Ποιο από τα τρία είδη φιλίας του Αριστοτέλη θα κρατήσει

Φιλία. Μια λέξη. Πέντε γράμματα, τρείς ερμηνείες και χιλιάδες πρόσωπα. Μοιάζει πραγματικά αδύνατον να φανταστώ έστω και έναν άνθρωπο που δεν είχε ποτέ ούτε έναν φίλο στη ζωή του. Άραγε να υπάρχει κάποιος εκεί έξω -ή και περισσότεροι- χωρίς παρέα; Είτε από επιλογή είτε επειδή έτσι ήρθαν τα πράγματα; Εσύ όταν ακούς τη λέξη φιλία τι σου έρχεται πρώτα στο μυαλό;

Υπάρχουν τρία είδη φιλίας κατά τον Αριστοτέλη, όμως μονάχα το ένα αξίζει πραγματικά με βάση τα λεγόμενά του. Με όσα κι αν έχει καταπιαστεί ο αρχαίος αυτός φιλόσοφος, πολλές από τις ερμηνείες και τις επιρροές του έχουν να κάνουν με τη φιλία. Ο ίδιος έβλεπε τη φιλία ως μια από τις χαρές της ζωής και πίστευε πως για να είναι κάποιος πραγματικά ευτυχισμένος πρέπει να έχει αληθινούς φίλους. Κατά την άποψή του «η φιλία είναι ένα είδος αρετής ή τουλάχιστον συνυφασμένη με αυτή». Η συγκεκριμένη θεωρία τον οδήγησε στο να αναλύσει τα τρία είδη φιλίας που μπορούμε όλοι να συναντήσουμε στην επόμενη γωνία, σε δυο ζευγάρια μάτια, σε μια αγκαλιά, σε δυο-τρεις κουβέντες.

Φιλιά κέρδους και ωφελιμότητας

Στο πρώτο είδος φιλίας, είτε και τα δύο πρόσωπα είτε ένα απ’ τα δύο δεν τρέφει αληθινά φιλικά αισθήματα και απλώς διατηρούν τη σχέση γιατί έχουν όφελος από αυτή. Αυτή η κολόνια δεν κρατάει χρόνια, μιας και τα οφέλη κάποια στιγμή θα τελειώσουν και μαζί με αυτά και η δήθεν φιλία.

Φιλία απόλαυσης

Ίσως να θεωρηθεί υποκατηγορία της προηγούμενης, μιας και ο Αριστοτέλης μίλησε για τη φιλία που έχει να κάνει με την απόλαυση. Η συγκεκριμένη κατηγορία χαρακτηρίζει ένα είδος φιλίας που τα άτομα κάνουν παρέα μεταξύ τους από τύχη, επειδή προέκυψε στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο ή στα πλαίσια κάποιας άλλης δραστηριότητας. Ο λόγος που αναφέρονται τα συγκεκριμένα μέρη είναι γιατί εμφανίζεται συχνότερα σε νεαρή ηλικία, οπότε και έχουμε πολλά κοινά ενδιαφέροντα με συνομήλικα άτομα, και επειδή η ανάγκη ταύτισης είναι μεγάλη, άθελά μας μπορεί να πιστέψουμε πως η σχέση μας με κάποια άτομα βαφτίζεται φιλική, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για απλή απόλαυση. Οι «φιλίες» αυτές κατά τον Αριστοτέλη κρατάνε λίγο, όχι επειδή είναι ψεύτικες ή άυλες, αλλά επειδή τα ενδιαφέροντά μας αλλάζουν, όπως αλλάζουμε σχολεία, πανεπιστήμια και χόμπι. Να σημειωθεί βέβαια πως ο Αριστοτέλης δε χαρακτήρισε αρνητικά αυτό το είδος φιλίας, απλώς πίστευε πως το βάθος τους δεν είναι αρκετό και γι’ αυτό και περιορίζεται η ποιότητά τους.

Φιλία αρετής και αγαθών

Το τελευταίο είδος φιλίας στο οποίο αναφέρεται ο αρχαίος φιλόσοφος είναι η εκδοχή που όλοι θα θέλαμε να έχουμε βιώσει έστω και μια φορά. Αυτή η σχέση δε βασίζεται στο συμφέρον και στην απόλαυση που θα αποκομίσει ο ένας από τον άλλον αλλά σε πραγματικά ιδανικά. Είναι το είδος φιλίας που κρατάει μέχρι το τέλος, με όποιον τρόπο κι αν ξεκίνησε. Ακόμη κι αν σας χωρίζουν μερικά χιλιόμετρα ή ωκεανοί ολόκληροι, η φιλία αυτή είναι πραγματική και τα θεμέλια είναι η καλοσύνη, η εμπιστοσύνη και η ειλικρίνεια. Να θυμάστε πως ίσως χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να το νιώσετε ή να καταλάβετε πως γνωρίσατε φιλαράκια που ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία, μα κανείς δε σας λέει πως δεν έχετε τον χρόνο να αξιολογήσετε τα άτομα που νιώθετε δικά σας.

Η φιλία λοιπόν δεν είναι κάτι που συμβαίνει τυχαία. Τυχαία γνωρίζεις ανθρώπους, το θέμα είναι αν θα τους κρατήσεις στη ζωή σου κι αυτοί εσένα στη δική τους. Να φροντίσετε η φιλική σχέση να ‘χει μια δόση αληθινής και αμοιβαίας αγάπης, επιμονή και κατανόηση. Να είσαι στήριγμα για το φιλαράκι κι αυτό να είναι στήριγμά σου. Σε τελική ανάλυση, οι σχέσεις που δημιουργούμε με τους άλλους διαμορφώνουν την ποιότητα της ζωής μας. Εγώ τουλάχιστον ξέρω πως τα άτομα που αποκαλώ φιλαράκια μου, θα επουλώσουν τις πληγές μου, όχι με περιποίηση κάθε τραύματος, μα δείχνοντάς μου τρόπους για να κλείσει πιο εύκολα.

Στα φιλαράκια μου λοιπόν!