And so it begins: Ο πρώτος γύρος της γης

Πόσες φορές αναρωτηθήκαμε από πού ξεκίνησαν όλα αυτά τα σπουδαία ή και καθημερινά που έχουμε στη ζωή μας και με τον έναν τρόπο ή τον άλλο μάς έχουν σημαδέψει; Στη στήλη αυτή θα βρούμε απαντήσεις στις ερωτήσεις που ζητούν να μάθουν, πώς, γιατί, από ποιον, πότε και χίλια τόσα άλλα. Γιατί όταν καταλαβαίνεις λίγο καλύτερα τον κόσμο, αυτομάτως γίνεται πιο όμορφος! 

Ατενίζοντας ένα πορφυρό ηλιοβασίλεμα πόσες φορές δεν έχουμε σκεφτεί να βγάλουμε ένα εισιτήριο και να κάνουμε ένα μεγάλο ταξίδι με πλοίο, με αεροπλάνο, με τρένο- δεν παίζει κανένα ρόλο το μεταφορικό μέσο. Να γνωρίσουμε κουλτούρες, πολιτισμούς, να συναναστραφούμε με κόσμο, να ζήσουμε λίγο με τις συνήθειές τους. Μαγικό, υπέροχο, εφικτό ή ανέφικτο, είναι σίγουρα κάτι που κεντρίζει τη φαντασία μας και την περιέργειά μας.

«Τα ταξίδια χρησιμεύουν για να αντισταθμίζεται η φαντασία με την πραγματικότητα κι αντί να προσπαθείς να σκέφτεσαι πώς είναι τα πράγματα να τα βλέπεις όπως είναι» είχε πει ο Σάμιουελ Τζόνσον (Άγγλος συγγραφέας 1709-1784) και μάλλον δεν ήταν ο μοναδικός που πίστευε κάτι τέτοιο. Δυο αιώνες νωρίτερα, στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519, ξεκινούσε από το λιμάνι του Σανλουκαρ ντε Μπαραμεδα η καραβέλα Σαντισιμα Τρινιδάδ με επικεφαλής τον Φερδινάνδο Μαγγελάνο, έναν Πορτογάλο θαλασσοπόρο με απόψεις εκ διαμέτρου αντίθετες από τις θεοκρατικές για το σχήμα της Γης και την κίνησή της. Επιπλέον ρόλο έπαιξε πως ως ακόλουθος της Βασίλισσας Ελεονόρας είχε ήδη ταξιδέψει στις Ινδίες όπου έζησε διάφορες περιπέτειες με τους ντόπιους, με τους οποίους έκανε κι εμπόριο μπαχαρικών.

Το 1512 επιστρέφοντας στην Πορτογαλία είχε συλλάβει ένα τολμηρό σχέδιο, να ζητήσει πλεύση προς τις Μολούκες νήσους. Κάθε άλλο παρά στρωμένος με ροδοπέταλα ήταν αυτός ο δρόμος για την επίτευξη αυτού του σχεδίου, με τον Βασιλέα Εμμανουήλ Α’ να βρίσκεται απέναντί του. Ο Μαγγελάνος αναζήτησε την ισπανική υπηκοότητα και με την τις ευλογίες του Βασιλιά της Ισπανίας Καρόλου Ε’ Κουίντου, συνοδεία τεσσάρων μικρότερων πλοίων και με πλήρωμα 240 ανδρών ξεκίνησε για τον πρώτο περίπλου της Γης.

