«Μπράβο για ό,τι έκανες, αλλά κάνε πιο πολλά, πιο γρήγορα!»

«Άντε, άντε! Μπράβο! Κι εις ανώτερα! Και τώρα;» σου λένε και οι ευχές μένουν στη μέση. Τι κι αν έχεις μόλις κατακτήσει κάποιον στόχο σου, οι γύρω σου ζητάνε από εσένα το επόμενο βήμα, το κάτι παραπάνω, αυτό που θα σε ξεχωρίσει από όλους αυτούς που πέτυχαν το ίδιο με εσένα. Τα αποτελέσματα γνωστά λίγο- πολύ σε όλους. Αδυνατείς να χαρείς για το επίτευγμά σου, έχεις μια διαρκή αίσθηση ανεκπλήρωτου, νιώθεις πως τίποτα από όσα κάνεις δεν είναι αρκετό. Καταλήγεις να περνάς όλη σου τη ζωή κυνηγώντας την επιβεβαίωση, μια κάποια αναγνώριση των μόχθων σου, και να νευριάζεις. Νευριάζεις με τον εαυτό σου, που δέχεται να επηρεάζεται από άσχετες γνώμες. Νευριάζεις με τους άλλους, που περιμένουν από σένα να γίνεις ο καλύτερος σε όλα, ακόμα κι αν δεν έχουν μοχθήσει ποτέ οι ίδιοι για κάτι. Που δε χαίρονται γι’ αυτό που είσαι αλλά προσμένουν με ανυπομονησία αυτό που -κατά τα δικά τους δεδομένα- μπορείς να γίνεις.

Πήρες πτυχίο; Ωραία, πότε ξεκινάς μεταπτυχιακό; Παντρεύτηκες; Συγχαρητήρια, πότε με το καλό το παιδάκι; Έγινες γονιός; Μπράβο, κάντε του όμως κι ένα αδερφάκι. Όσα και να κάνεις, ό,τι και να καταφέρεις φαίνεται να μην είναι ποτέ αρκετό. Δεν αμφιβάλλεις ότι τα κίνητρά τους είναι αγνά. Σ’ αγαπούν και σε νοιάζονται, γι’ αυτό άλλωστε θέλουν διαρκώς να προχωράς και να εξελίσσεσαι. Όμως έχεις την ανάγκη να αναγνωρίσουν κι όσα μέχρι τώρα έχεις καταφέρει. Ο διαρκής αγώνας που καταβάλεις για να νιώσεις έστω και λίγο ότι σε κάτι έχεις πετύχει μπορεί να έχει κι αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή σου. Μπορεί συχνά να νιώσεις ανασφάλεια, άγχος και κούραση, ειδικά όταν δε βλέπεις ούτε τη στοιχειώδη χαρά για τη μέχρι τώρα πορεία σου από τους δικούς σου ανθρώπους. Καταλήγεις να αναλώνεσαι σ’ ένα κυνήγι μαγισσών, για να ικανοποιήσεις τις προσδοκίες άλλων, ν’ απομακρύνεσαι από τους ανθρώπους που αγαπάς και τις δραστηριότητες που απολαμβάνεις, στην προσπάθειά σου να κατακτήσεις όσα άλλοι θέλουν για σένα στο άμεσο μέλλον. Και για να φροντίσεις τον εαυτό σου, ούτε λόγος.

Σε μια κοινωνία που βασίζεται στην επίδοση και την ανταγωνιστικότητα, -σε επαγγελματικό ή προσωπικό επίπεδο- οι προσδοκίες των άλλων τείνουν να είναι αδιανόητα υψηλές και δυσκολεύουν την επίτευξη των στόχων σου. Όταν βρίσκεσαι σε μια τέτοια κατάσταση, είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι δεν είναι πάντα ρεαλιστικές ή δίκαιες. Επίσης, η ικανοποίηση των άλλων δεν πρέπει να είναι η μοναδική πηγή ενέργειας ή επιβράβευσης. Αντίθετα, πρέπει να βασιζόμαστε στο εσωτερικό μας κίνητρο και στην προσωπική μας επιθυμία για επίτευξη των στόχων μας. Σίγουρα, έχεις ανάγκη από ένα ειλικρινές μπράβο, που δε θα κρύβει την προσδοκία για κάτι παραπάνω, αλλά θα εκτιμά και θα σπουδαιολογεί το βήμα που μόλις κατέκτησες. Όμως θυμήσου για ποιον κάνεις το οτιδήποτε στη ζωή σου. Είναι για να ανταπεξέλθεις στις προσδοκίες τρίτων ή από δική σου επιθυμία για πρόοδο;

Σε αυτόν τον διαρκή αγώνα, είναι σημαντικό να διατηρείς μια υγιή ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες των άλλων και στις δικές σου. Πρέπει να βρίσκεις τρόπους για να επικοινωνείς ανοιχτά με τους ανθρώπους γύρω σου και να τους εξηγείς τις προσωπικές σου ανάγκες και περιορισμούς. Φυσικά, πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη ασφάλεια για να εκφράσεις τόσο ανοιχτά τα «θέλω» σου και δεν ξέρουμε κατά πόσο μια τέτοια πρακτική είναι εφαρμόσιμη σ’ ένα πλαίσιο που μόνο θέλει από εσένα. «Δε θέλω να κάνω μεταπτυχιακό ακόμη», «Το παιδί δεν είναι στα άμεσα σχέδιά μας», «Θέλω να κάτσω έναν χρόνο να χαλαρώσω πριν μοχθήσω για την επόμενη προαγωγή». Φοβάσαι ότι δε θα σε καταλάβουν, ότι θα επιχειρήσουν με κάθε τρόπο να σε τραβήξουν πάλι στον διαρκή αγώνα της επιβεβαίωσης και της απόκτησης του επόμενου σκαλιού σε κάθε τομέα της ζωής σου. Αλήθεια, πιστεύουν ότι σου κάνουν καλό; Κι αν πράγματι τόσο πολύ επιζητούν την πρόοδο και την επιτυχία, ας την καταφέρουν στη δική τους ζωή.

