Ακαταμάχητος, αντισυμβατικός, άφοβος: Αύγουστος Κορτώ

«Είμαι ο διπολικός, αλκοολικός γιος μιας διπολικής, αλκοολικής μάνας.» Με αυτά τα λόγια έχει περιγράψει τον εαυτό του. Τα έργα του γίνονται σχεδόν αμέσως best seller, ενώ η έντονη παρουσία του στο facebook τον έχει καταστήσει ως έναν από τους πιο δημοφιλείς ελληνικούς λογαριασμούς με πάνω από 180.000 ακολούθους. Ο λόγος, φυσικά, για τον πολυγραφότατο Αύγουστο Κορτώ ή κατά κόσμον Πέτρο Χατζόπουλο, έναν άνθρωπο που κοίταξε το τέρας της ψυχασθένειας κατάματα και το αποτύπωσε στο χαρτί, μαζί με άλλα τέρατα της σύγχρονης κοινωνίας.

Γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη, όπου κι έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του. Υπήρξε φοιτητής της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του, καθώς το πάθος του για τη συγγραφή τον οδήγησε σε άλλα μονοπάτια, χάρη στα οποία φτάσαμε σήμερα να απολαμβάνουμε τα έργα του. Ο Κορτώ είναι ενεργό μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ενώ οι διαδικτυακοί του φίλοι απολαμβάνουν σε συχνή βάση μικρές δόσεις αγάπης του ιδίου και του συζύγου του, Τάσου, με τον οποίο είναι μαζί σχεδόν δύο δεκαετίες. Παντρεύτηκαν το 2014 στη Νέα Υόρκη, ενώ ήταν από τα πρώτα ζευγάρια που συνήψαν σύμφωνο συμβίωσης στη χώρα μας το 2016. Ο ίδιος ο Αύγουστος αφιερώνει πολλά από τα έργα του στο «κουτάβι του», όπως αποκαλεί τον σύζυγό του, κάθε φορά και με μια πιο γλυκιά αφιέρωση, που προκαλεί ρίγη και συγκίνηση σε όποιον τη διαβάσει. «Στο Κουτάβι- χωρίς εσένα ούτε αράδα, ούτε λέξη, ούτε ζωή» διαβάζουμε στο βιβλίο του «Η άλλη Κατερίνα» κι ευχόμαστε να βρούμε κάποια στιγμή κι εμείς μια αγάπη τόσο δυνατή όσο η δική τους.  Τη μικρή τους οικογένεια ολοκληρώνει το παιδί τους, όπως ο ίδιος το αποκαλεί, ο Τζέρι, ένα χρυσόμαλλο σκυλάκι που γεμίζει τις μέρες τους- αλλά και το facebook feed- του Αυγούστου με αμέτρητες στιγμές χαράς, παιχνιδιού και ξάπλας.

Σε μία κοινωνία που η ψυχική νόσος ακόμη αντιμετωπίζεται με δυσπιστία και προκατάληψη, τα ψυχοφάρμακα είναι συνώνυμα της ανίατης παραφροσύνης, ενώ παράλληλα η φροντίδα της ψυχικής υγείας θεωρείται ελιτίστικο προνόμιο ή και «λόξα, ο Κορτώ προάγει την αξία της ψυχοθεραπείας και της «ορατότητας» των ψυχικών νόσων. Με μια «ψυχρολουσία αλήθειας» όπως ο ίδιος αναφέρει, καταρρίπτει τους καθωσπρεπισμούς που διακατέχουν τη δημόσια εικόνα πολλών συγγραφέων κι εκφράζει μια μεγάλη μερίδα κόσμου που βρίσκει παρηγοριά στο πρόσωπό του και ταυτίζεται μαζί του. Ο Αύγουστος ξέρει πως, όταν νιώθεις το βάρος της κατάθλιψης ασήκωτο πάνω σου, χρειάζεσαι μια χείρα βοηθείας κι ο ίδιος πολλάκις δρα ως τέτοια μέσα από τις αναρτήσεις και τα έργα του.

