«Ναι» στη ζωή, «όχι» στις εξαρτήσεις

Εκτός απ’ την αντιμετώπιση του πόνου, νιώθει μια γενική αίσθηση ευφορίας, μειώνεται η ένταση και το άγχος του, καθώς κι η τάση για επιθετικότητα. Όλα, αν και μουδιασμένα, είναι ιδανικά μέσα στη θολούρα. Δυστυχώς, για να πάρεις κάτι πρέπει να πληρώσεις το ανάλογο τίμημα. Μετά ξεκινάνε οι παρενέργειες. Αϋπνία, ζάλη, κνησμός, απάθεια, αδυναμία συγκέντρωσης, μειωμένη φυσική δραστηριότητα, συστολή ή διαστολή της κόρης των ματιών, ναυτία, εμετό και καταστολή της αναπνευστικής λειτουργίας. Έπειτα από συνεχή κι αυξανόμενη χρήση, τα αποτελέσματα μένουν ίδια κι οι μετέπειτα παρενέργειες γίνονται πιο έντονες. Τα μαγικά φίλτρα που προκαλούν όλα τα παραπάνω λέγονται ναρκωτικά.

Κάποιους απ’ αυτούς θα τους βρεις στο δρόμο να ζητάνε χρήματα για να πάρουν την επόμενή τους δόση, μια δόση ζωής. Τα βράδια στα στενά σοκάκια να δένουν με τη ζώνη τους το μπράτσο τους για να μπορέσουν να πατήσουν μια ενδοφλέβια. Σε σκαλιά να κοιμούνται αναίσθητοι με τα προσωπικά τους αντικείμενα πεταμένα δίπλα. Τι έχει ωθήσει αυτούς τους ανθρώπους σε αυτή τη λύση που φαντάζει ιδανική για να ξεφύγουν απ’ τα προβλήματά τους, αλλά στο τέλος την πληρώνουν με το ακριβότερο αντίτιμο;

Δεν είμαστε εμείς που θα κρίνουμε γιατί διάλεξε ένας συνάνθρωπός μας να βρει εκεί τη λύση. Εμείς είμαστε που θα βοηθήσουμε να επανενταχθούν στην κοινωνία μας και να μην αντιμετωπιστούν σαν ασθενείς, που δεν κάνει να τους ακουμπάμε ή σαν κατάδικους, που πρέπει να εξορίσουμε.

Μόνοι μας δεν μπορούμε να υπάρξουμε ιδιαίτερα βοηθητικοί, γι’ αυτό υπάρχουν κέντρα θεραπείας εξαρτημένων ατόμων, ίσως τα ‘χεις ακούσει ως κέντρα απεξάρτησης. Κι εκεί η δουλειά τους δεν είναι μονάχα να καταφέρουν να τους απομακρύνουν απ’ τον εθισμό τους. Έχουν μελετήσει με ειδικούς και ψυχολόγους τη ρίζα του προβλήματος. Τι είναι αυτό που άφησε την πόρτα ανοικτή στα ναρκωτικά, ποιοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες συμβάλουν στη δημιουργία και στη διατήρηση αυτής της εξάρτησης, έτσι ώστε να βάλουν ένα μόνιμο τέλος.

Κάθε κέντρο έχει διαφορετικές διαδικασίες για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Υπάρχει η «στεγνή θεραπεία», όταν κατά τη διάρκειά της δε δίνεται καμία φαρμακευτική ή υποκατάστατη ουσία. Παρένθεση που θα καταλάβουν οι καπνιστές. Καπνίζουμε καθημερινά και το τσιγάρο το έχουμε συνδέσει με το φαγητό, το ποτό, το σεξ και πολλά άλλα. Και μια ημέρα σου λένε «τέλος το τσιγάρο». Ακόμα κι αν το αποδεχτείς, μετά φάε, πιες, κάνε σεξ χωρίς τσιγάρο και σκέψου την αγωνία, την εξάρτηση να ψάχνεις μανιωδώς μια τζούρα.Έτσι είναι η στεγνή θεραπεία.

Σε άλλα κέντρα, ανάλογα τον ασθενή και το ιστορικό του δίνονται υποκατάστατα που παρομοιάζουν τις συνθήκες που χτίζει ένα ναρκωτικό αλλά στο ελάχιστο και με ελάχιστες παρενέργειες. Είναι μια ψευτοδόση για να μειωθεί σταδιακά μέχρι να τερματιστεί.

Μεγάλη βάση δίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος στην ένταξη σε ένα κοινωνικό πλαίσιο, στην προσφορά και την ανάληψη ευθυνών μέσα σε ένα κοινόβιο. Τελευταίο βήμα είναι η αποχώρηση απ’ το πρόγραμμα με το να βρουν οι άνθρωποι αυτοί μια εργασία κι ένα κατάλυμα δικό τους.

Μην ξεχνάμε ότι η ένταξή τους στην κοινωνία είναι δύσκολη και με πολλά εμπόδια. Πολλοί από αυτούς έχουν αποκοπεί απ’ τον κοινωνικό κι οικογενειακό τους κύκλο, έχουν στιγματιστεί κι απομονωθεί. Άρα (πρώτο πρόβλημα) ξεκινάνε απ’ το μηδέν. Δεύτερον, καλούνται να προκαλέσουν το εαυτό τους απ’ το ασφαλές και συνεχές ελεγχόμενο περιβάλλον του κέντρου απεξάρτησης να μεταβούν στο άστατο χάος της καθημερινότητας με κανένα δίχτυ ασφαλείας. Κι εκεί κάπου είναι που μπαίνουμε εμείς.

Μπορούμε να βοηθήσουμε εθελοντικά στα κέντρα απεξάρτησης με διάφορους τρόπους. Πρόσφερε θέσεις εργασίας ή εκπαιδευτικές υποτροφίες. Ανάλογα με το επαγγελματικό σου υπόβαθρο και τα ενδιαφέροντά σου, πρόσφερε εθελοντική εργασία στα προγράμματα θεραπείας, επιμόρφωσης κι εκπαίδευσης, στη νομική στήριξή τους καθώς και σε ένα απ’ τα αγαπημένα μου, την πρόληψη. Η πρόληψη είναι τα πάντα.

Εδώ έξω, στην κοινωνία που περπατάμε, όλοι είναι εν δυνάμει ο εαυτός μας, πρέπει να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε ρατσιστικά ό,τι δε μας μοιάζει, ό,τι δε γίναμε (ακόμα). Η καλύτερη μορφή εθελοντισμού είναι να αγκαλιάσουμε αυτούς τους ανθρώπους με όποιον δυνατό τρόπο και να τους υποδεχόμαστε και πάλι στην κανονικότητα.

Μην ξεχνάμε ότι αυτοί οι άνθρωποι, έχουν δουλέψει τόσο πολύ με τον εαυτό τους που πολλοί από εμάς δεν έχουμε φτάσει ούτε στα μισά με την αυτογνωσία. Ας βγάλουμε τις ταμπέλες από πάνω τους. Οι ταμπέλες είναι για τους δρόμους, όχι για τους συνανθρώπους.

Σταμάτα να παίρνεις μια δόση ζωής. Ζήσε την ολόκληρη!