“I want to break free” ακούς να τραγουδάει ο Freddie κάποια στιγμή στο ραδιόφωνο κι ασυναίσθητα σου έρχεται ένας άλλος στίχος στο μυαλό «τον ίδιο τον Θεό να είχα απέναντί μου, σου λέω προτιμώ στην κόλαση μαζί σου». Κι όσο το αναμοχλεύεις συνειδητοποιείς ότι γνωρίζεις πολλά άτομα που έχουν moto τους αυτόν τον στίχο στις σχέσεις τους -ακόμη κι αν δεν το ξέρουν- και μάλιστα δείχνουν να το απολαμβάνουν.
Θα αναρωτιέσαι γιατί κάποιος να επιλέγει να είναι δυστυχισμένος μέσα σε μια σχέση, εφόσον έχει την ευκαιρία να φύγει. Αν παρακολουθήσεις και παρατηρήσεις τους ανθρώπους, αν αναλύσεις λίγο τις σχέσεις, θα προσέξεις πως υπάρχει σχεδόν πάντα μια ισορροπία. Ο ένας σύντροφος παίρνει περισσότερη αγάπη, ενώ ο άλλος δίνει περισσότερη. Τώρα θα πεις, πού η ισορροπία σε αυτό; Σαν μια τραμπάλα σκέψου το. Και τα δύο παιδάκια ισορροπούν εξίσου, αλλά αν παρατηρήσεις το ένα βάζει λίγη παραπάνω δύναμη στα πόδια του και μαζί του κινεί και το δεύτερο. Άδικο ακούγεται αυτό, από την αντικειμενική σκοπιά. Μην ξεχνάμε όμως ότι στις σχέσεις υπάρχει μόνο το υποκειμενικό κριτήριο.
Είναι πολλοί οι λόγοι που κάποιος δε φεύγει από μια σχέση. Η συνήθεια, ο φόβος της μοναξιάς, η φοβία της αλλαγής, η φοβία για το άγνωστο, οι ενοχές και τα κοινωνικά στερεότυπα είναι κάποιοι μόνο από τους πιθανούς. Μερικές φορές τα άτομα φαντασιώνονται την αλλαγή που θα προκύψει από αυτήν τη φυγή, όμως τελευταία στιγμή το μετανιώνουν και παραμένουν. Ας μη βιαστούμε όμως να κρίνουμε αυτά τα άτομα, γιατί μόνο απλό δεν είναι.
Εκτός από τους προφανείς λόγους υπάρχει κι ένας άλλος παράγοντας που έχει άμεση σχέση με την ψυχολογία του ατόμου που παραμένει σε μια τέτοια σχέση. Ο εθισμός στον ψυχικό πόνο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι κάποιος, χωρίς να υφίσταται λόγος να πονάει, το κάνει και πιο συγκεκριμένα, δημιουργεί μόνος του τις προϋποθέσεις για να έχει αφορμές να νιώθει το συναίσθημα αυτό.
Νιώθει μια οικειότητα για αυτό το συναίσθημα διότι έχει βρεθεί υπό το καθεστώς του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχει γίνει δεύτερη φύση του, φαντάζει στα μάτια του σαν το φυσιολογικό, το θεμιτό και το στοιχείο που κρατάει τους δείκτες στα επίπεδα της επιτυχίας. Ένα τέτοιο άτομο έχει συνηθίσει να αισθάνεται έτσι μέσα στη σχέση, έχει μάθει μάλιστα να το διαχειρίζεται υποσυνείδητα άψογα, έχει βρει τα σταθερά πατήματά του τη στιγμή που κουβαλάει ένα ακανόνιστο σακί πολλών κιλών στα χέρια και η δυσκολία του εγχειρήματος λειτουργεί σαν επιβράβευση. Φτάνει σε σημείο που δείχνει να το απολαμβάνει.
Βρίσκεται σε μια φάση συναισθηματικής αποστασιοποίησης από τον εαυτό του και νιώθει ολοκληρωμένος μέσα σε μια εθιστική διαπροσωπική σχέση. Και σίγουρα κανένας εθισμός, ακόμη κι αν αφορά όμορφα πράγματα, δε μας ωφελεί, εφόσον πρόκειται για μια κατάσταση ακραία και υπερβολική. Στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας αμυντικός μηχανισμός συνδεδεμένος άρρηκτα με παλιότεrες καταστάσεις που ζήσαμε.
Παράλογη κι οξύμωρη για τους περισσότερους μια τέτοια σχέση, αλλά όχι για όλους. Αν αφουγκραστούμε ένα άτομο που επιλέγει κάτι τέτοιο, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει ένα είδος «συνεργασίας» με τον σύντροφό του, που καθορίζεται από συγκεκριμένες συμπεριφορές, συναισθήματα και σκέψεις. Εύλογα τα ερωτήματα για το τι είδους επίδραση ασκεί ο ένας σύντροφος στον άλλον. Σίγουρα καταλυτικές, εφόσον το άτομο επιλέγει να μπει στη διαδικασία να νιώσει οίκτο κι όχι θυμό, εμπλέκεται συναισθηματικά, προσαρμόζεται στην εκάστοτε συναισθηματική απαίτηση και κατάσταση του συντρόφου του κι όλο αυτό δε φαίνεται να συνάδει με μια υγιή σχέση.
Η αβεβαιότητα, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και η καχυποψία είναι το τρίπτυχο που οδηγεί σε σχέσεις βαθιά προβληματικές. Το δράμα είναι εθιστικό, παρέχει μεγαλύτερες δόσεις έντασης στον εγκέφαλό μας και είναι απαραίτητο σε μερικούς γιατί στην πραγματικότητα μισούν την έλλειψη της υπερβολής και φοβούμενοι μήπως δεν τη ζήσουν φτάνουν στο άλλο άκρο. Σε σημείο που δείχνει ότι παρεκκλίνουν από τις νόρμες και τις προσδοκίες του γενικού κοινωνικού συνόλου τους.
Η θυματοποίηση σχετίζεται με τη μοναξιά και στο φόβο αυτής αναπτύσσονται τρόποι και τεχνικές για τη διατήρηση διαπροσωπικών σχέσεων. Λειτουργεί παθητικά, παρακάμπτει τα θέλω και τις ανάγκες του, δεν εκφράζει τα δικά του συναισθήματα προκειμένου να μη διαταράξει ισορροπίες. Διατηρώντας μια διαστρεβλωμένη εικόνα για τον εαυτό του, αδυνατεί να αντικρίσει την πραγματικότητα μετατρέποντας τα αρνητικά σε θετικά. Ουσιαστικά ετεροπροσδιορίζεται χωρίς όμως αυτό να του γίνεται αντιληπτό.
Ο Επίκουρος, αρχαίος φιλόσοφος, πρέσβευε ότι στη ζωή πρέπει να έχουμε ευχαρίστηση, εννοώντας να μην πονάει το σώμα και να μην ταράζεται η ψυχή. Τα όρια ανάμεσα σε αυτήν και στον πόνο πολλές φορές είναι δυσδιάκριτα, παραμένουν όμως ένας προσωπικός συναγερμός, σχετικά με το μέχρι ποιο σημείο μπορεί κάποιος να απολαύσει κάθε στιγμή που ζει. Αν τα όρια αυτά είναι ευμετάβλητα, κάθε φορά που τα υπερβαίνουμε παίρνουμε το ρίσκο να γευτούμε κάτι ανεπιθύμητο.
Η ζωή είναι ό,τι μας κάνει χαρούμενους. Το πώς μας κάνει, δεν αφορά κανέναν. Ας κοιτάμε όμως να βρίσκουμε την ευχαρίστηση σε καταστάσεις που μας βγάζουν κάτι καλό.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ειρήνη Αγρίτη
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
