Η αγάπη είτε δε φτάνει είτε περισσεύει

«All you need is love», όπως είχε πει κι ο John Lennon, για να έρθει αργότερα ο Trent Reznor ν’ ανατρέψει τα δεδομένα δίνοντας έμφαση στο στίχο: «love is not enough». Αν και τα δυο τραγούδια είχαν τους φανατικούς υποστηρικτές τους, στην πραγματικότητα είμαστε διαχωρισμένοι σε δυο θεωρίες που αφορούν την αγάπη. Από τη μία υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν πως η αγάπη αρκεί να καλύψει τα πάντα και μέσα της βρίσκουμε όλα όσα χρειαζόμαστε κι από την άλλη λέγεται πως η αγάπη από μόνη της δε φτάνει.

Στην πρώτη περίπτωση, θεωρώντας πως η αγάπη μας ολοκληρώνει, τυχαίνει πολλές φορές να παρερμηνεύουμε θεμελιώδεις αξίες όπως ο σεβασμός, η αυτοεκτίμηση κι η δέσμευση απέναντι στους ανθρώπους που μας ενδιαφέρουν, μόνο και μόνο επειδή είτε τους αγαπάμε πολύ, είτε μας αγαπάνε εκείνοι άλλο τόσο, οπότε αν η αγάπη είναι ικανή να νικήσει τα πάντα, τότε αγνοούμε σημαντικές καταστάσεις και συμπεριφορές, δίνοντας τόπο στην οργή, επειδή απλά εκτιμάμε τους ανθρώπους που μας δημιουργούν τις εντάσεις κι εκείνοι με τη σειρά τους συμπαθούν εμάς.   

Αντίθετα, όσο πιστεύουμε ότι η αγάπη δεν είναι αρκετή, τότε καταλαβαίνουμε ότι οι υγιείς σχέσεις απαιτούν κάτι περισσότερο από καθαρό συναίσθημα και δυνατά πάθη. Συνειδητοποιούμε, ότι υπάρχουν πράγματα πιο σημαντικά στη ζωή μας και στις σχέσεις μας απ’ το να υποστηρίζουμε μόνο το αίσθημα του έρωτα χωρίς να υπολογίζουμε και τα υπόλοιπα αισθήματα που προκύπτουν ως συνέπεια σ’ αυτό. Η επιτυχία των σχέσεών μας εξαρτάται κι από άλλες βαθύτερες αξίες πέραν της δύναμης που φέρει μαζί της η αγάπη.

Καθώς εξιδανικεύουμε την αγάπη αναπτύσσουμε μη-ρεαλιστικές προσδοκίες για το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα στις σχέσεις μας, ενώ πολλές φορές παρερμηνεύουμε γεγονότα, επειδή παρεξηγήσαμε τα αισθήματα των άλλων ή υπερβάλαμε με τα δικά μας. Τέτοιου είδους προσδοκίες που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα είναι το κύριο σαμποτάζ των σχέσεων που πάμε να χτίσουμε.

Η αγάπη δεν ισοδυναμεί με τη συμβατότητα. Η έννοια της αγάπης είναι μια συναισθηματική διαδικασία, ενώ αντίθετα η έννοια της συμβατότητας αφορά μια λογική διαδικασία. Δεν μπορεί από μόνη της η αγάπη να επιλύσει τα προβλήματα της σχέσης μας. Τα συναισθήματά μας συχνά μας ξεσηκώνουν κάνοντάς μας να πιστεύουμε σενάρια και πιθανές εξελίξεις πέρα απ΄τα πλαίσια των ρεαλιστικών στοιχείων που έχουμε στα χέρια μας για το τι μπορεί τελικά να συμβεί.

Βέβαια, κάθε φορά που δημιουργούμε νέα συναισθήματα για κάποιον, φαίνεται λες και μπορούμε να νιώσουμε ακόμα περισσότερα απ΄όσα νιώθαμε σε σύγκριση με κάποιον προηγούμενο. Αν φανταστούμε τα συναισθήματά μας μέσα σ’ ένα περιπλανώμενο καράβι, δεν υπάρχει μια σταθερή θεμελίωση κάτω απ’ τα πόδια μας κι η παλίρροια αναμένει με το παραμικρό να μας κατευθύνει. Είναι στο χέρι μας, λοιπόν, ο έλεγχος των συναισθημάτων μας -κάτι που δεν είναι και καθόλου εύκολο.

Ένα από τα πιο καθοριστικά χαρακτηριστικά της αγάπης είναι ότι είμαστε σε θέση να σκεφτόμαστε πέρα από τον εαυτό μας, φροντίζοντας τον άνθρωπό μας με όλη τη δύναμη που έχουμε. Στις ερωτικές σχέσεις είναι φυσιολογικό κι οι δυο σύντροφοι να θυσιάζουν περιστασιακά κάποιες απ’ τις δικές τους επιθυμίες, ανάγκες ή ακόμα και προσωπικό τους χρόνο, για να κρατήσουν αμοιβαία μεταξύ τους μια σταθερή επαφή. Κάτι τέτοιο φαίνεται φυσιολογικό κι υγιές, ενώ είναι μιας μορφής απόδειξη για το πόσο η σχέση τελικά θα κρατήσει και τι βάσεις έχουν αναπτυχθεί από κοινού.

Όταν πρόκειται, ωστόσο, να θυσιάσουμε τον αυτοσεβασμό ή την αξιοπρέπεια μας –απλά και μόνο για να είμαστε με κάποιον– τότε η ίδια αγάπη γίνεται προβληματική. Μια σχέση υποτίθεται ότι συμπληρώνει την ατομική ταυτότητα, δεν την βλάπτει ή την αντικαθιστά. Αν βρεθούμε σε καταστάσεις όπου είμαστε ανεκτικοί απέναντι σε συμπεριφορές άλλων ή ασεβείς εμείς οι ίδιοι προς τους άλλους, τότε αυτό που ουσιαστικά κάνουμε είναι να επιτρέπουμε στα συναισθήματα να μας κάνουν κουμάντο χάνοντας έτσι μέρος απ΄την υπόστασή μας.

Μήπως, τελικά, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στην μέση; Μήπως έχουμε εξιδανικεύσει την αγάπη και τη βλέπουμε ως κάποια ανώτατη θεραπεία για όλα τα προβλήματα της ζωής; Μπορεί και να ισχύει σε έναν βαθμό, αφού όπως λένε «η αγάπη όλα τα υπομένει κι όλα τα ελπίζει», αλλά υπάρχει μια λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την αγάπη της ανιδιοτέλειας που δεν κουράζει συναισθηματικά αλλά μας απογειώνει ευχάριστα, σε σύγκριση μ’ εκείνη την αγάπη της συναισθηματικής εξάρτησης που μας δημιουργεί προβλήματα. Χρειάζεται πάντα σύνεση για να υπάρξει ισορροπία.