Καμιά φορά σε πιάνουν αυτές οι κρίσεις τύπου «Πού πάω; Ποιος είμαι; Γιατί είμαι έτσι;». Ψάχνεις λοιπόν τρόπο να δικαιολογήσεις όσα σου συμβαίνουν, είτε μέσα από βίντεο αυτοβελτίωσης, είτε μέσα από άρθρα, περιμένοντας να ταυτιστείς με κάποιο και να καταλάβεις τι συμβαίνει στη ζωή σου. Πολλά προβλήματα όμως που μπορεί να έχεις, σχετίζονται συχνά με τραύματα που απέκτησες ως παιδί. Και μιλώντας για τραύματα δεν εννοούμε απαραίτητα μόνο υποθέσεις κακοποίησης ή ενός πολύ κακού συμβάντος που χάραξε τη μνήμη σου. Στα τραύματα μπορούν να ανάγονται και μικρές συμπεριφορές που συνέβαιναν κατ’ εξακολούθηση και τελικά είχαν αντίκτυπο στις συνήθειες αλλά και στην αυτοπεποίθηση κι αυτοεκτίμησή σου. Παρακάτω θα βρεις κάποιες συμπεριφορές που μαρτυρούν ότι κουβαλάς ακόμη κάποιο παιδικό σου τραύμα.
1. Θες να είσαι πολυάσχολος
Ένα από τα σημάδια που μαρτυρούν την ύπαρξη παιδικών τραυμάτων είναι οι συμπεριφορικοί εθισμοί που μπορεί να υιοθετήσει κάποιος, όπως η κατάχρηση των social media ή των παιχνιδιών στον υπολογιστή, η εργασιομανία, ή η ατελείωτη τάση να σώζει τους άλλους ανθρώπους από τα προβλήματά τους. Γενικά στην κατηγορία αυτή, ανήκουν όλες οι συνήθειες που υιοθετεί κάποιος προκειμένου να κρατάει το μυαλό του σε συνεχή εγρήγορση αποφεύγοντας τη σκέψη του μείζονος προβλήματος, γιατί νομίζει πως αγνοώντας το πρόβλημα, δεν το σκέφτεται, δεν το αναπαράγει κι άρα εκείνο δεν υφίσταται. Όμως στην περίπτωση του τραύματος συμβαίνει το αντίθετο. Οι πολυάσχολοι άνθρωποι είναι αυτοί που συχνά προσπαθούν να ξεφύγουν από κάτι, ενώ φοβούνται να επιβραδύνουν επειδή όταν το έκαναν στο παρελθόν, άρχιζαν οι καταθλιπτικές τάσεις και γέμιζαν με άγχος. Έτσι, θέτουν μόνιμα υψηλούς στόχους, πιστεύοντας πως όσο περισσότερα πετύχουν κι όσο καλύτερα αποδώσουν, τόσο καλύτεροι θα νιώσουν. Η τακτική αυτή όμως καταλήγει σ’ έναν φαύλο κύκλο γιατί αφενός δεν μπορούν να είναι πάντα τέλειοι σ’ όσα κάνουν κι αφετέρου γιατί μόλις κατακτάν έναν μεγάλο στόχο, ασυναίσθητα έχουν ήδη θέσει έναν ακόμα υψηλότερο στο κεφάλι τους και δε χαίρονται ποτέ το απόκτημά τους.
2. Προτιμάς μόνο το σ@ξ
Δεν είναι κακό κάποιος να χρειάζεται μόνο το σ@ξ για μια περίοδο της ζωής του. Όμως καλό θα ήταν να γνωρίζεις για ποιον λόγο το κάνεις και αν είναι συνειδητή επιλογή. Πολλοί είναι αυτοί που επιλέγουν την εναλλαγή πολλών συντρόφων χωρίς να έχουν τη θέληση να επενδύσουν σε κάτι παραπάνω. Αυτό πολλές φορές συμβαίνει γιατί δε θέλουν να εμπλακούν συναισθηματικά μ’ ένα άλλο άτομο και να ρισκάρουν να πληγωθούν. Σ’ αυτήν τη περίπτωση το άτομο, ναι μεν φαίνεται να έχει αναγνωρίσει το τραύμα, αλλά προσπαθεί να το αντιμετωπίσει αποφεύγοντάς το -τακτική που απλώς ανακυκλώνει το πρόβλημα και δεν το επιλύει. Από την άλλη, υπάρχει και το ενδεχόμενο να επιλέγει το σκέτο σ@ξ μόνο και μόνο για να υπερκαλύψει ανασφάλειες και να νιώσει σημαντικό. Ένα άτομο που είχε παραμεληθεί στην παιδική ηλικία ή του καταπατούσαν την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίηθησή του, είναι λογικό να προσπαθεί ως ενήλικας να βρει την επιβεβαίωση με όποιον άνθρωπο είναι δυνατό, έστω και παροδικά.
