Πολλοί άνθρωποι ταλαιπωρούνται από ένα σύνδρομο το οποίο τους κάνει να έλκουν βασανισμένες, αθεράπευτες, τραυματικές και σκοτεινές ψυχές που ψάχνουν φως. Το θέμα είναι ότι όταν το βρίσκουν το ρουφάν και τελικά μπορεί να μη σωθούν από τον επίδοξο θεραπευτή τους , αλλά τελικά να καταλήξει αυτός να ψάχνει να σωθεί.
Το σύνδρομο του σωτήρα αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, γνωστό κι ως “σύνδρομο του λευκού ιππότη” ενώ αναφέρεται σε μια ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο αισθάνεται έντονη ανάγκη να σώσει άλλους, συχνά εις βάρος της δικής του ευημερίας. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, όπως το να προσπαθεί να λύσει προβλήματα για τους άλλους που (κατά βάθος) είναι σε θέση να λύσουν οι ίδιοι, να αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες απ’ όσες μπορεί να διαχειριστεί ή να θυσιάζει τις δικές του ανάγκες κι επιθυμίες προκειμένου να βοηθήσει, με αντίβαρο μιας πιο βαθιά ικανοποίηση κι αναγνώριση.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο μπορεί να έχουν την τάση να αισθάνονται ότι είναι οι μόνοι που μπορούν να λύσουν προβλήματα ή να βοηθήσουν τους άλλους, καλλιεργώντας εντός τους την υποχρέωση να το κάνουν. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να θέσουν όρια ή να αισθάνονται συγκλονισμένοι από τις απαιτήσεις που αισθάνονται οι σχέσεις τους. Σαφώς δεν είναι υγιές ή βιώσιμο να βάζει κανείς συνεχώς τον εαυτό του στο ρόλο του σωτήρα, σώζοντας για να σωθεί. Κι όπως όλα τα πάθη, έτσι και το σύνδρομο του σωτήρα, σε μια προσπάθεια κατανόησης ή απομυθοποίησης, βρήκε τη θέση του στους στίχους τραγουδιών που αγαπάμε.
Ξεκινάμε με Δημήτρη Μπάση:
“Κάθε μέρα”
Μουσική/Στίχοι: Τερζής Νίκος/Κότσιρας Γιάννης
“Μα εσύ πονάς, κάτω κοιτάς
κι όλο για όρκους μου μιλάς
δεν ξέρω πια πώς να σε σώσω
θα σκοτωθώ ή θα σκοτώσω”
Η αλήθεια είναι ότι κατά τη διάρκεια της διάσωσης μπορεί να ξυπνήσουν άγρια ένστικτα όταν καταλαβαίνεις ότι οι προσπάθειές σου πέφτουν στο κενό. Ωστόσο, προφανώς παθογενές να φτάνεις στη βία όταν δεν μπορείς να κατευθύνεις έναν άνθρωπο να πάει εκεί που θες εσύ.
Η Μαρία Δημητριάδη περιγράφει τη στιγμή που καταλαβαίνεις ότι πλέον έχεις χάσει την ενέργειά σου, τον στόχο σου και ψάχνεις να μαζέψεις ό,τι ζημιά μπορείς -αν μπορείς να σώσεις κάτι- για τον εαυτό σου, που έχει στραγγίξει.
