Η φιλία ξεκίνησε απλή, σαν να ήταν εύκολη υπόθεση. Ένας άνθρωπος που σου μοιάζει και του μοιάζεις, που του αρέσει ό,τι και σ’ εσένα. Πόσο δύσκολο να ‘ναι; Μα μετά επισημοποιούνται τα πράγματα –μη νομίζετε, κι η φιλία όπως οι σχέσεις είναι– και παίρνεις κάποτε την ταμπέλα του κολλητού. Καμαρώνεις κι εσύ, βολεύεσαι στην ιδέα κι εφησυχάζεις. Γελιέσαι, όμως, και το ξέρεις.
Κάποια στιγμή ξεκινούν να προκύπτουν και τ’ άλλα, τα περίπλοκα της φιλίας. Ακούστε τώρα πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο! Ο κολλητός πέρα από σένα τυγχάνει να ‘χει κι άλλους κολλητούς, τους οποίους κολλητούς του κολλητού σου εσύ τυγχάνει να μην μπορείς (ή να μη θες) να συμπαθήσεις με καμία δύναμη. Τίποτα, ρε παιδί μου, πώς να το κάνουμε; Λίγο το υφάκι, λίγο το τουπέ, λίγο η δική σου προκατάληψη (ή κι όχι), είναι κι η νοοτροπία τους καμία σχέση με τη δικιά σου. Κι έπειτα, είναι κι οι χειρισμοί κι οι πράξεις τους, που συνήθως σε βρίσκουν αντίθετο. Να μην τα πολυλογούμε, δεν τους πάτε. Τέλος.
Τι κάνουν οι φίλοι σε τέτοιες περιπτώσεις; Σκούρα τα πράγματα. Ποιο εγχειρίδιο να διαβάσεις και τι να ψάξεις; Καθόλου απλή η φιλία after all.
Λοιπόν, ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή. Το φιλικό δέσιμο προϋποθέτει πολλά και διάφορα. Μερικά εκ των οποίων ο αλληλοσεβασμός κι η κατανόηση. Οπότε, καλό θα ήταν να κινηθούμε βάσει αυτών των αρχών. Να λάβουμε, δηλαδή, υπόψη ότι τα άτομα αυτά ήταν πριν από μας ή έγιναν μετά από μας επιλογή τους και κομμάτι της ζωής τους. Κι έτσι, εμείς οφείλουμε να το αποδεχτούμε. Όπως αποδεχόμαστε τα παράξενα του χαρακτήρα τους, το εκκεντρικό στιλ τους, τις ιδιοτροπίες τους στο φαΐ, την ασυνέπειά τους, έτσι κι αυτό. Ένα απ’ τα πολλά στη λίστα των πραγμάτων που θα ανεχτούμε γι’ αυτούς -σαν τα κάμποσα που ανέχονται κι εκείνοι σε μας.
Κι έπειτα, είναι κι η άλλη όψη του νομίσματος. Είναι κι η ελευθερία απόψεων. Να μην έχουμε το θάρρος της άποψής μας; Να μην πούμε σταράτα όσα πιστεύουμε; Γιατί να πάμε κόντρα στα «θέλω» και τα «πιστεύω» μας; Γιατί να πάμε κόντρα στους εαυτούς μας; Μπέρδεμα. Κι όμως, η ελευθερία μας σταματά εκεί που ξεκινά η ελευθερία του άλλου. Κι η φιλία είναι ακριβώς αυτό, να διατηρείς τις ισορροπίες. Να σέβεσαι την ελευθερία του άλλου όσο σέβεσαι και τη δικιά σου.
Οπότε, μάλλον θα επικρατήσει κάτι ενδιάμεσο. Δεν μπορούμε να ‘μαστε απόλυτοι, ούτε άσπρο-μαύρο. Ας εκφραστούμε στο φίλο μας. Να πούμε όσα νιώθουμε και σκεφτόμαστε, αλλά όχι με τρόπο που να θίγει τρίτους ή να τον φέρνει σε δύσκολη θέση, σίγουρα όχι βάζοντάς τον σε διαδικασία διλήμματος. Δεν υπάρχει λόγος για κακολογίες, πικρά σχόλια, ανούσιες κατηγορίες. Υποτιμούμε τους ίδιους τους εαυτούς μας.
Να ‘μαστε ειλικρινείς, ναι. Να ‘μαστε αγενείς, όχι. Όπως και να ‘χει, να τα πούμε για να φύγουν από πάνω μας. Χωρίς να έχουμε την οποιαδήποτε απαίτηση ή προσδοκία. Κι αφού είμαστε ειλικρινείς, τότε κι ο φίλος μας θα υπάρξει πιο ανεκτικός. Και τα πράγματα θα ‘ναι λίγο καλύτερα. Δεν υπάρχει λόγος για υποκρισίες αλλά ούτε και για ανούσιες σκηνές που δυσκολεύουν καταστάσεις.
Ήρεμα κι ώριμα. Ώστε να ωφεληθούν όλοι απ’ την κατάσταση. Κι αν μερικές φορές χρειαστεί να υποχωρήσεις, θα το κάνεις γιατί είναι κι οι συμβιβασμοί μέρος του ορισμού της φιλίας. Κι αν είναι κι ο άλλος σωστός απέναντί σου θα κάνει κι εκείνος λίγους συμβιβασμούς μέχρι να βρεθείτε κάπου στη μέση.
Κι αν η φιλία είναι όπως θα ‘πρεπε να είναι, όλα θα πάνε καλά. Χωρίς καβγάδες, χωρίς καταπιεσμένους. Αν όχι, θα πρέπει να μας προβληματίσει. Όπως και να ‘χει, η φιλία είναι από τα μικρά θαύματα του κόσμου για τα οποία αξίζει να αγωνίζεσαι. Απλά σιγουρευτείτε ότι δώσατε τη σωστή μάχη και, κυρίως, πως πολεμήσατε τους πραγματικούς εχθρούς. Γιατί, καμιά φορά, δε μας φταίνε οι άλλοι, αλλά ο εαυτός μας, οι ανασφάλειες, η κτητικότητα, ο ανταγωνισμός μας, τα σύνδρομά μας που μας βάζουν σε διαδικασίες σύγκρισης κι ο φόβος πως θα χάσουμε ανθρώπους απ’ τη ζωή μας.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη