Γιατί το «Ηράκλειον» ή αλλιώς «Φοίνιξ» ήταν μοιραίο να βυθιστεί

«Πεπρωμένο φυγείν αδύνατον», ή «όποιου του μέλλει να πνιγεί ποτέ του δεν πεθαίνει», ή «ό,τι γράφει, δεν ξεγράφει». Έχουμε πολλές παροιμίες και ρητά για να μπορέσουμε να πούμε πως αυτό που είναι να γίνει, θα γίνει. Ακόμη και το «όλα γίνονται για κάποιο λόγο», φαίνεται πως έχει αξία για την παρακάτω ιστορία. Κακός λόγος στην προκειμένη περίπτωση.

Δεν ξέρω σε ποιο σημείο της ιστορίας του πλοίου ακριβώς γράφτηκε το τέλος, αλλά αν παρατηρήσουμε το χρονικό του ναυαγίου, θα καταλάβουμε πως ήταν προδιαγεγραμμένο. Για να πούμε λίγα λόγια για το γνωστό σε όλους μας πλοίο «Ηράκλειον» που έγινε γνωστό από το ναυάγιο, την επιτυχημένη σειρά του Μega. Η σειρά είναι βασισμένη σε μυθιστόρημα, όμως εδώ θα αναφερθούμε στο πλοίο που βυθίστηκε πραγματικά στις 8/12/1966 και ναυπηγήθηκε στη Γλασκόβη το 1949 ως δεξαμενόπλοιο, για την αγγλική εταιρεία Bibby Line, ενώ έφερε το όνομα «Λέστερσαϊρ». Το 1964 μετασκευάστηκε σε οχηματαγωγό κι αγοράστηκε από την τότε γνωστή εταιρεία των Αδελφών Τυπάλδου. Το 1965, μπήκε στις ακτοπλοϊκές γραμμές της Κρήτης κι είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει 1000 επιβάτες και 300 αυτοκίνητα. Ίσως, να γράφτηκε το μαύρο του τέλος από τη στιγμή που αγοράστηκε ή από τη στιγμή που μετασκευάστηκε.

Πηγή φωτογραφίας: ProtoThema

Η επιθεώρηση εμπορικών Πλοίων από την αρχή εξέφρασε ανησυχίες, καθώς το Ηράκλειον δεν ήταν έτοιμο να μπει σε ατμοπλοϊκές μεταφορές. Η μετασκευή του έγινε «όπως-όπως», αλλά με τη δικαιολογία ότι ήταν καλοκαίρι και δεν προβλέπονταν φουρτούνες, καθώς και με τη δέσμευση ότι μέχρι τον χειμώνα θα έχουν γίνει οι απαραίτητες επισκευές και μετατροπές, οι Τυπάλδοι κατάφεραν να πάρουν προσωρινή άδεια δρομολογήσεως. Αν και δεν τηρήθηκαν οι υποσχέσεις, η εταιρεία έπαιρνε παρατάσεις.

Τον Δεκέμβριο του 1965 συγκρούστηκε με το πλοίο «Φαιστός» στον Πειραιά και έπαθε σημαντικές ζημιές, ενώ λίγο αργότερα, τον ίδιο μήνα, ενεπλάκη σε νέο ατύχημα από το οποίο προκλήθηκαν ζημιές στην περίφημη μπουκαπόρτα. Όμως, οι Αδελφοί Τυπάλδου, παρά τις προειδοποιήσεις της επιθεώρησης, συνέχισαν κανονικά με παρατάσεις, μπαλώματα και μικροεπισκευές. Τον Νοέμβριο του 1966, οι τεχνικοί αρνήθηκαν πλέον να υπογράψουν, καθώς το πλοίο έπρεπε να επισκευαστεί επειγόντως. Κάτι τέτοιο δεν έγινε και το πλοίο συνέχισε τα δρομολόγιά του κανονικά, έχοντας ένα ιδιόχειρο σημείωμα καθ’ υπόδειξιν του υπουργού Ναυτιλίας.

