«Αυτός είναι ανοιχτό βιβλίο», «Δεν εκφράζεται ποτέ, είναι κλειστός σαν στρείδι» κι άλλες πολλές παροιμιώδεις εκφράσεις έχουν κατά καιρούς προσπαθήσει να περιγράψουν τις διαφορετικές εκφάνσεις της προσωπικότητας των ανθρώπων.

Πολλοί φιλόσοφοι, ψυχαναλυτές, κοινωνιολόγοι κ.λπ. έχουν προσπαθήσει να κάνουν κάποιες ταξινομήσεις για να τυποποιήσουν και να ερμηνεύσουν βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Εδώ έχω επιλέξει να παραθέσω ως πιο βατή και κατανοητή την άποψη του Jung, με τη θεμελιώδη αρχικά υπόθεση ότι ο χαρακτήρας του ατόμου εκφράζεται μέσω της συμπεριφοράς, όπου κεντρικό στοιχείο του χαρακτήρα, και κατά συνέπεια βασικό αίτιο της συμπεριφοράς του, είναι οι ανάγκες του. Οι βασικές ανάγκες είναι κοινές για όλους τους ανθρώπους, όμως δεν ιεραρχούν όλοι οι άνθρωποι τις ανάγκες αυτές με τον ίδιο τρόπο ούτε τις βιώνουν με την ίδια ένταση και πάνω σε αυτό συνίσταται η αρχή της διαφορετικότητας των ανθρώπινων χαρακτήρων .

Η τυπολογία των χαρακτήρων του Jung στηρίζεται σε δύο βασικές συνεχείς (continuum) διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση αφορά στην «εκφραστικότητα», δηλαδή τον βαθμό στον οποίο το άτομο είναι πιο εξωστρεφές με έκδηλη εκφραστική συμπεριφορά ή εσωστρεφές με μη εκδηλωτική συμπεριφορά. Σύμφωνα με αυτή τη διάσταση χαρακτηρίζονται τα άτομα ως πιο «ανοιχτά» ή «κλειστά», «εκδηλωτικά» ή «μη εκδηλωτικά».

Η δεύτερη διάσταση (συνεχές) αφορά στον βαθμό εκδήλωσης κυριαρχικής (επιβλητική) συμπεριφοράς ή μη κυριαρχικής (συγκαταβατικής) συμπεριφοράς στις σχέσεις τους με τους άλλους, ώστε μιλάμε για πιο «αυταρχικά» ή «επιβλητικά» άτομα ή πιο «συναινετικά», «συγκαταβατικά» άτομα. Το πλαίσιο-χώρος που ορίζει τους χαρακτήρες είναι συνδυασμός των δύο αυτών διαστάσεων.

Από εκεί και πέρα κάποιοι εκδηλωτικοί χαρακτήρες νιώθουν ότι χάνεται η κυριαρχία τους εξαιτίας της ανημποριάς να «κρύψουν» αρνητικά συναισθήματα, όπως ή θλίψη ή ο θυμός κι έτσι αισθάνονται πιο ευάλωτοι στο παιχνίδι επιβολής των άλλων.

Αλήθεια, πώς μπορεί κάποιος που το έχει στη φύση του να εξωτερικεύεται να μεταβεί σε μια πιο εσωτερικευμένη εκδοχή του εαυτού του; Η έκθεση έχει τίμημα αφού κάθε δράση έχει αντίδραση. Έτσι πολλοί άνθρωποι δηλώνουν ότι είναι ευχή και κατάρα να εκφράζονται ανοιχτά, αφού αυτό συχνά τους οδηγεί σε συγκρούσεις, σ΄ενεργειακό στράγγισμα, σε απομάκρυνσή τους από άλλους ανθρώπους και χειριστικές καταστάσεις.

Αρχίζουν λοιπόν να δοκιμάζουν τη συνταγή της εσωτερίκευσης συναισθημάτων όπως ο πόνος και η θλίψη. Κι εκεί που είχαν μάθει να είναι σαν τον χείμαρρο, όταν ξαφνικά προκύπτει μια δύσκολη κατάσταση πρέπει να μάθουν να σιωπούν, να εσωτερικεύουν τα αισθήματά τους, να απουσιάζουν. Προφασίζονται κάτι για να αποχωρήσουν, βρίσκουν αντιπερισπασμούς μέσα σε μια άλλη συζήτηση, στο κινητό κ.λπ., ξεσπάνε σ’ ένα τσιγάρο, «μασάνε» λίγο παραπάνω -κυριολεκτικά και μεταφορικά- για να εκπληρωθεί το ρηθέν «καλύτερα να μασάς παρά να μιλάς».

Η όποια βίαια απόπειρα όμως μιας τέτοιας μετάβασης, χρησιμοποιώντας τη λογική «πονάει χέρι -κόβω χέρι» τις περισσότερες φορές οδηγεί σε εκείνο το βίαιο ξέσπασμα της χρόνιας καταπίεσης, που η έκρηξη σκοτώνει δράστη, ηθικούς αυτουργούς και άμαχο πληθυσμό.

Το επικοινωνιακό χάρισμα που έχουν κάποιοι άνθρωποι, μεταλαμπαδεύει μια αλήθεια που δεν είναι για όλους, μπορεί όμως να παράγει καλό όταν το αποδεχτούν και δουν πώς μπορούν να το εξελίξουν, να το ωριμάσουν, να το διαχειριστούν καλύτερα και να δεχτούν και την  κριτική του. Πάντα είναι καλύτερα να αποδεχόμαστε όλα όσα είμαστε και να δουλεύουμε με αυτά από το να τ’ αρνούμαστε και να προσπαθούμε να αλλάξουμε.

 

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!

Συντάκτης: Ευαγγελία Τόλη
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου