Η ζωή μας. Και τι περιλαμβάνει ως πιο κοντινό σ’ εμάς; Τους γονείς μας και τους φίλους μας. Κι είναι αυτές οι σχέσεις με ιδιαίτερη εγγύτητα. Πάμε όμως στην άλλη πλευρά. Όρια και περιθώρια. Τόσο αλληλένδετες κι όμως τόσο διαφορετικές αυτές οι δυο έννοιες μεταξύ τους. Ορίζουμε λοιπόν ως περιθώριο το διάστημα ή την απόσταση που δίνουμε στους οικείους μας καθώς αυτοί σχετίζονται με τη ζωή μας, η οποία θεωρείται το κεντρικό και κύριο σημείο αναφοράς. Τι συμβαίνει όμως όταν αυτά τα περιθώρια ξεπεραστούν κι αρχίσουν να φαίνονται στον ορίζοντα τα σημάδια που δείχνουν ότι είναι αναγκαίο να οριοθετήσουμε τη σχέση με τους γονείς μας ή τους φίλους μας;
Ένα πρώτο γνώρισμα είναι το να εμπλέκονται σε διαφωνίες που μπορεί να έχουμε με άλλα πρόσωπα για να μας διευκολύνουν ή να μας προστατέψουν. Ναι, αυτό θα ήταν τέλειο αν ήμασταν ακόμη στη νηπιακή ηλικία και τρέχαμε να πούμε στη δασκάλα πως ένα άλλο παιδάκι μας πήρε τον μαρκαδόρο. Στην ενήλικη όμως ζωή μας αυτό ίσως δεν είναι πάντα καλό. Αφενός δεν μπορούν να έχουν ολοκληρωμένη εικόνα κι άποψη για τη διαφωνία κι αφετέρου είναι ξεκάθαρα δικό μας ζήτημα πώς θα διαχειριστούμε την οποιαδήποτε ένταση. Στην αντίθετη περίπτωση, μπαίνουμε εμείς στο περιθώριο, γινόμαστε θεατές στο πρόβλημα που μας αφορά, δείχνουμε χαμηλή αυτοπεποίθηση κι επιτρέπουμε σε άλλους να επιλύσουν ένα θέμα με τον κίνδυνο να πάνε την κατάσταση σε περιοχές που δε θα θέλαμε εξ αρχής.
«Πού είσαι; Σε πήρα τόσα τηλέφωνα και δεν απαντάς. Ανησυχώ.» Αν συντρέχει σοβαρή αιτία είναι απόλυτα δικαιολογημένο. Όμως, το να μας καλούν πολλές φορές χωρίς σοβαρό λόγο και να έχουν την απαίτηση ν’ απαντάμε, ό,τι κι αν κάνουμε, γιατί απλώς ανησυχούν, τότε ναι, είναι πολύ περισσότερο ψυχοφθόρο από όσο μπορεί κάποιος να φανταστεί. Στην αρχή είναι κατανοητό και σεβαστό κι ίσως ενδόμυχα να απολαμβάνουμε λιγάκι ότι οι δικοί μας άνθρωποι ανησυχούν και μας αναζητούν. Στην πορεία όμως είναι ένας πραγματικός ψυχολογικός πόλεμο. Κάποιες φορές δεν είναι εφικτό ν’ απαντήσουμε και κάποιες άλλες απλώς δε θέλουμε να μιλήσουμε σε κάποιον. Το “ανησυχώ” της άλλης πλευράς μπορεί να μας κατακλύσει με ενοχές, απαντάμε στην εισερχόμενη κλήση δίνοντας την εικόνα του μόνιμα διαθέσιμου, οπότε και ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος χειριστικότητας.
Και τι μπορεί να έχει ως συνέπεια αυτό; Να δημιουργηθεί η απαίτηση να δεχόμαστε οτιδήποτε επιθυμούν. Αισθανόμαστε την υποχρέωση να κάνουμε διαρκώς πράγματα απλώς γιατί “πρέπει” σε βάρος της προσωπικής μας ζωής. Αυτό το άγραφο «πρέπει» είναι ένας ηθικός κανόνας που πολλές φορές μετατρέπεται σε θηλιά στο λαιμό μας. Και δυστυχώς, εκεί που ξεκινά το πρέπει αρχίζει και χάνεται ο σεβασμός. Γιατί στην ουσία δε ζεις τη ζωή που θες εσύ αλλά αυτή που ορίζουν όσα θέτουν οι άλλοι γύρω σου. Κι αν το αναλύσεις, θα καταλήξεις στο συμπέρασμα πως “πρέπει να θέλω”.