Έχει γράψει πάνω από 80 έργα, από τα οποία έχουν εκδοθεί περίπου τα 30. Πέρα από μυθιστορήματα, ποιήματα, θεατρικά και παιδικά έργα, έχει στο δυναμικό του ποικίλες μεταφράσεις, ενώ την υπογραφή του φέρουν το σενάριο κι η μουσική της ταινίας «Τεστοστερόνη» του Γ. Πανουσόπουλου. Το 1999, σε ηλικία μόλις 20 ετών, εκδίδει την πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Το βιβλίο των βίτσιων». Τόσο σ’ αυτό όσο και σε άλλα από τα πρώτα έργα του, διακρίνει κανείς επιρροές από τον Μαρκήσιο ντε Σαντ, Γάλλο συγγραφέα και φιλόσοφο του 18^ου αιώνα με ηδονιστικές κι αθεϊστικές θεωρήσεις ο οποίος καθιέρωσε τον όρο «σαδισμός». Τα έργα του ντε Σαντ έχουν πολλάκις απαγορευτεί στο παρελθόν καθώς αγγίζουν τα όρια της πορνογραφίας. Στη συγγραφική του πορεία, ωστόσο, ο Κορτώ ελκύεται από την εξομολογητική φύση της γραφής και βάζει σταδιακά στις σελίδες του συναισθήματα και βιώματά του, καταλήγοντας να καταπιάνεται με δεξιοτεχνία με μια πληθώρα δύσκολων θεμάτων όπως είναι η βία και η ψυχασθένεια.

Η αυτοκτονία της μητέρας του, Κατερίνας, της οποίας το νεκρό σώμα βρήκε ο ίδιος, συγκλόνισε τον ψυχικό του κόσμο όταν ήταν 23 ετών κι ήρθε να κλείσει (ή ίσως και να διευρύνει) τον αέναο κύκλο απουσίας. Το 2013 ο Αύγουστος έβαλε την ιστορία της μητέρας του στις βιβλιοθήκες και στις καρδιές μας, εκδίδοντας το best seller «Το βιβλίο της Κατερίνας», το οποίο μεταφέρθηκε και στο σανίδι, σε μια σειρά sold out παραστάσεων με πρωταγωνίστρια τη Λένα Παπαληγούρα σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη. Με γλώσσα απλή και καθημερινή, σ’ ένα έργο που σε καθηλώνει από το πρώτο κεφάλαιο και διαβάζεις απνευστί ως την τελευταία σελίδα, ο συγγραφέας μάς ταξιδεύει στα βαθιά νερά της ψυχασθένειας και της κατάθλιψης, μας μιλάει για αγάπη, για θάνατο και για την εύθραυστη φύση της μητρότητας, ενώ διαχειρίζεται τον γυναικείο ψυχισμό σε μια πρωτοπρόσωπη, γυναικεία αφήγηση με τρόπο εφάμιλλο του Ταχτσή και του Χρονά. Θέλει θάρρος και ταλέντο να βάλεις το πιο επώδυνο βίωμά σου στο σπίτι του καθένα και να τους κάνεις να αγαπήσουν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, όπως ήταν η Κατερίνα και ο Κορτώ, όπως φροντίζει να μας αποδεικνύει καθημερινά, τα διαθέτει αμφότερα.

Ζητήματα ψυχικής υγείας διατρέχουν κι άλλα από τα έργα του. Ο Κορτώ φροντίζει εντέχνως, μέσα από την πολύπλοκη προσωπικότητα κάθε ήρωα των βιβλίων του, να προβάλλει στάσεις και συμπεριφορές ατόμων που ταλανίζονται από ψυχασθένειες. Οι δυσκολίες που η νόσος τους επιφέρει στην καθημερινότητα και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις αλλά κι η αντιμετώπιση των ατόμων αυτών από τους «σημαντικούς άλλους» στη ζωή τους, μαζί με το βάρος που κι εκείνοι επωμίζονται σκιαγραφούνται με αμεσότητα και ρεαλισμό. Ενδεικτικά αναφέρουμε το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα «Μικρό χρονικό τρέλας» που κυκλοφόρησε το 2008, το «Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου» του 2020 και το μυθιστόρημα «Η άλλη Κατερίνα» που εκδόθηκε το 2022.