Το πρώτο σημείο που προσέγγισε ήταν το Ρίο ντε λα Πλάτα τον Ιανουάριο του 1520. Αδυνατώντας όμως να βρει πέρασμα στα δυτικά, αποφάσισε να κινηθεί νότια στην ακτή μιας άγνωστης γης την οποία ονόμασε Παταγονία. Η ανταρσία που ξέσπασε στα τρία από τα πέντε πλοία ανάγκασε τον Μαγγελάνο να περάσει έναν χειμώνα στον κόλπο του Σαν Χουλιαν. Κατέβαλε την ανταρσία και με τέσσερα πλέον πλοία συνέχισε να ταξιδεύει προς τα νότια όπου ανακάλυψε κι εξερεύνησε τον πορθμό που ονόμασε άκρο της Νοτίου Αμερικής καθώς και την Τιέρα ντελ Φουέγο (Γη του Πυρός). Τον Νοέμβριο του 1520 έφτασε σε έναν ωκεανό τον οποίο αργότερα οι συνταξιδιώτες του θα ονόμαζαν Ειρηνικό Ωκεανό. 9.180 μίλια χωρίς στάση και τον Μάρτιο του 1521 ανακάλυψε τρία νησιά των Μαριανών και τις Φιλιππίνες. Εκεί, δυστυχώς, έμελλε να δοθεί μια μάχη, καθώς ο Μαγγελάνος είχε συμμαχήσει με τον άρχοντα των Φιλιππίνων και στο νησί Μακταν ο Ισπανός θαλασσοπόρος έχασε τη ζωή του.

Μετά από αυτή την απώλεια και με μόνο δύο πλοία να έχουν απομείνει, λήφθηκε η απόφαση να επιστρέψουν στην Ισπανία από δύο διαφορετικά δρομολόγια. Το Trinidad θα διέσχιζε τον Ειρηνικό προς τον Παναμά και το Victoria υπό τον Χουάν Σεμπάστιαν ντελ Κάνο θα έπλεε προς το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Δυστυχώς το πρώτο πλοίο έπεσε στα χέρια των Πορτογάλων επιστρέφοντας στις Μολουκες. Το Victoria απέπλευσε από το Τιντορε τον Δεκέμβριο του 1521 και κατέπλευσε στο Σανλουκαρ τον Σεπτέμβριο του 1522 με μόλις 20 άντρες.

3 χρόνια, χιλιάδες ναυτικά μίλια, Παταγονία, Τιέρα ντελ Φουέγο, Φιλιππίνες, η απεραντοσύνη του Ειρηνικού Ωκεανού με τη δυτική πορεία που θα έφερνε τα πλοία στα πολλά νησιά που βρίσκονται μεταξύ Χιλής κι Αυστραλίας, τα νησιά Μάρσαλ, το αρχιπέλαγος Τουαμοτου. Μέρη άγνωστα που ανακαλύφθηκαν, εξερευνήθηκαν, χαρτογραφήθηκαν. Με αντίξοες συνθήκες, με ανεπαρκείς προμήθειες, με δολιότητες, με ανταρσίες, με ασθένειες καθώς όταν οι προμήθειες εξαντλήθηκαν, τα πληρώματα έτρωγαν αρουραίους και δέρματα με αποτέλεσμα να πεθαίνουν από σκορβούτο.

500 χρόνια πριν, ξεκίνησε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο άγνωστο από ανθρώπους που ονειρεύτηκαν μια απίθανη διαδρομή, τόλμησαν να εξερευνήσουν τα όρια, να αλλάξουν το μέλλον της ιστορίας καθώς αποδείχτηκε η ύπαρξη μιας διόδου που οδηγούσε στα πλάτη της Ανατολής, να δώσουν μια σαφή εικόνα πώς ήταν τα σημεία που περιέπλευσαν.

Και μπορεί ο Μαγγελάνος να μη βρισκόταν εν ζωή για να απολαύσει τον θρίαμβό του, όμως χάρη σ’ αυτόν, γνωρίζουμε ποιες προϋπάρχουσες πραγματικότητες συνδέθηκαν όλες μαζί σε μια σφαιρική πραγματικότητα. Ας γυρίσουμε λοιπόν μια υδρόγειο σφαίρα γύρω από τον άξονά της κι ας ξεκινήσουμε τα ταξίδια με πρώτο σταθμό τη Σεβίλλη. ‘Αλλωστε από εκεί ξεκίνησαν όλα!