10+1 στιγμές μας που συνδέσαμε με μουσικά κομμάτια

Και ξαφνικά ακούς μια μελωδία τόσο γνώριμη, τόσο οικεία που σου προκαλεί πολλά κι ανάμεικτα συναισθήματα. Αρχίζουν κι ανοίγουν διάφορα κουτάκια του μυαλού σου κι ανακαλείς μνήμες του παρελθόντος, κάποιες έντονες, άλλες λιγότερο, όλα όμως γεγονότα που σε έχουν εξελίξει σε αυτό που είσαι τώρα. Και ως δια μαγείας, συνειδητοποιείς ότι όλες αυτές τις στιγμές τις έχεις συνδέσει με τραγούδια που σε στιγμάτισαν, αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Ο καθένας μας αναζητά σε ένα τραγούδι ένα κομμάτι του εαυτού του, έχοντας πολλές φορές την ανάγκη να αναβιώσουμε μια κατάσταση γεμάτη συναισθήματα.

Η Kelly Jakubowski, ερευνήτρια στο Τμήμα Μουσικής του Πανεπιστημίου Durham του Ηνωμένου Βασιλείου, μέσα από έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 90% των ανθρώπων κολλάει με ένα τραγούδι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και τις περισσότερες φορές το κομμάτι είναι συνδεδεμένο με κάποια εμπειρία, ή εναλλακτικά υπήρξε ένα από τα αγαπημένα του ατόμου στο παρελθόν. Μελέτη του 2005 έδειξε ότι όταν κάποιος ακούσει ένα τραγούδι που του αρέσει ο εγκέφαλος προσπαθεί να θυμηθεί τη στιγμή που έχει συνδέσει με αυτό το τραγούδι. Κι η αιτία δεν είναι άλλη από την «εγκεφαλική φαγούρα» (brain itch) που μας προκαλούν μερικά κομμάτια, την οποία ο εγκέφαλος μπορεί να «αντιμετωπίσει» μόνο επαναλαμβάνοντας μια μελωδία ξανά και ξανά. Στην ουσία είναι κάποιες μουσικές αναμνήσεις, καταδικασμένες να παίζουν σε λούπα αντί να φτάνουν σε μια λογική περάτωση. Αυτό είναι ο γενικός κανόνας. Πως κολλάμε με ό,τι μας ξυπνάει στιγμές, αυτό φυσικά δε σημαίνει πως είναι απαράβατος. Ας δούμε όμως σήμερα μερικές στιγμές της ζωής μας που πιθανότατα έχουν ένα μουσικό background στο μυαλό μας.

1. Οι ρυθμοί της εφηβείας μας

Ναι, όσο κι αν προκαλεί έκπληξη, τα τραγούδια που ακούγαμε στην εφηβεία μας (που ίσως και να μην ήταν η επιτομή των μουσικών μας επιλογών) μας έχουν στιγματίσει βαθιά. Η επιστήμη μίλησε κι επιβεβαίωσε ότι το γούστο μας στη μουσική παγιώνεται στην εφηβεία, αποτυπώνεται στη μνήμη κι έχει επιρροή στα συναισθήματά μας πολλά χρόνια αργότερα. Επίσης, η μουσική σε εκείνη τη φάση της ζωής μας διαμορφώνει την προσωπικότητά μας και λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των φίλων. Οι αναμνήσεις αυτής της περιόδου είναι σημαντικές για το υπόλοιπο της ζωής μας.