Ένα άλλο δύσκολο θέμα το οποίο αναπτύσσει σε έργα του ο Κορτώ είναι η βία σε διάφορες εκφάνσεις της. Πάντα επίκαιρο θέμα σ’ έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο εχθρικός, σε κοινωνίες που δεν παύουν να μας εκπλήσσουν δυσάρεστα με τη συχνότητα, τη βαρύτητα αλλά και την «πρωτοτυπία» των βίαιων εκδηλώσεών τους απέναντι σε καθετί που δεν ταιριάζει στα δικά τους γούστα. Η ιστορία μυστηρίου «Μισό παιδί» εκφράζει όλο το βεληνεκές μιας τραγωδίας που ξεκίνησε από έναν μαζικό πυροβολισμό σε σχολείο της ελληνικής επαρχίας. Ο συγγραφέας σε ένα έργο μυστηρίου θίγει πληθώρα κοινωνικών ζητημάτων, πέρα από τη βία, όπως είναι ο θάνατος, η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός, η ομοφοβία και το bullying. Έμμεση αναφορά στη βία, με επίκεντρο τον αντίκτυπό της σε αυτούς που μένουν πίσω και θρηνούν τα θύματα, γίνεται στο μυθιστόρημα «Δέσποινα». Σε μια θρησκευτική αλληγορία, ο άθεος Κορτώ μιλάει στους αναγνώστες του για τη μητρότητα, την αγάπη, τον γυναικείο ψυχισμό και πώς όλα αυτά επηρεάζονται από τον βίαιο θάνατο του παιδιού της ηρωίδας από το χουντικό καθεστώς. Το πιο πρόσφατο έργο του Αυγούστου με τίτλο «Η μικρή λέξη αγάπη» είναι μια γροθιά στο στομάχι για την ελληνική κοινωνία, όπου οι γυναικοκτονίες ολοένα και πληθαίνουν κα η ενδοοικογενειακή βία γνωρίζει πρωτοφανείς διαστάσεις.

Ο θάνατος, στον Κορτώ διαφεντεύει σαν ένα αόρατο πέπλο που σκεπάζει μεγάλο μέρος των έργων του. Είτε ως εναρκτήριο λάκτισμα, είτε ως τελικός προορισμός, είτε ως ξαφνικό συμβάν στη μέση της πλοκής, ο θάνατος είναι πάντα εκεί. Ο συγγραφέας δεν τον ρομαντικοποιεί, δεν πλέκει εγκώμια για τον πεθαμένο ούτε αποφεύγει επώδυνες συναισθηματικές περιγραφές. Στο «Μισό παιδί» η ιστορία ξεκινάει από τον θάνατο μαθητών, ενώ περιγράφονται ανατριχιαστικές ανατομικές λεπτομέρειες. Στη «Δέσποινα» ξανά η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από τον θάνατο του 33χρονου Χρήστου, γιου της ηρωίδας, ενώ διαφαίνονται ζητήματα ηθικής και αξιών που περιβάλλουν έναν- κατά τα φαινόμενα- ηρωικό θάνατο. Στο «Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου» ο συγγραφέας μάς ταξιδεύει στην εποχή που η ηρωίνη και το AIDS έκοβαν νωρίς το νήμα της ζωής πολλών ανθρώπων, με τον θάνατο των φίλων του ήρωα να έρχεται ξαφνικά, όχι όμως και απρόσμενα λόγω των συνθηκών διαβίωσης και των εθισμών τους.

Δεν έχει σημασία που οι κριτικοί των θεωρούν «προϊόν» του facebook και των social media. Έχοντας περάσει και ο ίδιος από σκοτάδια που τον σημάδεψαν, είναι ο πλέον κατάλληλος να μιλήσει για θέματα δύσκολα, συναισθηματικά «βαριά» και να καταφέρει να ακουμπήσει την ευαίσθητη, ανθρώπινη πλευρά όσων έχουν την τύχη να διαβάσουν έστω κι ένα βιβλίο του και διατρέχονται έστω από μια ρανίδα ενσυναίσθησης. Το σύγχρονο αναγνωστικό κοινό θέλει έναν συγγραφέα πρότυπο για το ήθος και τη στάση του, έναν άνθρωπο με αδυναμίες και πάθη, όπως όλοι μας, που όμως δεν ντρέπεται γι’ αυτά αλλά τ’ αγκαλιάζει ως μέρος του εαυτού του και βροντοφωνάζει σε όλους όσοι νιώθουν μόνοι. Αυτό πρεσβεύει ο Κορτώ. Την αμεσότητα, τον αγώνα για την ψυχική υγεία και το δικαίωμα στην αγάπη, την ορατότητα. Το καλοκαίρι του 2022 δήλωσε, για δεύτερη φορά, πως αποσύρεται από τις εκδόσεις, καθώς το προκαλούμενο άγχος τον επηρεάζει πολύ. Εμείς σίγουρα λυπόμαστε με την εμφάνιση μιας τέτοιας προοπτικής, ωστόσο θα χρησιμοποιήσουμε μια φράση του ίδιου σε συνέντευξή του: «Πιστεύω στο μέλλον μόνο όταν γίνει παρόν». Σε κάθε περίπτωση μάς αφήνει μια μεγάλη παρακαταθήκη έργων που αναμφίβολα θα διαβαστούν ξανά και ξανά.

Πηγή φωτογραφίας