Τι καλύτερο όταν μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά, γυρίζουμε στη θαλπωρή του σπιτιού μας; Κάνουμε ένα ζεστό μπάνιο, τρώμε ένα ωραίο φαγητό και παίρνουμε θέση στον καναπέ ή στο κρεβάτι με τη συντροφιά μας, δηλαδή την τηλεόρασή μας.
Για ένα ακόμα βράδυ, λοιπόν, μας παίρνει ο ύπνος με την τηλεόραση ανοιχτή. Κάπου εκεί στα χαράματα ξυπνάμε απ’ τις φωνές της Χαράς Χάσκα που τσακώνεται για χιλιοστή φόρα με τον Πώποτα στο Κολοκοτρωνίτσι, και τότε μεταξύ ύπνου και ξύπνιου είναι η στιγμή που κλείνουμε επιτέλους την τηλεόραση. Η ίδια επαναλαμβανόμενη κατάσταση κάθε μέρα.
Τι μας δημιουργεί, όμως, αυτήν την ανάγκη; Γιατί χρειαζόμαστε τη συντροφιά της τηλεόρασης για να αποκοιμηθούμε, πόσο μάλλον μετά από μια κουραστική μέρα; Πολλοί είναι εκείνοι που απλά βάζουν την τηλεόραση να παίζει, ίσα για να ακούνε μια βαβούρα. Ισχυρίζονται ότι αυτό τους νανουρίζει. Εδώ που τα λέμε, ίσως να ‘χει να κάνει με το πώς έχουμε μεγαλώσει. Αν σκεφτούμε, για παράδειγμα, ότι στην αγορά υπάρχουν ένα σωρό συσκευές νανουρίσματος για τα βρέφη που προβάλλουν εικόνες με χρώματα κι ήχους, ίσως αυτό να μας λέει κάτι. Έπειτα, μεγαλώνοντας συνηθίζουμε να κοιμόμαστε ακούγοντας το παραμύθι που μας αφηγείται ο μπαμπάς ή η μαμά. Και όταν πια μεγαλώσουμε, και πλέον δε μας βοηθούν τα παραμύθια ή οι συσκευές νανουρίσματος, η τηλεόραση αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο.
Έρευνες έχουν δείξει πως ο ύπνος με ανοιχτή τηλεόραση δεν είναι κι ο καλύτερος. Μάλιστα, ορισμένοι επιστήμονες έχουν καταλήξει πως αυτή η συνήθεια ίσως και να συνδέεται με την κακή ποιότητα ύπνου και τους εφιάλτες. Υποστηρίζουν ότι ο ιδανικός ύπνος είναι στο απόλυτο σκοτάδι. Έτσι, λίγο αυτά που λένε οι επιστήμονες, λίγο ότι έχουμε πολλάκις ξυπνήσει απ’ τα ουρλιαχτά των ηθοποιών στη «10η εντολή» μέσα στη μαύρη νύχτα, αποφασίσαμε να κόψουμε αυτή τη συνήθεια. Κλείσαμε, λοιπόν, την τηλεόραση κι όλα τα φώτα κι αφήσαμε τον εαυτό μας να αποκοιμηθεί σε απόλυτη ησυχία και σκοτάδι.
Ξαπλώνουμε ανάσκελα, μετά μπρούμυτα, έπειτα στο πλάι. Και τότε είναι που ακούγεται το πρώτο τικ-τακ του ρολογιού που υπάρχει στο σαλόνι. Μετά από λίγο στη χορωδία συμμετέχει και το ψυγείο. Κι ο σκύλος του γείτονα. Και κάποια βήματα απ’ το πάνω διαμέρισμα. Σε εκείνο το σημείο συνειδητοποιούμε ότι σε αυτό το διαμέρισμα δε μένει κανείς. Και τότε ποιος περπατάει; Και μιας και το έφερε η κουβέντα, πόσο διαφορετικά θα μπορούσαμε να ‘χαμε χειριστεί εκείνη τη γνωριμία το καλοκαίρι του 2009; Οι σκέψεις βομβαρδίζουν το κεφάλι μας η μία μετά την άλλη. Και τότε έχουμε δύο επιλογές: είτε να μας βρει το ξημέρωμα άυπνους και διαλυμένους είτε να σηκωθούμε και να ανοίξουμε την τηλεόραση, μήπως και κοιμηθούμε καμιά ώρα.
Κακά τα ψέματα, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να μείνουν μόνοι με τον εαυτό τους. Είναι η στιγμή που μας μιλάει το μέσα μας και, ίσως, να μη μας αρέσει αυτό που έχει να μας πει. Ιδίως την ώρα που ετοιμαζόμαστε για ύπνο και σβήνουμε τις μηχανές, τότε είναι που ξυπνάει το υποσυνείδητο. Μέσα στην ησυχία, όλες οι σκέψεις ξεπηδούν στη στιγμή. Μπαίνουμε στη διαδικασία να σκεφτούμε τη μέρα μας. Το μυαλό του ανθρώπου, άλλωστε, έχει την τάση να επικεντρώνεται σε όλα αυτά που το αγχώνουν.
Σε αυτή τη φάση η αδυναμία να κοιμηθούμε μπορεί να προκαλέσει έντονο εκνευρισμό, γι’ αυτό και δίνουμε σημασία σε όλους τους περιφερειακούς ήχους, που υπό κανονικές συνθήκες θα αγνοούσαμε. Με λίγα λόγια, θέλουμε ανοιχτή την τηλεόραση για να μας αποσπάει την προσοχή. Για να αποφύγουμε την πιθανότητα να χαθούμε στις σκέψεις μας και στο τέλος να χάσουμε και τον ύπνο μας.
Απ’ την άλλη, άνθρωποι που ζουν μόνοι αντιμετωπίζουν την τηλεόραση ως συντροφιά. Πολλοί από εμάς την έχουμε ανοιχτή ακόμα κι όταν μαγειρεύουμε ή κάνουμε τις δουλειές του σπιτιού, χωρίς απαραίτητα να παρακολουθούμε κάποιο πρόγραμμα. Απλά για να ακούγονται οι ομιλίες. Μας δίνεται έτσι η ψευδαίσθηση ότι υπάρχει κάποιος μέσα στο χώρο. Ορισμένες φορές, μας παρασύρει τόσο αυτή η αίσθηση που απαντάμε κιόλας σε αυτό που ακούμε. Ίσως για αυτόν τον λόγο, λοιπόν, αφήνουμε ανοιχτή την τηλεόραση κι όταν κοιμόμαστε. Για να ξεχάσουμε τη μοναξιά μας.
Από όποια πλευρά κι αν το δούμε, ωστόσο, ο καθένας μας έχει διαφορετικές συνήθειες στον ύπνο. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να κοιμόμαστε με ανοιχτή τηλεόραση. Το σημαντικό είναι να κοιμόμαστε καλά. Να ξαπλώνουμε και να ‘μαστε ήρεμοι κι ικανοποιημένοι για τη μέρα που πέρασε, ενώ γεμίζουμε τις μπαταρίες μας για την επόμενη.
Δεν είναι η τηλεόραση αυτή που μας ξαγρυπνά ή μας προσφέρει έναν καλό ύπνο αλλά το μυαλό μας και μόνο. Είτε είμαστε μόνοι είτε κάθε βράδυ οι σκέψεις τρελαίνουν το μυαλό μας κρατώντας μας ξάγρυπνους, το τηλεκοντρόλ είναι στο χέρι μας…
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη