Κάθε άνθρωπος στη ζωή του έρχεται συχνά αντιμέτωπος με πληθώρα αγχωτικών και στρεσογόνων καταστάσεων. Κάθε φορά που καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε σε μια τέτοια κατάσταση η καρδιά μας χτυπάει δυνατά, ιδρώνουμε πολύ κι έντονα, ενώ η αναπνοή μας αυξάνει ρυθμούς σαν να τρέχει σε αγώνα δρόμου. Πολλές φορές, μάλιστα, τα καταφέρνουμε καλύτερα χάρη σε αυτές τις αντιδράσεις που προκαλεί το παροδικό άγχος στο σώμα μας, κρατώντας το σε εγρήγορση. Τι γίνεται, όμως, όταν το άγχος αυτό παύει να είναι παροδικό, εισβάλλει στην καθημερινότητά μας και γίνεται κομμάτι του εαυτού μας; Πώς το ίδιο το σώμα μας αντιδρά στο χρόνιο στρες, που πλέον αντιμετωπίζει ολοένα κι αυξανόμενο μέρος του πληθυσμού;
1. Μυϊκοί πόνοι και πονοκέφαλος
Σε συνθήκες άγχους το ανθρώπινο σώμα βρίσκεται σε ένταση. Η ίδια η λέξη «στρες» ετυμολογικά προέρχεται από το λατινικό ρήμα strictus, που σημαίνει «σφιχτά/ συμπιεσμένα». Δεν προκαλεί εντύπωση, λοιπόν, που στο χρόνιο στρες η ένταση του σώματος προκαλεί μυαλγίες στους ώμους και στον αυχένα, κυρίως, μιας που τα σημεία αυτά συμπιέζονται περισσότερο όταν αγχωνόμαστε. Συχνά, επίσης, αναφέρονται κι οι ημικρανίες ως επίπτωση του χρόνιου στρες στον οργανισμό.
2. Κόπωση
Το χρόνιο στρες προκαλεί διαταραχές στον ύπνο και αϋπνίες, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν ένα διαρκές συναίσθημα κούρασης. Το άτομο νιώθει ότι δεν έχει αρκετή ενέργεια για να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητά του, ενώ μειώνεται σημαντικά η όρεξή του για οποιαδήποτε δραστηριότητα. Επιπλέον, λόγω του διαρκούς αισθήματος κόπωσης, δεν είναι σε θέση να απολαύσει καταστάσεις όπως παλαιότερα.
3. Δερματικά εξανθήματα/ τριχόπτωση
Όταν ο ανθρώπινος οργανισμός βιώνει έντονο άγχος, εκκρίνει μια ορμόνη, την κορτιζόλη, γνωστή και ως «ορμόνη του στρες». Η χρόνια συγκέντρωση μεγάλης ποσότητας κορτιζόλης στο ανθρώπινο σώμα προκαλεί, μεταξύ άλλων, έξαρση της ακμής και ενίοτε έντονο κνησμό. Το χρόνιο στρες διαταράσσει την ορμονική ισορροπία στο σώμα με αποτέλεσμα να προσβάλλει και την υγεία του τριχωτού της κεφαλής. Οι τρίχες αποδυναμώνονται και πέφτουν με ταχύτερους ρυθμούς.
4. Διαταραχές συμπεριφοράς και μνήμης
Η ορμόνη του στρες παρεμβαίνει στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τις λειτουργίες του και, τελικά, τη δομή του. Ως εκ τούτου τα άτομα με χρόνιο στρες εκδηλώνουν συχνά συμπτώματα όπως αγωνία, κακή διάθεση, πανικός, μειωμένη ικανότητα μνήμης, φοβίες, ευερεθιστότητα, αποδιοργανωμένη σκέψη, γενικευμένη ανησυχία, κυκλοθυμία και χαμηλή σεξουαλική διάθεση, ενώ δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η εμφάνιση ψυχικών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη.
5. Προβλήματα στο στομάχι και στο έντερο
Το χρόνιο στρες προκαλεί συχνά καούρες, δυσπεψία και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου. Ακόμα ευθύνεται για την επιδείνωση παθήσεων του γαστρεντερικού συστήματος όπως είναι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και το έλκος στομάχου, ενώ έχει αναφερθεί ότι συνδέεται με τη γαστρίτιδα και τις, φαινομενικά, αναίτιες ναυτίες.
6. Διατροφική ανεπάρκεια
Ένα σώμα σε στρες έχει υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις. Για τον λόγο αυτό, η τροφή που καταναλώνεται, μεταβολίζεται ταχύτερα με αποτέλεσμα να μην απορροφώνται σωστά και σε επαρκή βαθμό από τον οργανισμό σημαντικά στοιχεία όπως αμινοξέα, βιταμίνες Β, μαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο κι ηλεκτρολύτες. Σε άτομα με χρόνιο στρες έχει παρατηρηθεί αύξηση του σωματικού βάρους και του κοιλιακού λίπους, τα οποία με τη σειρά τους προκαλούν άλλα προβλήματα υγείας, ενώ σημειώνονται κι αλλαγές στην όρεξη.
Τα συμπτώματα χρόνιου στρες μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετική συχνότητα κι ένταση από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ δεν πρέπει να λησμονούνται λοιπά παθολογικά αίτια που δύνανται να εμφανίζουν όμοια σημάδια. Ωστόσο, η αντιμετώπιση του χρόνιου στρες αποτελεί θέμα μείζονος σημασίας, που συχνά παραβλέπεται και δεν αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι εκεί για όλους μας, για να μας κατατοπίσουν και να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε ό,τι μας απασχολεί. Βοηθώντας τον εαυτό μας, χτίζουμε μια πιο σταθερή και υγιή ζωή.
Συντάκτης: Αγγελική Τσαγκαράκη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
