Πώς θα καταλάβεις αν έχεις στοιχεία ψυχοπαθούς;

Ζούμε σε μια εποχή που η οπτικοποίηση της βίας στις ειδήσεις, σε σειρές, ταινίες, η ανάπτυξη επιστημονικών πεδίων όπως η κοινωνιολογία, η ψυχολογία κ.ά. μας έφερε πιο κοντά στο να προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε το προφίλ ενός ψυχοπαθή δράστη που διαπράττει ειδεχθή και σοκαριστικά εγκλήματα. Nα δούμε τελικά αν το παιδί της διπλανής πόρτας έχει πιθανότητες να βγάλει από μέσα του έναν ψυχοπαθή δολοφόνο, αν εμείς έχουμε στοιχεία που του μοιάζουν, αν ο φίλος κι ο συγκάτοικος δεν είναι και τόσο νορμάλ τελικά. Μπορεί λοιπόν ένας «κανονικός» εγκέφαλος να έχει κοινά με τον εγκέφαλο ενός ψυχοπαθή; Μεταφερόμαστε  στο επιστημονικό πεδίο της ψυχολογίας για να εντοπίσουμε τα ερευνητικά ευρήματα τέτοιων ερωτημάτων.

Αρχικά, να διευκρινίσουμε ότι οι ψυχοπαθείς δεν είναι απαραίτητα κοινωνικοί απόκληροι κι εν δυνάμει εγκληματίες. Μπορεί γενικά να είναι εναντίον της κοινωνίας, αλλά χωρίς να είναι αντικοινωνικοί που δεν έχουν φίλους και γνωστούς. Έχουν έντονη προσωπικότητα κι εξιτάρονται με έντονες εμπειρίες. Το συναίσθημά τους συνήθως το χρησιμοποιούν χειριστικά για να ελέγξουν τις συμπεριφορές των άλλων. Διέπονται από συναισθήματα φθόνου σε σημείο που μπορεί να έχουν και τάση να καταστρέψουν κάτι, για να αποτρέψουν από να το αποκτήσει κάποιος άλλος. Συγκαλύπτουν πολύ καλά τα αυξημένα επίπεδα άγχους τους σε σημείο που φαίνονται υπερβολικά χαλαροί. Έχουν απώλεια φόβου. Είναι άτομα τα οποία έχουν πολύ ταλαιπωρημένο ψυχικό κόσμο.

Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Cerebral Cortex διαπίστωσε ότι οι εγκέφαλοι των ψυχοπαθών εγκληματιών είναι δομικά και λειτουργικά παρόμοιοι με πολλά καλά λειτουργικά, μη εγκληματικά άτομα με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η ψυχοπάθεια δεν είναι μια δυαδική ταξινόμηση, μάλλον ένας «αστερισμός» χαρακτηριστικών προσωπικότητας που «διαφέρουν στον μη έγκλειστο πληθυσμό με φυσιολογικό εύρος κοινωνικής λειτουργίας».

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) για να συγκρίνουν τους εγκεφάλους βίαιων ψυχοπαθών εγκληματιών μ’ εκείνους υγιών εθελοντών. Όλοι οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν για ψυχοπάθεια. Κι οι δύο ομάδες παρακολούθησαν ένα συνδυασμό σκηνών ταινιών διάρκειας 26 λεπτών που επιλέχθηκαν για ν’ απεικονίσουν μια «μεγάλη μεταβλητότητα κοινωνικού και συναισθηματικού περιεχομένου». Ορισμένες σκηνές απεικόνιζαν έντονη βία. Καθώς οι συμμετέχοντες παρακολουθούσαν το σύνθετο, το fMRI κατέγραψε πώς διάφορες περιοχές του εγκεφάλου τους ανταποκρίθηκαν στο περιεχόμενο.

Ο στόχος ήταν να εξεταστεί αν οι εγκέφαλοι των ψυχοπαθών εγκληματιών έμοιαζαν κι αντιδρούσαν παρόμοια με τους εγκεφάλους υγιών ατόμων που είχαν υψηλή βαθμολογία σε ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα έδειξαν παρόμοιες αντιδράσεις: Όταν κι οι δύο ομάδες είδαν βίαιες σκηνές, η fMRI αποκάλυψε έντονες αντιδράσεις στον τροχιακό μετωπιαίο φλοιό και στην πρόσθια νησίδα, περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη ρύθμιση των συναισθημάτων.

Ωστόσο, υπήρχαν κάποιες βασικές διαφορές μεταξύ των ομάδων. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι δομικές ανωμαλίες στο υγιές δείγμα σχετίζονταν κυρίως με πρωτογενή ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά, τα οποία είναι:

1. Η τάση για ψέματα

2. Η έλλειψη τύψεων

3. Η σκληρότητα

Εν τω μεταξύ, οι λειτουργικές αποκρίσεις των υγιών υποκειμένων συσχετίστηκαν με δευτερεύοντα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά: παρορμητικότητα, σύντομη ιδιοσυγκρασία και χαμηλή ανοχή στην απογοήτευση.

Παρ’ όλα αυτά το ερώτημα γιατί ορισμένοι ψυχοπαθείς καταλήγουν στη φυλακή, ενώ άλλοι (άνθρωποι που έχουν υψηλή βαθμολογία σε ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά) ζουν καλά λειτουργικά, δεν έλαβε μια οριστική απάντηση παρά μόνο τη διαπίστωση ότι οι ψυχοπαθείς εγκληματίες είχαν χαμηλότερη συνδεσιμότητα στους «κόμβους-κλειδιά των κοινωνικών και συναισθηματικών δικτύων του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της αμυγδαλής, της νήσου, του θαλάμου και του μετωπιαίου πόλου».

Όπως και να έχει, ας ελπίσουμε ότι η έρευνα θα φτάσει να έχει σκιαγραφήσει απόλυτα το ψυχολογικό πορτρέτο του δημοφιλούς «Τζόκερ» ώστε να προλαμβάνει σε πρώιμα στάδια έναν εν δυνάμει εγκληματία που δεν ευθύνεται για την ψυχοπαθητική του προσωπικότητα αντί να τον καταστέλλει αφού έχει ήδη γίνει το σώσε.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!