Είναι γεγονός πως η ελληνική γλώσσα έχει τόσα πολλά παραθυράκια και τόσες πανομοιότυπες λέξεις που μπορεί ανά πάσα στιγμή με τη λανθασμένη χρήση τους, να προκύψουν παρεξηγήσεις. Βέβαια, δεν έχει να κάνει μόνο με την εσφαλμένη χρήση μιας λέξης η παρεξήγηση, αλλά και με τον τρόπο που θα αντιληφθεί κανείς το νόημα των λέξεων που χρησιμοποιήθηκαν.
Σκέψου μόνο πόσες φορές πήγες να πεις κάτι, μα αυτό το κάτι παρερμηνεύθηκε κι εν τέλει οι συνομιλητές σου κατάλαβαν οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ αυτό που εννοούσες. Αυτό συμβαίνει ακριβώς επειδή ο κάθε άνθρωπος έχει στο μυαλό του συγκεκριμένες εικόνες ταυτισμένες με συγκεκριμένες λέξεις.
Κανείς μέχρι τώρα όσο κι αν μελέτησε τη γλώσσα μας, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ολόκληρο τον θησαυρό της. Το λεξιλόγιο είναι τόσο πλούσιο, που ακόμα κι ένας φιλόλογος δεν μπορεί να κάνει κτήμα του τόσες πολλές γνώσεις. Άλλωστε σημασιολογικά μια λέξη φέρει διάφορα νοήματα, στοιχείο που περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα (πολυσημία λέξεων). Σίγουρα το άτομο που έχει πρόθεση να παρεξηγηθεί και να σε κάνει να αισθανθείς άσχημα θα βρει τον τρόπο να το πετύχει. Θα σου πει πως δεν εξήγησες καλά εκείνο που ήθελες να πεις, ότι εκφράστηκες λανθασμένα, ότι τον πλήγωσες.
Ιδιαίτερα όταν βρεθείς σε μια φάση που σε εκνευρίζουν τα πάντα, ο τρόπος που θα εκφραστείς θα είναι αρκετά έντονος και ως εκ τούτου θα μετανιώσεις εκ των υστέρων που μίλησες με τον συγκεκριμένο τρόπο. Το «συγγνώμη» που θα ακουστεί από τα χείλη σου πολύ πιθανόν να φέρει θετικό πρόσημο κι ο παραλήπτης αυτής της λέξης να σε συγχωρέσει. Αλλά από την άλλη, ίσως θεωρήσει πως δεν εννοείς τις λέξεις σου και τις χρησιμοποιείς για να ξεχαστούν όλα όσα ειπώθηκαν, δίχως συνέπειες.
Όλα εξαρτώνται από τον τρόπο που θα ειπωθούν, ανάλογα με τον επιτονισμό, την έμφαση και την ένταση που θα δώσεις σε κάθε μέρος της πρότασης.
Πολλές λέξεις είναι αμφίσημες, δηλαδή έχουν διττή σημασία. Πρόκειται για ομόηχες λέξεις που ανάλογα με τη δομή της πρότασης φέρουν και το αντίστοιχο νόημα. Αν όμως κάποιος δεν είναι και πολύ καλός ακροατής και δε φροντίσει να ακούσει το καθετί που λες, τότε θα διαμορφώσει στο μυαλό του μια εντελώς διαφορετική πρόταση και θα μοιάζει λες και φτιάξατε δύο διαφορετικές ιστορίες, δύο διαφορετικές προτάσεις που διαμορφώνουν και προσωποποιούν άκρως αντίθετες εικόνες. Για θυμήσου όλες εκείνες τις στιγμές που κάποιο άτομο σού είπε το πολυπόθητο «Σ ’αγαπώ». Για σένα σήμαινε τόσα πολλά, μα όσο στερεοτυπική σημασία κι αν είχε, για εκείνο το άτομο, από το οποίο ήχησαν αυτές οι λέξεις, δεν είναι απαραίτητο πως τις εννοούσε.