2. Εκείνο το κομμάτι που έπαιζε σε λούπα μετά τον χωρισμό

Ο έρωτας με έρωτα περνάει, που μάς τραγούδησε κι ο Σπυράκος, αλλά μέχρι να συμβεί αυτό γνωρίζουμε όλοι μας πολύ καλά ότι το δάχτυλο θα κολλήσει στο repeat. Δεν παίζει ρόλο το είδος της μουσικής, το ποιο τραγούδι είναι, το ποια μέρα, ή τι ώρα. Εσύ έχεις τον πόνο σου από την καψούρα σου και θα το ακούς συνεχώς, μέχρι να το πάρουν απόφαση οι γείτονες να χωρίσουν κι εκείνοι για συμπαράσταση. Είναι γνωστό άλλωστε, ο έρωτας κατοικεί στα τραγούδια χωρισμού κι εμείς για λίγο γινόμαστε συγκάτοικοί του.

3. Οι στιγμές που είσαι στα down σου κι έχεις για παρέα νότες

Μια αποτυχία που ήρθε ενώ είχαμε χτίσει προσδοκίες, η απώλεια κάποιου αγαπημένου μας προσώπου, ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή νιώθουμε συναισθηματική πίεση, ταλαιπωρία ή στιγματισμό, η μουσική έρχεται να λειτουργήσει σαν βάλσαμο. Μας έχει κρατήσει συντροφιά, μας έχει αγκαλιάσει, μας έχει βοηθήσει να επεξεργαστούμε ίσως λίγο διαφορετικά τα δεδομένα μας, μας έχει εμπνεύσει και σαν ένα άλλο ασανσέρ μας έχει ανεβάσει μερικούς ορόφους πάνω σε στιγμές που εμείς δυσκολευόμασταν ακόμη και να δούμε πού πέφτει το κουμπί.

4. Στην πρώτη ερωτική σου επαφή

Όπως κι αν το δούμε, είναι μια μοναδική στιγμή στη ζωή του καθενός μας και δεν είναι σπάνιο να υπήρχε κάποιο τραγούδι στο background. Αν δεν υπήρχε εκείνη τη στιγμή ίσως να ήρθε λίγο αργότερα, με τη μορφή μιας αφιέρωσης. Σε άλλες περιπτώσεις το μυαλό μας απλά άρπαζε το πρώτο τραγούδι που ακούγονταν μετά και το έκανε δικό του. Μουσική υπόκρουση πάντως σχεδόν πάντα υπάρχει στη συγκεκριμένη ανάμνηση. Δε σηκώνει περαιτέρω σχολιασμό, απλά κράτα αυτήν τη γλύκα της στιγμής.

5. «Αφιερωμένο αυτό το τραγούδι…»

Και μιας και μιλάμε για στιγμές που σηκώνουν αφιερώσεις, τι πιο γλυκό από το να σου αφιερώνει ο σύντροφός σου ένα τραγούδι. Ο έρωτας συνάδει με τη διεκδίκηση και το παιχνίδι του φλερτ. Ξεκάθαρο αυτό. Ξεκάθαρος μαζί του και ο τρόπος που μερικά τραγούδια είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με πρόσωπα. Και άπαξ και αυτό συμβεί, δεν αλλάζει. Κάποιοι στίχοι εμφανίζουν στο μυαλό μας στιγμές και κάποιοι άλλοι μάτια, όσα χρόνια κι αν περάσουν.

6. Κομμάτια συνδεδεμένα με αθλητικές στιγμές

Θες Eurobasket ’87, θες Eurovision 2005, θες Euro 2004, θες εκείνη τη φορά στο δημοτικό που έβαλες γκολ στον καλύτερο τερματοφύλακα της τάξης ενώ κάποια παιδιά πιο πέρα τραγουδούσαν macarena, είναι συχνό οι πιο μεγάλες αθλητικές στιγμές που ζήσαμε να έχουν συνδεθεί στο μυαλό μας με τραγούδια. Κι αν το σκεφτείς, πόσα ακόμη παρόμοια γεγονότα άφησαν με συγκεκριμένα κομμάτια το στίγμα τους, που μέχρι και σήμερα ανατριχιάζουμε όταν τα ακούμε;

7. Διακοπές με φίλους

Όλο και σε κάποιο νησί που έχεις σουλατσάρει στα σοκάκια του με φίλους, έχεις ακούσει κάποιο τραγούδι που σημάδεψε εκείνες τις διακοπές. Όλο και κάποια παρέα υπήρχε σε διπλανές σκηνές εκείνη τη φορά που πήγατε για κάμπινγκ, που έπαιζε το ίδιο τραγούδι (άντε τα ίδια πέντε τραγούδια) για τρείς μέρες σερί. Όλο και κάποιος μεθυσμένος DJ έβαλε το πιο άκυρο αγγλικό ροκ κομμάτι τη στιγμή που εσείς ακούγατε ελληνικό καψούρικο. Κι όσες φορές κι αν τύχει να ακούσεις αυτά τα κομμάτια, πάντα θα χαμογελάσεις και θα θυμηθείς τα σκηνικά.

8. Κομμάτια από ταινίες, συναυλίες ή ραδιόφωνο

Soundtrack ταινιών που λατρέψαμε και τρέξαμε να αγοράσουμε τα cd τους. Τραγούδια που δε γνωρίζαμε κι ακούσαμε τυχαία σε μια συναυλία ή στο ραδιόφωνο και από έναν στίχο ψάχναμε να βρούμε τον τίτλο του τραγουδιού. Shazam που κάναμε τις πιο άκυρες στιγμές, στη μέση ας πούμε μιας επαγγελματικής συνάντησης γιατί πολύ απλά θα σκάγαμε αν δε μαθαίναμε πιο κομμάτι ακούστηκε. Και μετά, φυσικά, τα ακούγαμε συνέχεια.

9. Το κομμάτι που σου κόλλησε από εκείνη τη διαφήμιση

Σου κολλάνε στο μυαλό κι ακόμα τις σιγοτραγουδάς. Οι «μετρ» των διαφημιστικών spot δημιουργούν τζινγκλάκια που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τις ραδιοφωνικές επιτυχίες. Τρανό παράδειγμα, το “Follow your heart” στο spot για γνωστό ουίσκι, που νομίζαμε ότι στα φωνητικά ήταν η Annie Lenox αλλά ήταν η Λία Βίσση! Το τραγούδι όμως το γνωρίζουμε σχεδόν όλοι!

10. Γιατί το αντιπαθείς παράφορα

Έχει ακουστεί τόσο πολύ, το έχουν παίξει όλοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί, φίλοι και γνωστοί λένε πόσο τέλειο είναι αλλά δεν πείθεσαι βρε παιδί μου. Δεν μπορείς ούτε να το ακούσεις μία φορά ολόκληρο, το απορρίπτει απλά ο εγκέφαλός σου. Και από την πολύ απόρριψη, να το, να παίζει στο repeat στο κεφάλι σου κι εσύ να ψάχνεις απεγνωσμένα το κουμπί του off. Δε χρειάζεται να πούμε κάτι άλλο.

10+1.  Εκείνο που σου κολλάει χωρίς κανένα λόγο

Το τραγουδάς, το έχεις βάλει στο repeat άπειρες φορές, σε έχει στιγματίσει αλλά δεν έχεις ιδέα γιατί. Όσο κι αν το σκαλίζεις στο μυαλό σου, είναι ένα τραγούδι που δεν έχεις συνδέσει με κανένα γεγονός, με καμία μνήμη. Απλά σου αρέσει πολύ. Μη σκας, repeat and volume up!

Ο Πλάτωνας αναφερόταν στη μουσική σαν δύναμη που ξυπνάει βαθύτερα ένστικτα και δημιουργεί θερμά συναισθήματα στον άνθρωπο. Έγραφε χαρακτηριστικά «η μουσική δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη, απογειώνει τη φαντασία, χαρίζει χαρά στη λύπη και ζωή στα πάντα». Μουσική λοιπόν για τις αναμνήσεις του παρελθόντος, αλλά και για τις στιγμές του παρόντος.