Όλη η διαδικασία του να φτάσουμε να γίνουμε αποτελεσματικοί γονείς ξεκινάει εμπειρικά, εξελίσσεται κι εμπλουτίζεται με εφαρμογές στην καθημερινότητα, διαιωνίζεται και κληροδοτείται στα παιδιά μας ως προίκα. Είναι αναπόφευκτο για ένα γονιό να μη μεταδώσει τον οδηγό αυτής της μεστής και δοκιμασμένης σοφίας.
Γιατί όσα σεμινάρια γενικών κανόνων κι αν παρακολουθήσουμε σαν γονείς, όσες εναλλακτικές προτάσεις διαπαιδαγώγησης κι αν ανακαλύψουμε, όσες ιδέες για επίλυση προβλημάτων κι να μας προτείνουν, αυτό που ορίζει κι εξηγεί την πολυπλοκότητα αυτής της μοναδικής σχέσης παιδιού-γονέα, δεν υπάρχει. Κι ορθώς δεν υπάρχει, καθώς, πώς θα χωρούσαν όλα αυτά σε κάποιες σελίδες -ας ήταν και τόμοι- που θα είχαν να κάνουν με τη μοναδικότητα της κάθε προσωπικότητας του καθένα μας;
Σαφώς κι υπάρχουν πράγματα που διαβάζουμε, ακούμε και συζητάμε για την οικογένεια. Φέρνουμε αντιρρήσεις, αντιδρούμε σπασμωδικά σε κάτι που μας ξινίζει, αφουγκραζόμαστε συμπεριφορές ανθρώπων που δε γνωρίζουμε καν, απορρίπτουμε στάσεις άλλων γονιών, αποδεχόμαστε άλλες. Το κυριότερο όμως απ’ όλα που θα πρέπει να πρωτοστατεί στις προσωπικές μας σχέσεις με τα παιδιά μας είναι η παρατήρηση παράλληλα με την αυτοπαρατήρηση. Είναι πολύ σημαντικό να (μας) παρατηρούμε βαθιά κι όχι επιφανειακά. Να δίνουμε σημασία σ’ εκείνα τα μικρά κι ασήμαντα που όμως κρύβουν μεγάλη σημαντικότητα και δεν πρέπει να προσπερνιούνται και ν’ αποσιωπούνται. Η παρατήρηση είναι ένας απ’ τους βασικότερους μοχλούς εκκίνησης για οτιδήποτε ακολουθεί σε σχέση με την αποτελεσματική διαπαιδαγώγηση κι ανατροφή των παιδιών.
Δεν πρέπει να λησμονούμε τις αποτυχίες και τα λάθη που κάνουμε ως γονείς. Γινόμαστε αποτελεσματικότεροι όταν έχουμε αποτύχει πολλές φορές μέχρι να επιτύχουμε. Όταν δεν το βάζουμε κάτω και χρησιμοποιούμε όλο εκείνο το δημιουργικό πείσμα για να βγούμε αλώβητοι ακόμα κι απ’ τα πιο δύσκολα, όταν μας διώχνουν γιατί πονάνε κι εμείς είμαστε εκεί για να πονάμε κι εμείς μαζί τους. Είναι όμως, απαραίτητη η υπενθύμιση όλων αυτών, καθώς έτσι καταφέρνουμε να μεταποιούμε και ν’ αναβαθμίζουμε τις δικές μας αδυναμίες σε δυνάμεις έτσι ώστε όταν μεταλαμπαδευτούν στα παιδιά μας να έχουν τα λιγότερα δυνατόν «ψεγάδια».
Έχοντας την προσαρμοστικότητα ως μία απ’ τις ύψιστες δεξιότητές μας, αν θέλουμε να έχουμε τα παιδιά μας κοντά, υπό την έννοια να νιώθουν ότι μπορούν να μας μιλήσουν χωρίς επίκριση, θα γλιτώσουμε από πολλές κακοτοπιές. Το να τσαλακωνόμαστε στα παιδιά μας και ν’ απομυθοποιούμε τους εαυτούς μας, είναι από τα μεγαλύτερα δώρα που θα μπορούσαμε να τους κάνουμε. Τα πρότυπά τους θα πρέπει να είναι προσβάσιμα, οι ανάγκες τους θα πρέπει να είναι ακροάσιμες, τα θέλω τους θα πρέπει να συζητιούνται, έτσι ώστε κι όλοι τους οι φόβοι να μπορούν να διατυπώνονται ξεκάθαρα με στόχο να εκριζώνονται.
Ένας γονιός θα είναι χαρούμενος για το παιδί του και θα νιώθει ότι έπραξε σωστά όταν θα το βλέπει κι αυτό χαρούμενο. Ένα παιδί χαρούμενο είναι η μέγιστη επιτυχία για ένα γονιό. Ακόμα ένα στοιχείο που εκφράζει ότι έγινε σωστή δουλειά από πλευράς μας έχει να κάνει με τον ενσυναισθητικό τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται στους συνανθρώπους τους. Επιπλέον, ο ωφέλιμος χρόνος που αφιερώνουν στην οικογένειά τους και στα αδέρφια τους -αν έχουν-, αλλά και το αληθινό ενδιαφέρον που δείχνουν ώστε να γίνονται καλύτεροι και σοφότεροι.