Στις 7/12/1966 το Ηράκλειον ξεκίνησε το τελευταίο του ταξίδι με καθυστέρηση 20 έως 30 λεπτών από το λιμάνι της Σούδας στα Χανιά, με καπετάνιο τον Εμμανουήλ Βερνίκο κι ενώ υπήρχε προειδοποίηση για υψηλά μποφόρ. Το δρομολόγιο ήταν να ξεκινήσει στις 19.00 αλλά περίμεναν ένα φορτηγό – ψυγείο που μετέφερε εσπεριδοειδή βάρους 25 τόνων και για το οποίο υπήρχαν αντιρρήσεις ως προς τη φόρτωσή του, τόσο από τον καπετάνιο, όσο κι από το λιμενικό, αλλά μετά από τηλεφώνημα άνωθεν αναγκάστηκαν να το περιμένουν. Το μοιραίο φορτηγό ήρθε, δε δέθηκε ποτέ και το δρομολόγιο ξεκίνησε περίπου στις 19.30. Η εταιρεία Τυπάλδου είχε να διατηρήσει τη φήμη της για τα ταχύτερα δρομολόγια κι έτσι, παρά την καθυστερημένη αναχώρηση, πίεζε να πλέει το πλοίο με αυξημένη ταχύτητα, παρά την έντονη κακοκαιρία. Ειρωνεία αποτελεί το διαφημιστικό φιλμ που προέβαλαν εκείνο το βράδυ αρκετοί αθηναϊκοί κινηματογράφοι, παρουσιάζοντας τα σκάφη της εταιρείας Τυπάλδου ως τα πολυτελέστερα κι ασφαλέστερα, με καλύτερο το φέρι μποτ Ηράκλειον ταχύτητος 19 μιλίων.

Την ώρα του ναυαγίου, οι άνεμοι υπολογίστηκαν σε 10 μποφόρ τουλάχιστον. Τα αμάξια χτυπούσαν μεταξύ τους. Το βαρύ φορτηγό -ψυγείο παλινδρόμησε και συγκρούστηκε με δύναμη με την μπουκαπόρτα, την οποία έσπασε και δημιούργησε ρήγμα 17τ.μ. Στις 2.06 στάλθηκε το πρώτο σήμα κινδύνου «Πορθμείον Ηράκλειον. Αυτήν τη στιγμήν ανηρπάγη η πόρτα της δεξιάς πλευράς. Θέσις πλοίου επικίνδυνος» Στις 02:07′ σήμανε συναγερμός και Στις 2.13′,  8 μόλις λεπτά από το πρώτο σήμα κινδύνου, ο ασύρματος του Ηράκλειον εξέπεμψε για τελευταία φορά: «SOS! Πορθμείον Ηράκλειον SOS, βυθιζόμεθα! Στίγμα 36.52 βόρειον και 24,08 ανατολικόν! SOS βυθιζόμεθα!».

Ο απολογισμός είναι 47 επιζώντες, 25 σωροί κι άγνωστος μέχρι και σήμερα ο αριθμός των νεκρών. Άλλοι κάνουν λόγο για 216, άλλοι για 247 και άλλοι για 277. Λένε πως δεν μπορούν να είναι σίγουροι, καθώς υπήρχαν φυλακισμένοι, πολλοί λαθρεπιβάτες  -αναφέρονται περίπου 150-, καθώς και κάποιοι γνωστοί του πληρώματος που είχαν δικαίωμα δωρεάν εισιτηρίου. Το σίγουρο είναι πως χάθηκαν άδικα πολλοί άνθρωποι.

Όλοι μας, αρκετές φορές έχουμε σκεφτεί «τι θα γινόταν αν» για διάφορες καταστάσεις, όμως εδώ είναι τόσα πολλά τα «αν», που φαίνεται σαν το ναυάγιο να ήταν το ακριβές αποτέλεσμα ενός πολύ συγκεκριμένου μονοπατιού. Τι θα γινόταν αν το φορτηγό δεν είχε φορτωθεί; Ή αν είχε δεθεί σωστά; Τι θα γινόταν αν είχαν γίνει σωστά οι επισκευές; Αν οι πλοιοκτήτες δεν πίεζαν για ταχύτητα και το πλοίο πήγαινε αργά; Αν είχε γίνει εξ αρχής σωστά η μετασκευή του; Τι θα γινόταν αν είχε αγοραστεί από άλλη εταιρεία; Είναι πραγματικά πολλά τα «αν» που δε γυρίζουν, όμως, τον χρόνο πίσω. Είναι, άραγε, τα πάντα γραμμένα στη μοίρα μας στο πεπρωμένο μας; Ή μήπως έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε αυτό που είναι στο μέλλον για εμάς;

Πεπρωμένο φυγείν αδύνατον, να το αποφύγεις δεν μπορείς. Ίσως να μπορούμε, όμως, να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε και διαχειριζόμαστε κάποια πράγματα. Ίσως, να μπορούμε να προετοιμαστούμε καλύτερα για οτιδήποτε μας επιφυλάσσει η μοίρα, ειδικά όσοι από εμάς πιστεύουν πραγματικά πως όλα γίνονται για κάποιο λόγο.

Φωτογραφία από τη σειρά “Το ναυάγιο” του Mega