Η παρεμβατικότητα έχει πολλές μορφές. Αυτός ο ψυχολογικός πόλεμος του «Μπράβο, αλλά πότε θα» είναι μια ύπουλη έκφανσή της. Είναι έλεγχος συνυφασμένος με αγάπη και προσμονή. Είναι μια διαρκής υπενθύμιση ότι πρέπει να συνεχίσεις να προσπαθείς. Μέχρι πότε; Άγνωστο. Οι προσδοκίες των άλλων δείχνουν να μη σταματούν ποτέ. Έτσι κι εσύ συνεχίζεις. Πτυχίο, μεταπτυχιακό, κι άλλο μεταπτυχιακό, διδακτορικό, μεταδιδακτορικό. Σχέση, συγκατοίκηση, αρραβώνας, γάμος, παιδί, κι άλλο παιδί, κι άλλο παιδί. Σταμάτα λίγο. Πάρε μια ανάσα. Θυμήσου τι κάνεις και για ποιον.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίζεις τα μικρά βήματα προόδου που κάνεις και να επαινείς τον εαυτό σου γι’ αυτά. Οι μικρές επιτυχίες μπορούν να σου δώσουν την αυτοπεποίθηση και τη δύναμη που χρειάζεσαι για να συνεχίσεις τον αγώνα σου. Είσαι έστω και μισό βήμα πιο κοντά στον στόχο σου από ό,τι ήσουν πέρυσι τέτοιον καιρό; Αυτό είναι που μετράει. Όχι το πόσα θα ήθελαν οι άλλοι να έχεις επιτύχει. Το να δίνεις συνεχώς την καλύτερή σου εκδοχή και ν’ αγωνίζεσαι για τους στόχους σου είναι μια ατέρμονη διαδικασία. Πρέπει να είσαι σε ετοιμότητα, να προσαρμόζεις τις στρατηγικές σου, να μαθαίνεις από τα λάθη σου και να συνεχίζεις να εξελίσσεσαι, ώστε να μη γίνει ατελέσφορη.

Το ιδανικό θα ήταν να έχεις δίπλα σου ανθρώπους που σε στηρίζουν, που χαίρονται με τις χαρές σου, που επικεντρώνονται στο τώρα κι όχι στο αύριο. Μαζί τους θα γιορτάσεις και την πιο μικρή σου νίκη, τ’ ανάστημα που ύψωσες μπροστά στον άδικο εργοδότη, την εργασία που ολοκλήρωσες μετά κόπων και βασάνων, το ότι επιτέλους δε χρειάστηκε να βάλεις δέκα ξυπνητήρια για να σηκωθείς το πρωί. Κι άσε τους άλλους να ζορίζονται που ακόμη δεν έγινες το πιο λαμπρό μυαλό της επιστήμης.

Το αίσθημα αδικίας που συνοδεύει τις απαιτήσεις των άλλων για όλο και περισσότερα επιτεύγματα από μέρους σου, είναι μια κατάσταση που μπορεί να συναντήσεις σε διάφορους τομείς της ζωής σου, από την επαγγελματική μας σταδιοδρομία έως τις προσωπικές σου σχέσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να επιτρέψεις σ’ αυτόν τον παράγοντα να καθορίσει τη ζωή και την ευτυχία σου. Όταν βρεθείς σε μια κατάσταση όπου νιώθεις ότι πρέπει να κάνεις περισσότερα από αυτά που μπορείς ν’ αντέξεις, μην ξεχνάς ποτέ να βασίζεσαι στον εαυτό σου και στις δυνάμεις σου. Ο διαρκής αγώνας που καλείσαι να δώσεις μπορεί να είναι δύσκολος, αλλά με την αυτοπεποίθηση, την προσήλωση και την προσπάθεια, μπορείς να ξεπεράσεις κάθε προσδοκία και να πετύχεις όσα εσύ θέλεις, υπό τους δικούς σου όρους. Κι αν δεν τα καταφέρνεις αμέσως, τι έγινε;

Μην αφήνεις τους άλλους να καθορίζουν την αξία σου και τις δυνατότητές σου. Είσαι μοναδικός κι έχεις τις δικές σου ικανότητες και δυνάμεις που μπορούν να σε οδηγήσουν στην επιτυχία. Αν αγωνίζεσαι για κάτι που αξίζει, τότε συνέχισε να προχωράς μπροστά, παρά τα εμπόδια και τις δυσκολίες. Στην τελική ανάλυση, ο αγώνας που δίνεις οφείλει να είναι μόνο για τον εαυτό σου. Εσύ θέτεις τους στόχους σου και μόνος σου παλεύεις προς την εκπλήρωσή τους. Δεν έχεις να αποδείξεις τίποτα και σε κανέναν. Ώρα να βάλεις τέλος στα αρνητικά συναισθήματα που σου φόρτωσαν οι διαρκείς απαιτήσεις τους. Ο κόσμος δε θα είναι ποτέ απολύτως ικανοποιημένος. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να είσαι εσύ εντάξει με αυτό.