Πόσο καλά κοιμούνται όσοι παίζουν ηλεκτρονικά;

Gamers. Εκείνοι που αγαπούν τα πληκτρολόγια, τις οθόνες, που μπορούν ν’ ασχολούνται με τις ώρες κι εσύ να περάσεις από δίπλα τους χωρίς καν να σου απευθύνουν τον λόγο, ώστε να μη χάσουν τη συγκέντρωσή του και μαζί και ολόκληρη την παρτίδα. Πώς επηρεάζει όμως η πολύωρη ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια τον ύπνο του ατόμου;

Υπάρχει μια πεποίθηση -που κατά πάσα πιθανότητα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα- ότι όσοι παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια κρατούν τον εγκέφαλο σε εγρήγορση. Είναι αλήθεια πως χρειάζεται να σκέφτεσαι την επόμενή σου κίνηση, όμως από κάποια στιγμή και μετά συνηθίζεις και τα πράγματα γίνονται περισσότερο μηχανικά. Εσύ βρίσκεσαι σε κατάσταση υπερέντασης, ενώ ο εγκέφαλός σου φωνάζει πως χτύπησε κόκκινο, σαν μια συσκευή που χρησιμοποιείς με τις ώρες και παραζεστάθηκε, αρχίζοντας σταδιακά να μη λειτουργεί στο βέλτιστο.

Επιστημονική έρευνα από τον Καναδά αναφέρει ότι άτομα που παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια παρουσιάζουν μικρότερα ποσοστά φαιάς ουσίας στον ιππόκαμπο, περιοχή του εγκεφάλου απαραίτητη για τη μνήμη και τον προσανατολισμό στον χώρο. Σε διαταραχές του ιππόκαμπου αυξάνεται ο κίνδυνος για παθήσεις ψυχικού φάσματος, όπως η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, η νόσος Αλτσχάιμερ. Μελέτη του Harvard Medical School συμπληρώνει πως τα παιχνίδια έχουν συσχετιστεί με στέρηση ύπνου, διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού, κατάθλιψη και άγχος. Σύμφωνα με το περιοδικό Sleep Science και τα αποτελέσματα των Sara Peracchia και Giuseppe Curcio, σε μια έρευνα που διεξήχθη στο Βέλγιο σε 2546 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προέκυψε ότι άτομα με υπολογιστή στο δωμάτιό τους πήγαιναν για ύπνο αργότερα τις καθημερινές σε σχέση με άτομα που δε διέθεταν υπολογιστή. Επίσης, έφηβοι που περνούσαν περισσότερο χρόνο παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια ξυπνούσαν αργότερα το Σαββατοκύριακο, με αποτέλεσμα να στερούνται πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες. Η έρευνα διεξήχθη μέσω ερωτηματολογίου, στο οποίο οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με την παρουσία μέσω ενημέρωσης στην κρεβατοκάμαρά τους, τη χρήση του διαδικτύου, τις σχετικές με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια συνήθειές τους και τα ωράρια ύπνου τους.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας κατά κανόνα περνάει κανείς από τέσσερα στάδια περίπου τέσσερις με πέντε φορές απ’ το καθένα. Κάθε ολοκληρωμένος κύκλος απ’ το πρώτο στο τελευταίο στάδιο κρατά περίπου 90 λεπτά και περνάει κανείς διαφορετικό χρονικό διάστημα σε κάθε στάδιο, που εξαρτάται κι απ’ την ώρα της νύχτας. Στο στάδιο 1 γίνεται η μετάβαση μεταξύ ξύπνιου και ύπνου· οι μύες χαλαρώνουν και η αναπνοή επιβραδύνεται. Αν ξυπνήσετε ενώ βρίσκεστε σε αυτό το στάδιο, μπορεί να έχετε την αίσθηση ότι δεν κοιμηθήκατε καθόλου. Το στάδιο αυτό αποτελεί το 2% ή το 3% του ύπνου και συνήθως παρατηρείται στην αρχή. Στο στάδιο 2, ο ύπνος γίνεται πιο βαθύς. Η θερμοκρασία του σώματος μειώνεται, ο σφυγμός επιβραδύνει και οι μύες χαλαρώνουν. Αποτελεί το 50% του ύπνου και είναι το στάδιο από το οποίο ξυπνά κανείς ευκολότερα. Στα στάδια 3 και 4 έρχεται ο βαθύτερος ύπνος και τα εγκεφαλικά κύματα μπορεί να είναι αργά και μακριά (κύματα δέλτα). Δεν υπάρχει κίνηση των ματιών κατά τη διάρκεια του σταδίου δέλτα. Η αρτηριακή πίεση πέφτει και ο ρυθμός αναπνοής επιβραδύνει· απελευθερώνεται αυξητική ορμόνη και επιδιορθώνονται ιστικές βλάβες. Η θερμοκρασία του σώματος βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδά. Αυτό το στάδιο αποτελεί περίπου το 20% του ύπνου και δύσκολα μπορεί κανείς να ξυπνήσει. Μένουμε στα στάδια 3 και 4 περισσότερο κατά τις πρώτες ώρες που πέφτουμε για ύπνο.

Μελέτη των Dworak et al έδειξε ότι η ενασχόληση με βιντεοπαιχνίδια προκαλεί μετατόπιση στα στάδια του ύπνου, αποτέλεσμα που δεν εμφανίζεται μετά από άλλες δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης. Οι συμμετέχοντες που πήγαν για ύπνο μετά από έκθεση σε διαδραστικά παιχνίδια στον υπολογιστή φάνηκε να περνάνε περισσότερο χρόνο στο στάδιο 2 και στο στάδιο 4 απ’ ότι συνήθως.

Φυσικά, η ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να έχει και οφέλη. Πρόκειται για ένα διασκεδαστικό χόμπι, ενώ το παιχνίδι μπορεί να προσφέρει στους ανθρώπους τρόπους να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, καθώς συνεργάζονται για την ολοκλήρωση κοινών στόχων. Η κοινωνία μας πάσχει από επιδημία μοναξιάς και το παιχνίδι μπορεί να είναι ένα μέσο για να συνδεθεί κανείς με άλλους. Οι gamers μαθαίνουν να είναι πιο προσεκτικοί και συχνά αναπτύσσουν καλύτερη αντίληψη του χώρου. Επίσης, τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να αξιοποιηθούν και στα πλαίσια της θεραπευτικής, όπως σε άτομα με εκφυλιστικές ασθένειες, ώστε να εκπαιδευτούν και να βελτιώσουν την ισορροπίας τους, σε έφηβους με ΔΕΠΥ, ώστε βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και τον τρόπο σκέψης τους, σε χειρουργούς για εξοικείωση με περίπλοκες επεμβάσεις.

Δεν είμαι gamer -οπότε δεν ξέρω πόσο αντικειμενικά μιλάω-, ωστόσο θεωρώ πως αν υπάρχει ένα μέτρο σε όλα, τα πράγματα κυλούν πιο ομαλά για εμάς και το σώμα μας. Η ενασχόληση με τα βιντεοπαιχνίδια έχει επιπτώσεις όχι μόνο στον ύπνο, αλλά γενικότερα στην υγεία, καθώς μας κρατά στο σπίτι και μας στερεί τη δυνατότητα για περπάτημα ή πιο ενεργητικές δραστηριότητες. Σηκωθείτε, λοιπόν, από την καρέκλα του υπολογιστή μίση ώρα νωρίτερα και κάντε μια βόλτα μόνοι, με τον σκύλο, τον κολλητό, το ταίρι ή όποιον άλλο θέλετε.