Δεν είναι κλισέ όλο αυτό. Είναι όλη η ουσία της σχέσης σαν σχέση αλλά και η διατήρηση αυτής. Το χρωστάμε στους εαυτούς μας ν’ αναγνωρίζουμε ότι τα παιδιά μας είναι ξεχωριστές κι ανεξάρτητες οντότητες κι όχι ρέπλικές μας. Παράλληλα είναι απελευθερωτικό και για μας να νιώθουμε πως αντιλαμβάνονται τη μοναδικότητά τους όπως κι εμείς τη δική μας. Άλλωστε, αφορά σε μια σχέση ισάξια και μόνο έτσι θα πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται.
Από την άλλη όμως, κοιτάζοντας τα παιδιά μας ψάχνουμε κι άλλα πράγματα που θέλουμε να ελέγξουμε αν έχει χτιστεί σωστά η οριοθέτησή τους προς τους άλλους. Και ξέρουμε ότι έχουμε κάνει καλή δουλειά όταν τα βλέπουμε ν’ αναγνωρίζουν την αξία τους και να μην τη διαπραγματεύονται. Όταν πιστεύουν στο ένστικτό τους. Όταν σταματούν να δίνουν ευκαιρίες που δεν αντιμετωπίζονται ως ευκαιρίες και διώχνουν αρνητικές κι ιδιοτελείς συμπεριφορές. Όταν τα βλέπουμε να μην κυνηγούν το συμφέρον αλλά τ’ όνειρο. Όταν αξιολογούν τις απορρίψεις και τις αποτυχίες τους. Όταν αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν σε περίπτωση σφάλματος. Μα κι όταν έχουν μάθει ότι η ουδετερότητα δε βοηθάει τους αδύναμους κι υπερασπίζονται το δίκιο και παίρνουν θέση.
Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία θα μπορούσε να είναι χορηγός σ’ αυτό το ταξίδι της προσπάθειας του να είναι ένας γονιός αποτελεσματικός. Η ηλιοφάνεια, οι έκτακτες μπόρες, οι έντονοι άνεμοι , οι συχνές βροχοπτώσεις και τα ροζ συννεφάκια είναι όλα διακυμάνσεις που μπορεί να έχει μια σχέση παιδιού-γονιού. Όταν λοιπόν έρχονται τα παιδιά μας και μας λένε μερικά από τα παρακάτω, θα πρέπει να είμαστε πεπεισμένοι ότι έγινε σωστή δουλειά με σωστή συνεργασία:
- Ο φίλος μου περνάει δύσκολα και δε θέλω να είναι μόνος του. Θα μείνω εκεί όσο χρειαστεί. (ενσυναίσθηση)
- Δε μ’ αρέσει να σε βλέπω στενοχωρημένο. Τι συνέβη; Μπορώ εγώ κάπως να βοηθήσω; (ενασχόληση-ενδιαφέρον)
- Μαμά/μπαμπά, δε συμφωνώ μ’ αυτό που λες αλλά καταλαβαίνω γιατί το λες. (συμφωνούμε στο ότι διαφωνούμε- σεβασμός)
- Νομίζω ότι αυτό πρέπει να το αλλάξεις γιατί δε σε βοηθάει και δε βοηθάει κι εμάς μαμά/μπαμπά. (Κριτική αναγνώριση καταστάσεων με ευγενική προσέγγιση)
- Παράλληλα με τις σπουδές μου, θα βρω και μια απασχόληση για να μη σας επιβαρύνω τόσο. (συνεισφορά-εργατικότητα)
- Είμαι πάντα εδώ για σένα. (προσφορά)
- Δεν ξέρω αν αυτό που κάνω είναι σωστό. Μπορείς να με βοηθήσεις; (διαλλακτικότητα)
- Σήμερα είπαμε ότι θα φάμε μαζί. Δεν το ξέχασα. Θα είμαι εκεί. (συνέπεια)
- Σ’ αγαπώ. (αγάπη)
Η πρώτη μου σκέψη όταν ξεκίνησα να γράψω αυτό το άρθρο ήταν να φέρω κοντά μου όλα εκείνα τα βιβλία που έχω διαβάσει και τις σημειώσεις από διάφορα σεμινάρια που αφορούν την αποτελεσματικότητα ενός γονέα. Όχι πως τα έχω διαβάσει κι όλα, δεν τελειώνει και ποτέ αυτό. Έπειτα σηκώθηκα κι αμέσως ξανακάθισα. Σκέφτηκα όμως, πως στα 20 χρόνια που είμαι μαμά, όλο και θα μπορούσα ν’ αποδώσω μερικές στιγμές που με έκαναν να νιώσω ότι έγινε σωστή δουλειά στα παιδιά, ακόμα κι όταν γινόντουσαν περισσότερα λάθη απ’ ό,τι σωστά. Ελπίζω κάπως να τα κατάφερα, έστω στο ελάχιστο. Το μόνο σίγουρο είναι πως αφορά σ’ ένα μόνιμο στοίχημα με τον εαυτό μας που άλλοτε το κερδίζουμε κι άλλοτε το χάνουμε. Σημασία έχει, πως αναλαμβάνουμε την πρόκληση κάθε φορά κι αυτό είναι το μόνο που μετρά.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Τιτή Μητσοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
