Πόσες και πόσες φορές έχουμε ακούσει γονείς να παραπονιούνται ότι τα παιδιά τους αρνούνται πεισματικά να τους μιλήσουν για τη μέρα τους; Και καλά στην εφηβεία όλο και κάτι θα έχουν να κρύψουν κι όλο και κάτι θα ντρέπονται να μοιραστούν, αλλά εκείνα τα μικρά τετράχρονα τερατάκια, τι να ντραπούν και τι να θέλουν να κρύψουν;
Όσο πιο πολύ επιμένεις και τα παρακαλάς να σου πουν τι έκαναν στο σχολείο ή πώς τα πέρασαν στη βόλτα με το νονό, τόσο πιο πεισματικά σφίγγουν τα χειλάκια τους κι αρνούνται να σου μιλήσουν. Ούτε κατάσκοποι του Β’ Παγκοσμίου που πιάστηκαν αιχμάλωτοι να ήταν.
Αναγκάζεσαι κι εσύ, λοιπόν, να παραιτηθείς της προσπάθειας με την ελπίδα ότι αργότερα ίσως σταθείς πιο τυχερός. Και συνήθως αυτό γίνεται. Τα παιδιά ποτέ δε θα σου μιλήσουν την ώρα που θες εσύ ή γι’ αυτά που θες εσύ. Αντιθέτως, θα σε πλησιάσουν στις πιο ακατάλληλες κι άκυρες στιγμές και θα σου παραθέσουν τους προβληματισμούς τους. Απλά πρέπει να είσαι έτοιμος να ακούσεις και να μπορείς να αντιληφθείς τι ήταν αυτό που προκάλεσε αυτές τις σκέψεις. Πολλά από αυτά που μας λένε ίσως έχουν να κάνουν με θέματα που προηγήθηκαν καιρό πριν κι ενδεχομένως εμείς οι ίδιοι να μην μπορούμε να θυμηθούμε τη δεδομένη στιγμή.
Είναι περίεργα πλάσματα τα μικρά παιδιά. Κανένας μεγάλος δεν μπορεί να τα καταλάβει πλήρως, κανένας μεγάλος δεν μπορεί να τα αποδεχτεί πλήρως γι’ αυτό κι όλο τα μαλώνουμε. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μικρούς κλώνους του εαυτού μας ενώ ταυτόχρονα προσπαθούμε να πάρουμε κι εμείς λίγη απ’ την παιδικότητά τους. Σπαταλούμε όλη μας τη φαιά ουσία προσπαθώντας να τα βάλουμε σε τάξη και ξεχνάμε να κοιτάξουμε πώς σκέφτονται και τι νιώθουν.
Δεν είναι τόσο δύσκολο να το καταλάβεις αν προσέξεις καλά. Αυτή η αθωότητα που χαρακτηρίζει τα μικρά παιδιά, τους επιτρέπει να εκφραστούν με αμέτρητους τρόπους που οι ώριμοι ενήλικες δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν. Μια τεράστια αγκαλιά ή ένα φιλί σου δίνουν να καταλάβεις ότι σε αγαπά. Αυτό δεν είναι δύσκολο. Κάθισες όμως ποτέ να δεις τις ζωγραφιές του παιδιού σου; Τα χρώματα που χρησιμοποιεί; Τα αντικείμενα που βάζει μέσα; Τα τραγουδάκια που δημιουργεί μόνο του; Πώς λύνει και φτιάχνει τα αμαξάκια του ή ντύνει τις κούκλες της;
Όλα αυτά σου δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για το χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία του παιδιού σου, τα γούστα του και τόσα άλλα. Σου δίνουν να καταλάβεις τις σκέψεις του και τις επιθυμίες του. Κάθε ζωγραφιά του παιδιού σου είναι μια ιστορία που περιμένει να ξετυλιχτεί σαν παραμύθι, φτάνει να είσαι έτοιμος να την ακούσεις και να κάνεις τις σωστές ερωτήσεις για να μάθεις όλα όσα δε σου λέει συνειδητά. Έτσι θα μάθεις για το παιδάκι που το πειράζει στο νήπιο ή για τη φοβία που έχει με τις αράχνες, για την ανάγκη του να περνά περισσότερο χρόνο παίζοντας με τους γονείς του ή για τις απορίες που έχει για τη ζωή, τα όνειρά του και τόσα άλλα.
Ο τρόπος που παίζει με τα παιχνίδια του κι οι συνειρμοί που κάνει έτσι ώστε να οργανώσει το καθετί ή να συναρμολογήσει κάτι, τα πράγματα που δημιουργεί με τα τουβλάκια του, σου δείχνουν τους κρυφούς μηχανισμούς του μυαλού του. Ασυναίσθητα νιώθουμε την ανάγκη να επέμβουμε και να του πούμε: «Γιατί το φτιάχνεις έτσι και δεν το φτιάχνεις αλλιώς;». Αν όμως κρατηθούμε και το παρατηρήσουμε θα δούμε τη δική του λογική, θα δούμε ότι δε μας έχει πραγματικά ανάγκη για να ολοκληρώσει τη συγκεκριμένη εργασία κι ότι παρότι το κάνει με το δικό του τρόπο και πάλι έχει βρει τη λύση και το κάνει σωστά.
Είναι λίγο σκληρό να καταλαβαίνεις ότι ακόμη και το μικρό πλασματάκι σου μεγαλώνει και στην τρυφερή ηλικία των 4-5 χρονών έχει ήδη αρχίσει να ανεξαρτητοποιείται, αλλά αν το δεις απ’ την ανάποδη θα καταλάβεις ότι αν συμβαίνει αυτό, τότε έχεις κάνει καλή δουλειά μαζί του.
Κι όταν νιώθεις ότι κλείνεται και σε αφήνει στην απέξω, κι όταν αυτά τα πονηρά ματάκια σε κοιτάνε αινιγματικά και δε σου αποκαλύπτουν τίποτα, άνοιξε τα μάτια σου και περίμενε για τη στιγμή που ο μικρός σου πρίγκιπας ή η μικρή σου πριγκίπισσα θα αποφασίσει να δημιουργήσει. Δες, μελέτα και θα καταλάβεις όσα αρνείται να σου πει κι ακόμη περισσότερα. Τα παιδιά δε μιλούν με λόγια, αλλά με πράξεις και χειροτεχνίες.
Επιμέλεια Κειμένου Γεωργίας Ευστρατίου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Γεωργία Ευστρατίου
