Χρόνος. Μια έννοια αφηρημένη και ταυτόχρονα τόσο συγκεκριμένη, που δημιούργησε ο άνθρωπος, ώστε να έχει ένα μπούσουλα στη ζωή του, να έρθει σε καλύτερη συνεννόηση με τους υπόλοιπους ανθρώπους και γενικότερα να μην του στρίψει.
Χώρισε τη μέρα σε μικρότερα τμήματα, τις ώρες σε λεπτά και δευτερόλεπτα, το χρόνο σε μήνες, τους μήνες σε βδομάδες. Κατασκεύασε ημερολόγια, χρονοδιαγράμματα, ωρολόγια προγράμματα, χρονοδιακόπτες και ρολόγια. Έκανε το χρόνο σύμμαχο κι οργάνωσε τη ζωή του.
Το ερώτημα, όμως, είναι το εξής: εξακολουθεί ο χρόνος ν’ αποτελεί σύμμαχό μας ή μήπως άλλαξε στρατόπεδο κι έγινε εχθρός; Ο χρόνος κυνηγάει εμάς ή εμείς αυτόν; Μπορούμε να το διαχειριστούμε αποτελεσματικά ή έχουμε καταλήξει έρμαια της ίδιας μας της επινόησης;
Είναι άτιμος ο χρόνος. Περνάει δίπλα σου τόσο διακριτικά κι αθόρυβα, που χαμπάρι δεν τον παίρνεις. Αφήνει πίσω του σημάδια όμως. Ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τα παιδικά σου χρόνια, κάτι απολυτήρια και πτυχία που απέκτησες αργότερα, ένα κουτί με αναμνηστικά από διακοπές και ταξίδια, κάνα δυο παλιά ημερολόγια που σήμερα τα διαβάζεις και γελάς και κάπου εκεί συνειδητοποιείς πόσο γρήγορα περνάει ο καιρός και πόσο σ’ έχει αλλάξει.
Γυρνάς να κοιτάξεις πίσω σου και στο τέλος αυτού του φλας μπακ παθαίνεις ένα μικρό σοκ. Αντιλαμβάνεσαι πως ο χρόνος τρέχει και δεν περιμένει κανέναν κι αναρωτιέσαι «Εγώ τι έχω καταφέρει στη ζωή μου όλα αυτά τα χρόνια; Είναι αρκετά; Έχουν κάποιο νόημα;». Ίσως τέτοιου είδους σκέψεις για μια στιγμή να σε αγχώσουν. Λίγο μετά, όμως, θα παρηγορηθείς λέγοντας στον εαυτό σου πως έχεις όλο τον καιρό μπροστά σου. Δε σε πήρανε δα και τα χρόνια!
Αυτό το λάθος κάνουμε όλοι μας. Θεωρούμε πως έχουμε μπροστά μας χρόνο απεριόριστο να εκπληρώσουμε επιθυμίες, να πετύχουμε στόχους, ν’ αποκτήσουμε εμπειρίες. Κι αναβάλουμε τα πάντα για αύριο, μεθαύριο, από βδομάδα και του χρόνου. Μέγα λάθος, αλλά εύκολα την πατάει κανείς. Σε ξεγελάει ο χρόνος κι εσύ τον παίρνεις δεδομένο. Κι εκείνος κρυφογελάει.
Και δεν είναι μόνο αυτό, αλλά είναι κι άδικος από πάνω. Γιατί, δηλαδή, όποτε περνάς καλά εκείνος μοιάζει να τρέχει με ταχύτητα φωτός, ενώ σε φάσεις ζόρικες το παίζει δύσκολος; Λες και διατάζει όλα τα ρολόγια να σταματήσουν και σε καταδικάζει στην αιωνιότητα. Σπαστικό μεν, αλλά κατά βάθος ξέρεις ότι χρόνος είναι και – αργά ή γρήγορα– περνάει.
Είναι κάπως τρομακτικό, δε συμφωνείς; Μεγαλώνεις και βλέπεις φίλους από τα παλιά να καταξιώνονται επαγγελματικά, άλλους να κάνουν οικογένεια και κάποιους πιο τολμηρούς να ταξιδεύουν τον κόσμο. Και λίγο πανικοβάλλεσαι, λίγο φοβάσαι πως εσύ δε θα προλάβεις. Μην πέσεις στην παγίδα, φυσικά και προλαβαίνεις. Αρκεί να μην τ’ αφήσεις όλα στην τύχη τους.
Ίσως πάλι να είσαι κι ο ίδιος ένας απ’ τους προαναφερθέντες φίλους από τα παλιά και να έχεις ήδη καταφέρει πολλά από αυτά που ήθελες. Το περίμενες ότι θα έφτανες εδώ που έχεις φτάσει σήμερα; Αν πας ένα χρόνο πίσω, φανταζόσουν ότι η ζωή σου θα εξελισσόταν κατ’ αυτό τον τρόπο;
Είσαι ο ίδιος άνθρωπος που ήσουν πέρυσι τέτοια μέρα; Ελπίζω ν’ απάντησες «όχι». Γιατί ένα από τα καλά του χρόνου είναι πως στο πέρασμα του φέρνει μαζί ένα σωρό εκπλήξεις, άλλες δυσάρεστες κι άλλες ευχάριστες, όλες όμως έχουν ένα κοινό: σε αλλάζουν.
Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκες τ’ αναπάντεχα της ζωής, αυτά που δεν είχες υπολογίσει στο ημερήσιο πρόγραμμά σου, διαμόρφωσαν σταδιακά αυτό που είσαι σήμερα. Ίσως τελικά η οργάνωση και το πρόγραμμα να μην είναι το παν. Ο χρόνος χωρίς γυρίσματα θα ήταν εκνευριστικά ανιαρός.
Δυο φωτογραφίες διπλά-δίπλα: μία από την αποφοίτηση στο λύκειο και μία από την ορκωμοσία στο πανεπιστήμιο. Μία από τις καλοκαιρινές διακοπές του 2012 και μία από εκείνες του 2015. Μία πριν την εγκυμοσύνη και μία μετά, με το μωρό στην αγκαλιά. Βλέπεις πόσα άλλαξαν στο πέρασμα του χρόνου; Κι αν κάποιες από τις αλλαγές που έφερε δεν ήταν ευχάριστες, έχεις το περιθώριο να τις διορθώσεις.
Κάνε το χρόνο σύμβουλο κι όχι αντίπαλό σου. Μην τον αφήνεις ευγενικά να σε προσπεράσει, αλλά ούτε να τρέχεις να του ξεφύγεις. Περπάτα δίπλα του κι εκτίμησε το κάθε λεπτό. Έτσι, θα φτάσεις μια μέρα ν’ αναπολείς με νοσταλγία τα χρόνια που πέρασαν και θα νιώσεις μια αίσθηση πληρότητας να σε κατακλύζει. Γιατί θα ξέρεις πως έζησες μια ζωή γεμάτη νόημα. Κι ότι συνέβαλες κι εσύ σ’ αυτό.
Επιμέλεια Κειμένου Δάφνης Μαυρίδου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Δάφνη Μαυρίδου