Υπάρχει κι ένα τραγούδι που λέει «άλλα λέω κι άλλα κάνω κι άλλα εννοώ». Αυτό ακριβώς είναι η γλώσσα μας. Λες κάτι που νομίζεις πως όλοι θα το ερμηνεύσουν με τον ίδιο τρόπο, αλλά και πάλι καταλήγεις να χρησιμοποιείς τη δικαιολογία «εννοούσα κάτι άλλο», γεγονός που είναι απόλυτα φυσιολογικό, αφού αυτή είναι η φύση της ελληνικής γλώσσας.
Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν και πολλές λέξεις που είναι ομώνυμες, δηλαδή ακούγονται ακριβώς το ίδιο, μα διαφέρουν κατά πολύ. Τέτοιου είδους λέξεις αν τις συναντήσεις γραπτώς είναι πιο δύσκολο να δημιουργηθεί μπέρδεμα. Στον προφορικό λόγο, όμως, γίνεται ολοένα και πιο εύκολο να παρερμηνευθούν (π.χ. πήρα-πείρα).
Από τη μια, η όλη φάση είναι λες και βρίσκεσαι σ’ ένα “escape room”. Είναι περίεργο να αισθάνεσαι πως είσαι εγκλωβισμένος σ’ έναν χώρο, όπου το καθετί που λες είναι αιτία για καβγά παρά λύση σ’ ένα αδιέξοδο. Η κάθε λέξη που χρησιμοποιείς είναι και το κλειδί που θα λύσει την κάθε παρεξήγηση. Αρκεί ο συνομιλητής σου να είναι σε θέση να εισχωρήσει και στον δικό σου κόσμο, να είναι πρόθυμος να κατανοήσει την κάθε πρόταση και να μην αμφιβάλλει κατά πόσο εννοείς όλα όσα λες. Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο το να επιθυμεί κανείς να εγκλωβιστεί μαζί σου στο “escape room”.
Αυτό είναι το ωραίο με τη γλώσσα μας. Είναι ένα παιχνίδι που για να σημειώσει κανείς νίκη χρειάζεται τη συνδρομή και των δύο συνομιλητών. Μια εποικοδομητική συζήτηση θα προκύψει μόνο όταν σημειωθεί αμφίδρομη επικοινωνία. Η μονόδρομη επικοινωνία είναι σαν την «πύρρεια νίκη». Όσο κι αν μιλήσεις, όσο κι αν εκφράσεις όλα όσα νιώθεις, αν ο συνομιλητής σου δεν επιτρέπει στον εαυτό του να ακούσει νέες ιδέες και να γίνει τέλος πάντων ένας καλός ακροατής, τότε οι ιδέες σου δε θα αποκτήσουν νέο σπίτι και νέα έδρα στου αλλουνού το μυαλό. Το σημαντικό σε μια συζήτηση είναι να μιλάνε μεταξύ τους οι άνθρωποι, δίχως παρωπίδες, να είναι ανοιχτόμυαλοι! Επομένως, η δύναμη της έκφρασης είναι αυτή που θα κάνει πιο δυνατή τη σκέψη σου και κατ’ επέκταση πιο ισχυρά τα επιχειρήματά σου και εν τέλει θα εξελιχθείς σ’ έναν πιο ισχυρό άνθρωπο τόσο νοητικά όσο και ψυχικά.
Η γλώσσα είναι ικανή να υπερέχει πάντα. Αν παρεξηγηθείς μ’ έναν οικείο σου, μ’ έναν φίλο σου δεν είναι απόλυτο, πως ευθύνεται κάποιος απ’ εσάς. Πράγματι εσύ είσαι ο οδηγός σε μια συζήτηση, αλλά το τιμόνι είναι η ίδια η γλώσσα, διότι από μόνη της απεικονίζει πράγματα, πρόσωπα, δίνει ζωή σε διάφορες καταστάσεις, σε διάφορα συμβάντα. Όπου κι αν θες να πάρεις τη συζήτηση, να ‘σαι σίγουρος πως η ίδια η συζήτηση θα σε πάρει εκεί που θέλει η γλώσσα κι όχι απαραίτητα εκεί που θες εσύ.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ
Συντάκτης: Μαρίνα Αργυρού
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