Άλλη μια παράμετρος, θέμα καυτό αν το καλοσκεφτείς, είναι το να μεσολαβούν για οτιδήποτε αφορά τις δικές μας υποχρεώσεις, τα φορολογικά μας ή κάποιο ιατρικό ραντεβού, για παράδειγμα. Ή το γεγονός πως μπορεί να λαμβάνουν όλες τις ενήλικες αποφάσεις για λογαριασμό μας επειδή εκείνοι ξέρουν καλύτερα. Θυμάστε το τραγούδι του Γιάννη Μηλιώκα «Για το καλό μου για το καλό μου ώσπου δεν άντεξε στο τέλος το μυαλό μου»; Η ζωή του καθενός μας, ο ορισμός της προσωπικής αυτοπραγμάτωσης κι ευτυχίας είναι εντελώς υποκειμενικά κριτήρια. Η παρέμβαση τρίτων σε βασικά θέματα που σχετίζονται με την καθημερινότητά μας και την εξέλιξή μας μπορεί να μας προκαλέσει αντικρουόμενα συναισθήματα. Οι πραγματικές μας ανάγκες και τα θέλω μας δε θα καλύπτονται, θα δημιουργείται ένα μόνιμο άγχος και μια δυσαρέσκεια καθώς το καλό μας θα συμβαδίζει με τα κριτήρια των άλλων κι όχι με τα δικά μας.
Δυστυχώς, αυτή η παράμετρος έχει σημαίνουσα βαρύτητα καθώς είναι φυσικό επακόλουθο να μας ασκούν διαρκώς κριτική για την εμφάνισή μας, την εργασία μας, το σπίτι μας, τις σχέσεις μας, εφόσον θέλουν το καλό μας. Η επικριτική όμως συμπεριφορά που μπορεί να δεχθούμε ενεργοποιεί έναν φαύλο κύκλο που περιλαμβάνει απογοήτευση, έναν διαρκή αγώνα να προσπαθούμε να κερδίσουμε την αποδοχή των άλλων ή ακόμα και να τους ευχαριστήσουμε όλους. Η συνεχής απόρριψη μέσω της κριτικής θεωρείται από τους ψυχολόγους ως μια από τις πιο τραυματικές ψυχολογικές επιπτώσεις σε κάποιο άτομο, καθώς συχνά συνοδεύεται από σύγκριση. Όλο αυτό οδηγεί σχεδόν αυτόματα στο να αισθανόμαστε πως δε σέβονται εμάς και τις επιλογές μας.
Και τι συμβαίνει αν μια εκ των επιλογών μας είναι το να μένουμε μόνοι μας; Κι αν έρχονται επισκέπτες απροειδοποίητα από ποιο σημείο και μετά αυτό θα πάψει να είναι διαχειρίσιμο από την πλευρά μας; Το σπίτι μας είναι ο χώρος που απόλυτα συνειδητά έχουμε επιλέξει, διαμορφώσει κι αποτελεί εν μέρει το ησυχαστήριό μας. Επιλέγουμε πότε και ποιους θα δεχθούμε σ’ αυτό και το γεγονός πως χωρίς ενημέρωση μπορεί κάποιος να εισέλθει, το μεταφράζουμε στο μυαλό μας σαν μια μορφή εισβολής. Αυτόματα νιώθουμε πως χάνουμε την κυριαρχία του χώρου μας.
Άλλη μια παράμετρος, που συνήθως αφορά κυρίως τους φίλους μας, είναι το να γνωρίζουν ή να ζητάνε να μάθουν λεπτομέρειες της ερωτικής μας ζωής και σχέσεών μας. Καυτό και σχεδόν απαγορευτικό το θέμα αυτό. Οι σχέσεις μας είναι ένα εντελώς προσωπικό μας ζήτημα όπως κι οτιδήποτε αφορά ή περικλείει αυτές. Το να γνωρίζουν οι υπόλοιποι λεπτομέρειες δίνει το δικαίωμα σε τρίτους να εμπλακούν κι οδηγεί στο να χάσουμε σταδιακά την ιδιωτικότητά μας.
«Δεν μπορείς να είσαι ή να κάνεις τα πάντα για όλους τους ανθρώπους»( Lindsay Holmes, Deputy Healthy Living Editor/The Huffington Post). Οι σχέσεις μας πρέπει να χαρακτηρίζονται από σεβασμό κι ισορροπία. Το να θέτουμε τα όριά μας είναι το στοιχείο που θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε αυτά τα δύο χαρακτηριστικά και ταυτόχρονα θα μας απελευθερώσουν. Με το να θέτουμε σύνορα, ενισχύουμε την αυτο-επίγνωσή μας, φροντίζουμε περισσότερο και καλύτερα τον εαυτό μας, έχουμε λιγότερο άγχος, θυμώνουμε λιγότερο και γενικώς επικοινωνούμε καλύτερα.
Σίγουρα δεν είναι μια εύκολη διαδικασία· θα χρειαστεί αρκετές φορές να βγούμε από τη ζώνη άνεσής μας, όμως τα αποτελέσματα είναι αυτά που θα μας δικαιώσουν στην πορεία. Έτσι, την επόμενη φορά που θα νιώσουμε ενοχές ή εγωιστές, ας προσπαθήσουμε να το δούμε από μια άλλη οπτική. Από αυτή του σεβασμού των ορίων που χτίζει πραγματικά υγιείς σχέσεις.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ειρήνη Αγρίτη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
