Ξέρεις, στα αλήθεια, με ποιον μιλάς;

Catfishing… Ένας όρος που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό. Κι όμως, για θυμηθείτε εκείνο το περίεργο προφίλ που σας είχε κάνει add στο facebook. Φώναζε από μακριά ότι δεν ήταν αληθινό. Αυτή η περίπτωση, ίσως, μας βάζει περίπου στο νόημα της έννοιας. Ωστόσο, ο όρος αυτός πάει το θέμα ένα βήμα παραπέρα. Δε μιλάμε απλά για ένα ψεύτικο προφίλ που έχει ως στόχο να κατασκοπεύσει με την αστεία έννοια του όρου ή απλά για ένα προφίλ που ο κάτοχός του δε γουστάρει να αποκαλύψει την ταυτότητά του.

Μιλάμε για ζωές ολόκληρες, καλοστημένες πάνω σε ψέματα. Για φωτογραφίες κι ιστορίες που έρχονται για να στηρίξουν αυτήν την κάλπικη εικόνα που προσπαθεί να στήσει. Κάνουμε λόγο για διπλή ζωή. Αν θέλαμε, επομένως, να δώσουμε μια πρώτη ερμηνεία στον όρο “catfishing”, με λίγα λόγια θα λέγαμε πως πρόκειται για μια τακτική που κάποιοι ακολουθούν υιοθετώντας μια ψεύτικη ταυτότητα ως δόλωμα για να γοητεύσουν κάποιο άλλο άτομο που έχουν βάλει στο μάτι. Κι όλο αυτό στην απλή εκδοχή της έννοιας. Καθώς πάντοτε υπάρχει κι η άλλη όψη του νομίσματος, η δύσκολη, όπου πίσω από το ένα fake προφίλ ίσως να κρύβονται πιο σκοτεινοί άνθρωποι και λόγοι.

Διαμορφώνουν μια ζωή καθαρά για τα social media, προκειμένου να ‘ναι αρεστοί προς το αντικείμενο του πόθου τους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι λειτουργούν με κάποιο συγκεκριμένο πλάνο. Το ένα ψέμα φέρνει το άλλο κι έτσι οδηγούνται στο να διαμορφώνουν κυριολεκτικά μια δεύτερη ζωή.

Είναι ικανοί να μιλάνε για ώρες, να μοιράζονται σκέψεις, συναισθήματα με τον άλλον άνθρωπο, που αγνοεί την πραγματική τους ταυτότητα. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που στο τέλος ίσως να πιστέψουν κι οι ίδιοι τα ψέματα που αραδιάζουν. Ποστάρουν φωτογραφίες που υποστηρίζουν τα λεγόμενά τους, πλάθουν ιστορίες που πείθουν τον απέναντι για την αλήθεια τους. Δεν υπάρχει ούτε ένα κενό στην ιστορία τους, κάτι που ίσως θα υποψίαζε τον συνομιλητή τους.

Εκτός από ένα πράγμα. Συνήθως, αυτοί οι άνθρωποι αποφεύγουν πάση θυσία την όποια συνάντηση κατά πρόσωπο. Δε θέλουν να φανεί η αλήθεια. Έχουν βολευτεί πια στο παραμύθι τους και τους αρκεί ακόμα κι αυτή η όποια επικοινωνία. Για να ‘ναι πιο αληθοφανή τα πράγματα, ωστόσο, κανονίζουν με μεγάλη χαρά συνάντηση με το άλλο πρόσωπο, αλλά μόλις πλησιάζει η στιγμή, κάτι προκύπτει και το ακυρώνουν, προσποιούμενοι τους δήθεν απογοητευμένους, ενώ παίρνουν βαθιά ανάσα ανακούφισης στην πραγματικότητα για τη μικρή παράταση που πήραν. Μέχρι την επόμενη προσπάθεια για συνάντηση απ’ την αντίπερα όχθη.

Αυτό διαπραγματευόταν και μια εκπομπή στο Mtv, με τίτλο τον όρο που συζητάμε, πριν κάποια χρόνια. Ουσιαστικά, άνθρωποι που είχαν συνάψει διαδικτυακή σχέση με κάποιο άλλο πρόσωπο προσέγγιζαν την εκπομπή με στόχο να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη ή μη του προσώπου με το οποίο μιλούσαν τόσο καιρό. Δυστυχώς, κατόπιν έρευνας που διεξήγε η εκπομπή, συνήθως αποκαλυπτόταν πως πίσω από αυτά τα προφίλ κρύβονταν άνθρωποι με τελείως διαφορετική ζωή από αυτή που παρουσίαζαν στο πρόσωπο με το οποίο μιλούσαν. Άντρες που προσποιούνταν τις γυναίκες ή το αντίστροφο, παντρεμένοι που παρουσιάζονταν ως ελεύθεροι, και πάει λέγοντας.