3. Σε ελκύουν οι προβληματικές καταστάσεις
Ξεκινώντας από τη θεωρία του Φρόιντ, στις ερωτικές μας σχέσεις, έλκουμε τον γονέα του αντίθετου φύλου. Αποτελεί μια ασυνείδητη διαδικασία κατά την οποία το άτομο προσπαθεί να επιλύσει το άλυτο τραύμα του, ερχόμενος πιο κοντά του. Σαν να λέμε, πως το ελκύει ο κίνδυνος. Μπορεί να βλέπει ότι μια κατάσταση είναι προβληματική, παρ’ όλα αυτά του μοιάζει αυτομάτως και οικεία. Δεδομένου της άνεσης αυτής λοιπόν, θεωρεί ότι είναι διαχειρίσιμη η κατάσταση και την επιλέγει, χωρίς να αντιλαμβάνεται εκείνη τη στιγμή ότι επιλέγει να ξαναζήσει το τραύμα του.
4. Θέματα προσκόλλησης
Ίσως από τα πιο περίπλοκα θέματα όσον αφορά στη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων. Άτομα τα οποία δεν κατάφεραν να έχουν μια υγιή σχέση με τα άτομα που τα μεγάλωσαν σε παιδική ηλικία, δυσκολεύονται να διατηρήσουν τις σχέσεις τους μεγαλώνοντας. Αν ένα άτομο μεγάλωσε μέσα σε ένα κλίμα όπου η αξία του ήταν αμφισβητήσιμη, στο μέλλον θα βρίσκει σχέσεις στις οποίες θα προσπαθεί συνεχώς να αποδείξει την αξία του και να κερδίσει την προσοχή που δεν κατάφερε να κερδίσει όσο ήταν μικρό. Κατ’ αυτό το τρόπο, είναι πολύ πιθανό τέτοια άτομα να αποσύρονται από σχέσεις, ακόμα και αν το άλλο άτομο τους προσφέρει την αποδοχή και την αγάπη που αναζητούν, απλά και μόνο επειδή δεν αναγνωρίζουν ένα τέτοιο χειρισμό και δεν έχουν να κυνηγήσουν ή να παλέψουν για να κατακτήσουν κάτι.
5. Αδυναμία στον έλεγχο βάρους
Κάθε ανεπίλυτο πρόβλημα, μπορεί να σου δημιουργήσει οποιαδήποτε στιγμή, κάποιο πρόβλημα υγείας. Είτε αυτό ονομάζεται παχυσαρκία, είτε ανορεξία, είτε διαβήτη. Η παιδική παχυσαρκία, για παράδειγμα, ξεπερνά τη γενετική και τείνει στο να οφείλεται στη συσσώρευση χρόνιου στρες στο σώμα. Από αυτό, μπορεί να δημιουργηθεί μεταβολική δυσλειτουργία, αυξάνοντας σημαντικά τα επίπεδα κορτιζόλης, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν στην αύξηση της όρεξης και κατά συνέπεια και του βάρους. Άνθρωποι με παιδικό τραύμα είναι συχνά αυτοί που θα τρώνε πολύ για να νιώσουν έστω και σωματικά, τη συναισθηματική πληρότητα που δεν είχαν στη ζωή τους, ενώ κάποιοι θα καταφύγουν στην υπερκατανάλωση φαγητού με σκοπό να φαίνονται λιγότερο ελκυστικοί. Αυτήν τη συμπεριφορά υιοθετούν συνήθως άνθρωποι που κακοποιήθηκαν κάποια στιγμή στο παρελθόν και θεωρούν πως θα προστατεύσουν τον εαυτό τους δημιουργώντας μια λιγότερη ελκυστική από τα δεδομένα, εικόνα του. Αντίστοιχα και όσοι οδηγούνται στην ανορεξία. Κάποιοι τιμωρούν τον εαυτό τους μέσω αυτής, για να δημιουργήσουν την εικόνα που ήθελαν οι άλλοι να βλέπουν πάνω τους, ενώ άλλοι απλώς θέλουν να ελέγχουν τον εαυτό τους, επαινώντας τον με φαγητό όταν καταφέρνει κάτι ή με το να του το στερούν αν αποτυγχάνει.
Το καλό σενάριο είναι ότι τα παιδικά μας τραύματα θεραπεύονται. Το μυστικό είναι να μην βολευτείς στη δικαιολογία του παιδικού τραύματος, το θεωρήσεις ως άλλοθι και ως μια μη αναστρέψιμη κατάσταση. Δε σημαίνει ότι επειδή βίωσες κάποιες καταστάσεις σε παιδική ηλικία ότι αυτές δεν αλλάζουν και θα περάσεις μια ζωή κατηγορώντας όσους ευθύνονται γι’ αυτό. Οι ισορροπίες είναι για να αλλάζουν και για να προσαρμόζονται κάθε φορά στα νέα δεδομένα της ζωής μας. Απελευθέρωσε το μυαλό σου. Αποδέξου όσα καλά και κακά σε έφεραν ως εδώ σήμερα και άσε τον εαυτό σου να πάρει μια ανάσα. Φύγε μακριά -ακόμα και για λίγο- από κάθε τι προβληματικό, κάθε τι που σου θολώνει το κεφάλι και επέτρεψε στον εαυτό σου να δει και έναν άλλον κόσμο, πέρα από αυτόν που είχε συνηθίσει να αναγνωρίζει και να βλέπει μέχρι τώρα. Και θα δεις που σιγά-σιγά όλα θα αρχίζουν να αλλάζουν.
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου