Ξέρεις αυτές τις μικρές συνήθειες για τις οποίες κάποιες φορές περηφανευόμαστε λίγο καθώς διαφημίζουμε, τάχα μου, σαν εθισμούς, ενώ κάποιες άλλες φορές υποσυνείδητα και χωρίς να το καταλάβουμε εθιζόμαστε πραγματικά κι ας λέμε τα γνωστά «έλα ρε, όποτε θέλω το κόβω»;
Για εμένα, ίσως για εσένα και ίσως για πολλούς ακόμη ανθρώπους, αυτό αποτελεί ο καφές. Αναρωτήθηκες όμως ποτέ πώς είναι η ζωή σου χωρίς αυτόν; Αν η απάντησή σου είναι ναι, τότε για εσένα μάλλον ο καφές δεν αποτελεί εθισμό, όμως αν η απάντησή σου είναι όχι, όπως ήταν και η δική μου, τότε μάλλον ο καφές είναι εξίσου σημαντικός για εσένα με το οξυγόνο που σου επιτρέπει να παίρνεις ανάσες και να μην πέφτεις στα πατώματα σε κάθε βήμα σου.
Η κατανάλωση του καφέ είναι πλέον μια αυτόματη κίνηση που γίνεται υποσυνείδητα και χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Ξυπνάμε το πρωί, κατευθυνόμαστε στην καφετιέρα μας με το ένα μάτι μισόκλειστο και γεμίζουμε μια κούπα, πηγαίνουμε στο μπάνιο και ρίχνουμε λίγο νερό στο πρόσωπό μας με πόδια και χέρια να μας οδηγούν αυτόματα και έπειτα αρχίζουμε να σκεφτόμαστε (επίσης αυτόματα) τις σημερινές υποχρεώσεις, με αυτήν ακριβώς τη σειρά. Ο οργανισμός μας αισθάνεται ότι χρειάζεται να καταναλώσει καφεΐνη για να μπορεί να λειτουργήσει, όπως χρειάζεται φως για να δει και ησυχία για να αφουγκραστεί. Τη χρειαζόμαστε όμως πραγματικά στο αίμα μας; Ή απλά η συνήθεια και το περιβάλλον, δημιούργησαν την πεποίθηση αυτή κι εμείς τη δεχτήκαμε;
Η καφεΐνη έχει σίγουρα τα οφέλη της αφού μας προστατεύει από ένα σωρό θέματα όπως ο διαβήτης, το Πάρκινσον, ο καρκίνος του ήπατος, αλλά και γενικότερα προφυλάσσει την καρδία λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχει. Ωστόσο ο καφές δεν είναι η μόνη πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών, αν χρησιμοποιούμε αυτό λοιπόν σαν δικαιολογία για να κυκλοφορούμε μόνιμα με ένα ποτήρι φρέντο στο χέρι, ας το ξανασκεφτούμε. Τα απαραίτητα μπορούμε να τα βρούμε και σε άλλες πηγές, όπως στα γαλακτοκομικά, δεν είδα όμως κανέναν να κυκλοφορεί στον δρόμο με ένα κομμάτι gouda.
Για τον λόγο αυτό αποφάσισα να προκαλέσω τον εαυτό μου και να δοκιμάσω να κόψω μαχαίρι την καφεΐνη, για να δω ποια η αντίδραση που θα έρθει σταματώντας κάτι «τόσο εθιστικό» για εμένα. Προϊδεασμένος και ήδη πεπεισμένος για τη δυσκολία του εγχειρήματος, αφού είναι δύσκολη υπόθεση να κόψεις έναν εθισμό, ήμουν έτοιμος για πιθανή αποτυχία. Να σας πω όμως κάτι; Αυτή η βεβαιότητα ίσως να αποτέλεσε τελικά και το πιο μεγάλο εμπόδιο. Ίσως αυτή η βεβαιότητα να είναι που κρατά τελικά τον άνθρωπο από την αλλαγή του και την εξέλιξή του.
Το πρώτο βήμα για να ξεκινήσω την πρόκληση, ήταν διανοητικό. Έπρεπε να αποδεχτώ ότι ανά πάσα στιγμή μπορώ να αλλάξω ή να διαμορφώσω οτιδήποτε μικρό ή μεγάλο στη ζωή μου, χωρίς να με ορίζει κάτι άλλο. Κι όσο να ‘ναι αυτό δεν ήταν κι εύκολη υπόθεση. Όπως και κάθε νέα αρχή προς κάτι καλύτερο και διαφορετικό, έτσι και για εμένα αρχικά ήταν δύσκολο. Τις πρώτες μέρες ο οργανισμός μου αναζητούσε την καφεΐνη (ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα) αφού δυσκολευόμουν να ξυπνήσω, να σηκωθώ από το κρεβάτι και να είμαι πλήρως λειτουργικός στη διάρκεια της ημέρας μου. Ένιωθα συνεχώς το αίσθημα της κούρασης, λες και είχα σπαταλήσει τις ώρες που έπρεπε να αφιερωθούν στον ύπνο σε βαριά χειρωνακτική εργασία, ακόμη κι αν την ημέρα εκείνη δεν έκανα σχεδόν τίποτα. Ωστόσο, επειδή είχα προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο, δε μετατράπηκε ο στόχος σε κάτι το απίθανο.
Το επόμενο βήμα ήταν να προσαρμοστώ στη νέα καθημερινότητα. Να βγαίνω για καφέ και να παραγγέλνω χυμό. Να γράφω στον υπολογιστή και να μη σταματούν ανά λίγα λεπτά τα χέρια για να πιάσουν ποτήρι. Να μάθω να κάνω διάλειμμα από τη δουλειά μου, όχι για να «πιώ στα γρήγορα ένα καφεδάκι», αλλά για να κάτσω πέντε λεπτά και να αδειάσω το μυαλό μου. Παρά τα μικρά εμπόδια λοιπόν, η πρόκληση ήταν να συνεχίσω τη ζωή μου κανονικά σαν να μη χρειαζόμουν ποτέ την καφεΐνη στην πραγματικότητα. Άρχισα να τρώω περισσότερα φρούτα και λαχανικά, καθώς και τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και αυτό πραγματικά βοήθησε στην καινούργια αυτή προσαρμογή.
Έτσι, έφτασα στη συνειδητοποίηση ότι ο καφές ήταν απλά ένα παιχνίδι στο δικό μου μυαλό που δεν έμπαινε στα αλήθεια στην κατηγορία των «απαραίτητων». Παρατήρησα ότι μπορώ να πάρω ενέργεια μέσα από το σώμα μου το ίδιο και μέσα από την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνες.
Γενικότερα για πολλούς η δυσκολία έγκειται στις μικρές στιγμές της καθημερινότητας, τις οποίες έχουν συνδέσει με μία κούπα, έτσι όπως έκανα και εγώ. Ωστόσο το να βάλω τον ντεκαφεϊνέ στη ζωή μου ήταν αρκετό για να «ξεγελάσω» κατά κάποιον τρόπο τον εγκέφαλό μου και να μη νιώθει την έλλειψη. Ίσως να δουλέψει και για εσένα.
Τα δικά μου αποτελέσματα; Από τη στιγμή που αποφάσισα να αποδεσμεύσω τον εαυτό μου από την καφεΐνη ανακάλυψα το πόσο καλύτερα κοιμάμαι το βράδυ, πόσο πιο εύκολα ξυπνάω το πρωί και πόση ενέργεια πραγματικά παίρνω εσωτερικά μέσα από το σώμα μου. Και όλα αυτά από έναν άνθρωπο πεπεισμένο πως χωρίς αυτή θα ήταν αδύνατο να λειτουργήσει.
Κάθε πρόκληση αποτελεί μια ευκαιρία για όλους μας να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να αποκτήσουμε νέες συνήθεις καλύτερες για τη ζωή μας και να αναθεωρήσουμε και να καταρρίψουμε λανθασμένες πεποιθήσεις που είχαμε μέχρι τώρα.
Ίσως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε οτιδήποτε θέλουμε στη ζωή μας και να δημιουργήσουμε οτιδήποτε καινούργιο μας δίνει χαρά, ενέργεια και δύναμη και να φτιάξουμε ένα νέο κόσμο διαφορετικό από τα πιστεύω και τις κοινές συνήθειες της κοινωνίας. Τι περιμένεις λοιπόν; Ξεκίνα την αλλαγή τώρα! Γιατί μόνο εσύ μπορείς.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη