August blues: Aν δε μελαγχολήσεις τον Αύγουστο, δεν έχεις ζήσει καλοκαίρι

Τον Αύγουστο το καλοκαίρι κορυφώνεται. Άδειες από τη δουλειά, διακοπές μικρής ή και μεγαλύτερης διάρκειας, πανηγύρια και χοροί απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας, όλα μοιάζουν λες κι ο χρόνος έχει σταματήσει. Σαν να έχει δημιουργηθεί μια κρυφή, κοινή παραδοχή μεταξύ μας ότι τον Αύγουστο η ζωή είναι πιο χαλαρή, πιο ανέμελη. Ίσως φταίει η ζέστη, που μας κάνει να νιώθουμε σαν Μεξικανοί σε μόνιμη σιέστα, ίσως τα δροσερά νερά κι οι παραλίες να παίρνουν μακριά κάθε είδος ευθύνης. Τον Αύγουστο η υποχρέωσή σου είναι να καλοπεράσεις. Όμως ο μήνας της ξεγνοιασιάς πνέει τα λοίσθια, τα πανηγύρια σαν να λιγοστεύουν κι εσύ σταδιακά νιώθεις να προσγειώνεσαι ξανά στην πραγματικότητα. Έχει μια ιδιαιτερότητα ο Αύγουστος, μια διττή ταυτότητα που τον κάνει να ξεχωρίζει από κάθε άλλο μήνα. Είναι συνάμα ο πιο χαρούμενος κι ο πιο μελαγχολικός μήνας του καλοκαιριού.

Τα βράδια του Αυγούστου είναι γεμάτα από τον ήχο των τριζονιών, από βραδιές στο μπαλκόνι με την παρέα μας και φθηνό αλκοόλ. Είναι εκείνη η περίοδος που συναντιόμαστε όλοι για τελευταίες φορές πριν το φθινόπωρο αρχίσει να μας κλείνει πονηρά το μάτι. Και μέσα σε αυτήν την ήρεμη ομορφιά, στα γέλια και στην ανάπαυλα ανακαλύπτουμε τη μελαγχολία που κρύβεται στο γεγονός ότι τίποτα δεν μπορεί να διαρκέσει αιώνια. Ο Σεπτέμβριος είναι κοντά και κάθε μέρα που ξημερώνει μειώνει όλο και περισσότερο την απόσταση μεταξύ μας. Τέλος οι άδειες, τέρμα τα μπάνια, τα παγωτά, τα πανηγύρια. Από τα μέσα Αυγούστου και μετά βρίσκεσαι όλο και πιο κοντά στην εξεταστική, στη δουλειά, σ’ αυτή την υποχρέωση που όλο αναβάλλεις.

Η συνειδητοποίηση γίνεται περίπου μέσα Αυγούστου. Σ’ έναν ικαριώτικο, έναν μπάλο, έναν μαλεβιζιώτη, σε μια στιγμή μέθεξης, κάποιος- συνήθως αυτή η θεία που ποτέ δε χώνεψες- θα ρίξει την ατάκα-κλειδί. «Άντε, τα κεφάλια μέσα σιγά- σιγά!» ακούς και δε θέλεις να το πιστέψεις. Γιατί, όσο κι αν το διακωμωδείς και το αρνείσαι ως κάτι πολύ μακρινό, μέσα σου ξέρεις ότι είναι αλήθεια. Κάθεσαι πίσω με την τσικουδιά ανά χείρας, ίσως να την κατεβάζεις και μονορούφι κι αναλογίζεσαι πόσα σε περιμένουν μετά το τέλος των διακοπών. Σκέφτεσαι την εξεταστική που πλησιάζει απειλητικά κι εσύ δεν έχεις ανοίξει ακόμα βιβλίο, σκέφτεσαι τη δουλειά και τις υποχρεώσεις που θα έχουν συσσωρευτεί σ’ αυτήν κατά τη διάρκεια της απουσίας σου, σκέφτεσαι το σχολείο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών σου. Σκέφτεσαι όλ’ αυτά που θέλεις να βάλεις για λίγο ακόμα στον πάγο. Πώς θα μπεις ξανά στον φρενήρη ρυθμό της καθημερινότητας, όταν δεν θέλεις καν να βγεις από το μαγιό σου;

Βγαίνεις με τους φίλους σου και ξέρετε ότι σύντομα θα πρέπει να πείτε ξανά «αντίο» ως το επόμενο καλοκαίρι, τον επόμενο Αύγουστο. Δεν είναι ότι δεν ευχαριστιέσαι αυτές τις μέρες, κάθε άλλο μάλιστα, απλώς μοιάζει σαν ένα μαύρο σύννεφο να πλανάται στον αέρα. Μια γενικευμένη μελαγχολία για το εγγύς μέλλον, για το παρόν που σύντομα θα γίνει παρελθόν. Τα ηλιοβασιλέματα εξακολουθούν να είναι εξίσου μαγευτικά και οι μέρες είναι γεμάτες από εξορμήσεις και δραστηριότητες, όμως υπάρχει ένα αίσθημα μελαγχολίας που σε συνοδεύει αυτόν τον μήνα, ιδίως όσο φτάνει προς το τέλος του. Είναι αδύνατον να μην αναλογιστείς ότι σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να τ’ αφήσεις όλα πίσω και είναι δύσκολο να μην σε παίρνει από κάτω αυτή η σκέψη.

Η μελαγχολία του Αυγούστου γεννιέται από μια πρόσμιξη του παρόντος με το μέλλον. Ζεις τη στιγμή, γελάς με την ψυχή σου, διασκεδάζεις όπως σου αρέσει, μα συνάμα σκέφτεσαι ότι σύντομα τα γέλια αυτά δε θα ‘ναι παρά μια γλυκιά ανάμνηση που θα σε συντροφεύει στον συρφετό της καθημερινότητας. Δεν είναι ότι δε χαίρεσαι γι’ αυτά που ζεις, αλλά σε πιάνει ένα παράπονο. Θα ήθελες να κρατήσουν λιγάκι παραπάνω. Να μη βλέπεις τόσο κοντά σου τη γραμμή τερματισμού. Να ζούσες έναν Αύγουστο διαρκείας, πλάι σε αγαπημένα πρόσωπα κι ευχάριστες καταστάσεις.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η μελαγχολία δεν είναι απαραιτήτως κάτι αρνητικό. Ενδέχεται να ενεργεί ως ένας καθρέπτης που μας βοηθά ν’ αντικρίσουμε πιο καθαρά τον εσωτερικό μας κόσμο και να επιτρέψουμε σε συναισθήματα που ίσως έχουμε παραβλέψει να βγουν στην επιφάνεια. Σκέψου το. Αν κάνεις, για παράδειγμα, μια δουλειά που σου αρέσει, δεν στενοχωριέσαι (τόσο) που θα γυρίσεις σ’ αυτήν. Αν οι σπουδές σου σ’ ενδιαφέρουν αληθινά, δεν θα βλέπεις μονάχα ως αγγαρεία το διάβασμα για την εξεταστική. Ίσως αυτή η αυγουστιάτικη μελαγχολία να είναι η ευκαιρία που έψαχνες για αλλαγή. Εστίασε στις σκέψεις σου. Τι είναι αυτό που δε θέλεις με τίποτα να επιστρέψει στην καθημερινότητά σου; Μόλις το εντοπίσεις, μένει να πάρεις την απόφαση να το αλλάξεις. Δύσκολη μεν, μα μονάχα μια απόφαση. Γιατί να μένεις καθηλωμέν@ σε μια κατάσταση που δεν σου προσφέρει έστω τη στοιχειώδη ευχαρίστηση; Άδραξε ως ευκαιρία την μελαγχολία που νιώθεις και διώξε καθετί που δεν σε γεμίζει.

Ο Αύγουστος είναι ο αφηρημένος καλλιτέχνης που δημιουργεί με μια πολύχρωμη παλέτα συναισθημάτων. Αυτός ο μήνας αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στη φρενίτιδα του καλοκαιριού και την πραγματικότητα του φθινοπώρου. Με τα ηλιοβασιλέματά του να χάνονται στον ορίζοντα και τη δροσιά του βράδυ να αναγγέλλει την αλλαγή, μη φοβάσαι να αγκαλιάσεις τον μελαγχολικό χαρακτήρα του. Ζήσε τις στιγμές χαλάρωσης που έχει ακόμα να σου προσφέρει και συλλογίσου τι διαφορετικό θέλεις να φέρεις στη ζωή σου το φετινό φθινόπωρο. Ο Σεπτέμβρης των αλλαγών πλησιάζει.