Μάλιστα, η εκπομπή αυτή τους έφερνε αντιμέτωπους με τα πρόσωπα που τόσο καιρό συνομιλούσαν κι είτε έδιναν εξηγήσεις για όλο αυτό το θέατρο που είχαν στήσει είτε το έβαζαν στα πόδια, αφήνοντας τον ερωτευμένο άλλο στα κρύα του λουτρού. Σκοπός της εκπομπής δεν ήταν να ξεμπροστιάζει αυτούς που ακολουθούσαν την παραπάνω τακτική, με τη ρηχή έννοια του όρου, αλλά να φέρει σε επαφή άτομα που μέσω αυτής της διαδικτυακής επικοινωνίας είχαν αναπτύξει μεταξύ τους συναισθήματα. Βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις, ανακάλυπταν ψέματα, δολοπλοκίες και περίπλοκες ζωές που ίσως αναζητούσαν έτσι μια διέξοδο.

Ίσως αυτή η αναζήτηση για διέξοδο να ωθούσε αυτούς τους ανθρώπους σε μια τέτοια κίνηση. Μια καθημερινότητα που δεν τους αρέσει, μια ανασφαλής προσωπικότητα που δεν τους επιτρέπει να διεκδικήσουν τα «θέλω» τους και τη ζωή που τους εκφράζει. Ένας φόβος που φωλιάζει στην ψυχή τους και τους κρατάει δεμένους σε μια κατάσταση που δεν τους ταιριάζει.

Ίσως μέσα απ’ αυτά τα ψεύτικα προφίλ να καταφέρουν να γίνουν εκείνοι οι άλλοι που τόσο βαθιά επιθυμούν. Ή, απ’ την άλλη, αυτή η μάσκα να τους οπλίζει με το θάρρος που τόσο έχουν ανάγκη, προκειμένου να καταφέρουν να διεκδικήσουν αυτόν τον σημαντικό άλλο στη ζωή τους. Έστω και για λίγο.

Κι όμως, ούτε η ανασφάλεια ούτε ο φόβος μπορούν να λειτουργήσουν ως ελαφρυντικά σε αυτή τη φάση. Σίγουρα, κανείς δεν μπορεί να κάνει τον δικαστή, αλλά όσο δύσκολα κι αν περνάει κάποιος, όσο κι αν δεν του αρέσει η ζωή του, κανείς δεν του δίνει το δικαίωμα να παίξει με την ψυχή και τα συναισθήματα ενός άλλου ανθρώπου. Πονάει το να επιθυμείς κάποιον που δεν μπορείς για διάφορους λόγους να ‘χεις, αλλά εξίσου –κι ίσως και περισσότερο– πονάει να ανακαλύπτει κανείς ότι όλα ήταν μια απάτη. Μια τεράστια φούσκα που έσκασε μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου.

Ας μην ντρεπόμαστε γι’ αυτό που είμαστε. Κανείς δεν είναι τέλειος κι ούτε πρόκειται να γίνει ποτέ. Αν οι άνθρωποι αποδεχόμασταν αυτό που είμαστε, μαζί και με τις βαθύτερες επιθυμίες μας, όλα θα ήταν πιο εύκολα και πιο ουσιαστικά. Δε θα ελλόχευε ο φόβος για τις προθέσεις του άλλου, δε θα υπήρχε η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ανθρώπινες σχέσεις. Αντιθέτως, η ειλικρίνεια θα ήταν ο μεγάλος νικητής.

Δε χρειάζεται να κρυβόμαστε πίσω από ψέματα επειδή δε μας αρέσει ο τρόπος ζωής μας ή οι επιλογές που έχουμε κάνει μέσα σε αυτήν. Ό,τι δε μας αρέσει, το αλλάζουμε. Ξανά και ξανά. Μέχρι να φτάσουμε να κοιτάμε από μακριά και να γουστάρουμε αυτό που βλέπουμε.