“Κι ήθελε ακόμη”
Μουσική/Στίχοι: Μικρούτσικος Θάνος/Αναγνωστάκης Μανώλης
“Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει
όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα,
έβλεπα τώρα πόσα κρυμμένα τιμαλφή έπρεπε να σώσω
πόσες φωλιές νερού να συντηρήσω μέσα στις φλόγες”
Η Ηρώ Σαΐα σε ευάλωτη θέση, πιστεύει ότι ίσως μπορέσει να σώσει μια άλλη ευάλωτη ψυχή, αλλά τελικά μήπως είναι αυτή η παγίδα στην οποία πέφτουν οι ψυχές εκείνες πού ταυτίζονται με τον Σωτήρα;
“Το τραγούδι θέλει γιώτα”
Μουσική/Στίχοι: Γεράσιμος Νεόφυτος
“Το τραγουδάκι είναι ψωμί, δεν είναι παντεσπάνι,
είναι τ’ αγέρι που κουνά τ’ ωραίο σου φουστάνι,
ο λόγος όταν τραγουδώ, δεν είναι για ν’ αρέσω
μα μια ευάλωτη ψυχή να σώσω αν μπορέσω,
μα μια ευάλωτη ψυχή να σώσω αν μπορέσω”
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη -μάλλον με τον δύσκολο τρόπο- κατακτά την επίγνωση ότι τελικά δεν μπορείς να σώσεις κανέναν, εάν ο άλλος δεν επιθυμεί να σωθεί. Οπότε, τελικά, το “λευκό τριανταφυλλάκι” μπορεί να είναι αυτός που ξεκινάει την αποστολή διάσωσης, κι όχι αυτός που δεν τη δέχεται:
“Κι εγώ που έλεγα”
Μουσική/Στίχοι: Καραμουρατίδης Θέμης/ Ρουμάνη Λήδα
“Και νόμιζα πως θα σε σώσω
πώς θα γλιτώσεις τον χαμό
τριανταφυλλάκι εσύ λευκό
μέσα στον μαύρο μας τον κόσμο”
Ο Πάνος Μουζουράκης μας δίνει μια αληθινή διάσταση της κατάστασης αυτής: για να σώσουμε τον άλλον πρέπει πρώτα να σωθούμε από τον εαυτό μας:
“Τώρα αυτό πώς να στο πω”
Μουσική/Στίχοι: Μουζουράκης Πάνος
“Ψάχνω τρόπο μες στα όνειρά μου
λίγο πριν σε χάσω να σε φέρω κοντά μου
να σου δείξω πως τα ‘χω χαμένα
για να σε σώσω, να σωθώ από μένα”
Οι Μέλισσες κι ο STAN υπόσχονται ότι θα πολεμήσουν σαν ιππότες το θέμα. Χρειάζεται, ωστόσο, να πολεμήσει μαζί κι αυτός που παλεύει για τη σωτηρία του, αλλιώς μπορεί ο σωτήρας να γεμίσει πληγές και τραύματα από μάχες, μέχρι να καταλάβει ότι πολεμούσε για κάποιον που δεν ήθελε να βγει από τη συνθήκη του, όσο αυτοκαταστροφική και να ‘ναι αυτή:
“Αν βρεθούμε σ’ ένα παραμύθι”
Μουσική/Στίχοι: Μέλισσες/Stan
“Θα ‘μαι ο ιππότης πίσω από τα τείχη
Και θα πολεμήσω να σε σώσω
Μη φοβάσαι φως μου
Τους κακούς του κόσμου
Θα ‘μαι για σένα εκεί
Θα ‘μαι για σένα εκεί”
Στο τέλος της μέρας ο Λαυρέντης κι η Ελεονώρα καταλήγουν ότι ακόμα και στο τελευταίο λεπτό, όταν είσαι δίπλα σε κάποιον, θα κάνει αυτός την κίνηση να πιαστεί και να σωθεί. Δε χρειάζεται άλλο να βουτάς εσύ στο κενό:
“Μισό και μισό”
Μουσική/Στίχοι: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας/ Μωραΐτης Νίκος
“Χωρίς εσένα ξεκινάω απ’ το κενό
Και εκεί που λέω πως θα χαθώ μιαν άκρη πιάνω
Κοίτα πως σώζομαι το τελευταίο λεπτό
Σε σένα επάνω”
Να θυμάστε πάντα ότι κάνεις δεν μπορεί να σώσει κανέναν, εάν ο αποδέκτης δεν έχει ξεκάθαρη βούληση να σωθεί. Γι’ αυτό προσέξτε μήπως τελικά βουλιάξετε μαζί.
Συντάκτης: Ευαγγελία Τόλη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
