Μας αρέσει να κακομαθαίνουμε τα παιδιά

«Άσ’ το παιδί να κάνει αυτό που θέλει. Μικρό είναι ακόμη». Χιλιοειπωμένη ατάκα, κυρίως από παππούδες και συγγενείς που δε θέλουν να χαλάσουν χατίρι στους μικρούς ταραξίες κι είναι γεγονός ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω τους, ενώ παράλληλα απορούμε γιατί τα παιδιά είναι πλέον μικροί τύραννοι.

Μα, τα παιδιά είναι σαν σφουγγάρι! Οτιδήποτε αποδεχτείς μία φορά, θα πρέπει να μπορείς να το αποδέχεσαι πάντοτε. Κι οποιαδήποτε συμπεριφορά ή στάση υιοθετήσεις απέναντί τους μερικές φορές τη θεωρούν κανόνα.

Πολλοί γονείς λένε ότι με το που έκαναν παιδιά, έβαλαν τον εαυτό τους σε δεύτερη μοίρα και δεν αντιλαμβάνονται ότι από εκεί πηγάζουν όλα τα κακά κι όλες οι αρνητικές συμπεριφορές των παιδιών τους. Σαφώς, ο προσωπικός τους χρόνος θα μειωθεί, δεν πρέπει, όμως, να γίνει κι ανύπαρκτος.

Ένα παιδί, όσο μικρό κι αν είναι, μπορεί να αντιληφθεί και να κατανοήσει τις προσωπικές ανάγκες των γονιών του. Και ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς για να αρχίσει η διαπαιδαγώγηση κι η οριοθέτηση από την πλευρά των γονιών.

Αν, λοιπόν, ένα παιδάκι μάθει πως με το που κλάψει οι γονείς του θα παρατήσουν ό,τι κάνουν για να τρέξουν να το βρουν, τότε η συμπεριφορά αυτή θα υιοθετηθεί και θα γίνει συχνό φαινόμενο έτσι ώστε να αποσπά και να κερδίζει την άμεση προσοχή των γονιών. Αν, απ’ την άλλη, αξιολογηθεί η κατάσταση κι έπειτα αντιδράσει ο γονιός, το παιδί θα ξέρει ότι τα τεχνάσματά του δεν έχουν αποτέλεσμα. Δε λέω αφήστε το παιδί σας να κλαίει και μην κάνετε τίποτα, προς Θεού. Εάν είστε όμως γονείς, θα συμφωνήσετε ότι αλλιώς κλαίει το παιδί σας όταν έχει χτυπήσει ή όταν πραγματικά σας χρειάζεται κι αλλιώς όταν απλά αποζητά την προσοχή σας.

Η γενική στάση και συμπεριφορά της κοινωνίας και συνεπώς, και των γονιών απέναντι στα παιδιά είναι να τους δείχνουν ότι είναι το επίκεντρο της προσοχής. Θα παινέσουμε ακόμη και τα μικρότερα και πιο ασήμαντα κατορθώματά τους ή θα περιγράφουμε με ζήλο την κάθε δραστηριότητά τους με αποτέλεσμα ο έπαινος να χάνει την πραγματική του αξία. «Ο Αντρέας σήμερα που πήγαμε στον παιδότοπο πηδούσε πιο πολύ από όλα τα παιδιά στο φουσκωτό», άκουσα μια μαμά να λέει τις προάλλες. Λογικό να ένιωσε περήφανη και να ήθελε να το μοιραστεί. Αν, όμως, επαινείς με τέτοιο τρόπο το παιχνίδι, τότε πώς θα επαινέσεις το παιδί σου όταν συμμαζέψει το δωμάτιό του χωρίς να του ζητηθεί;

Δυο τα κρατούμενα απ’ το παραπάνω παράδειγμα. Ο Αντρέας θα αρχίσει να βλέπει, ενδεχομένως, το παιχνίδι ανταγωνιστικά και θα απαιτεί εύσημα για την κάθε του πράξη. Ίσως κάτι τέτοιο είναι φαινομενικά άκακο, αλλά είναι κι αυτό που θα δημιουργήσει ένα παιδί εγωιστικό κι ανταγωνιστικό.

Ένα άλλο γεγονός που φαίνεται να χειριζόμαστε λάθος ως γονείς, είναι το γεγονός ότι πάντα θα ανταμείψουμε τα παιδιά μας για οποιαδήποτε πράξη τους. Είτε είναι επειδή θέλουμε να πλύνουν τα χέρια πριν καθίσουν για φαγητό, είτε είναι επειδή θέλουμε να μαζέψουν το πιάτο τους αφού τελειώσουν με το φαγητό, θα τους υποσχεθούμε κάτι σαν αντάλλαγμα. Στο μικρό τους μυαλουδάκι, κάτι τέτοιο μεταφράζεται ως χωρίς αντάλλαγμα κι ανταμοιβή, δεν κάνω τίποτα. Τι γίνεται, όμως, όταν δεν υπάρχει ανταμοιβή; Θα μπορούν ακόμη να ξεχωρίσουν και να εφαρμόσουν το πρέπον; Μάλλον όχι. Και κάπως έτσι δημιουργούμε όντα κακομαθημένα, συμφεροντολογικά, οδηγούμενα πάντα από ένα κίνητρο.

Τα παιδιά μπορούν να αντιληφθούν ακόμη και το πιο απλό και να το εφαρμόσουν ακόμη κι όταν δεν έχουν κάτι να κερδίσουν. Ξέρουν τι σημαίνουν οι λέξεις «κανόνας» και «συνέπεια». Δεν είναι τυχαίο που στο σχολείο είναι αγγελάκια και στο σπίτι διαβολάκια τις περισσότερες φορές.

Ένα παιδί δε χρειάζεται ούτε υπερβολικό έπαινο, ούτε συνεχές ντάντεμα, ούτε κι ανταλλάγματα για να συνεργαστεί. Απλή περιγραφή κι ίση αντιμετώπιση θέλει. Δηλώστε αυτά που νιώθετε, αυτά που θέλετε κι αυτά που απαιτείτε με απλό και ξεκάθαρο λεξιλόγιο και δείτε το μικρό σας καλικαντζαράκι να μεταμορφώνεται σε ένα γλυκό, συνεργάσιμο κι ευγενικό παιδάκι.