εμείς δεν το εισπράξαμε όπως θέλαμε, έφτασε η στιγμή να τους συγχωρήσουμε. Αυτή η συγχώρεση δε σημαίνει ότι συμφωνούμε, αλλά θα βοηθήσει εμάς τους ίδιους να αποδεσμευτούμε απ’ τις άσχημες σκέψεις και να σταθούμε εκεί, όπως θα θέλαμε να κάνουν και στο μέλλον τα δικά μας παιδιά.

Η συνειδητοποίηση αυτή είναι σημείο κλειδί. Θα ζήσουμε έντονα συναισθήματα, πρωτόγνωρα, επίπονα ίσως για κάποιους χαρακτήρες. Όμως καλούμαστε ν’ είμαστε εκεί, αφήνοντας στην άκρη τους εγωισμούς, τους ηρωισμούς, ισορροπώντας τις καταστάσεις. Η ζυγαριά απ’ τη μία λέει «να ‘μαι εκεί για εκείνους» κι απ’ την άλλη λέει «προσωπική ζωή». Αυτή η προσωπική ζωή έχει τη δική μας οικογένεια, τους ανθρώπους μας, τη δουλειά μας, τον εαυτό μας. Κι αν η ζυγαριά κλείνει μόνο απ’ τη μια μεριά, θα ‘ρθει η κατάρρευση κι αυτό δεν το θέλει κανείς.

Υπάρχουν όρια σ’ όλα κι εδώ είναι απαραίτητο να μπουν απ’ την πρώτη στιγμή. Η φροντίδα μπορεί να ‘ναι μακροχρόνια κι όσο και να θέλουμε να ‘μαστε εκεί, αυτό στην πράξη δεν είναι εφικτό και ποτέ δε θα ‘ναι αρκετό.

Φροντίζω τους γονείς μου δε σημαίνει ξεχνάω τη ζωή μου κι είμαι όλη μέρα κι όλη νύχτα εκεί. Σημαίνει, όμως, ότι κάνω τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να τους εξασφαλίσω την ασφάλεια, την καθαριότητα, τη συναισθηματική στήριξη. Κι αυτό δεν είναι απλό και φυσικά δεν μπορεί να γίνει από έναν μόνο, είτε είναι κόρη είτε είναι γιος.

Σίγουρα θα χρειαστούμε βοήθεια. Μία οικογένεια σε τέτοιες στιγμές θα γίνει ομάδα κι ο καθένας θα πάρει το ρόλο του, ώστε όλοι να μπορέσουν συνολικά να φέρουν το καλύτερο αποτέλεσμα με τα ζητούμενα αλλά και με τα δεδομένα. Μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια των δικών σας παιδιών σ’ αυτό το σημείο, ή όποιου άλλου προσφερθεί. Υπάρχουν εργασίες που ένας εγγονός/μια εγγονή θα μπορούσαν ν’ αναλάβουν, μαθαίνοντας και τι σημαίνει συνεισφορά.

Η δική μας καλή υγεία, σωματική και ψυχική είναι απαραίτητη, ας φροντίσουμε τον εαυτό μας. Όταν θα φτάσει η ώρα να τους αποχαιρετήσουμε, θ’ ανοίξουμε την πόρτα και θα επιστρέψουμε πίσω στη δική μας ζωή, στη δική μας οικογένεια κι είναι σημαντικό να είμαστε όρθιοι και συνειδητοποιημένοι για να συνεχίσουμε.