Οι σχέσεις δε χτίζονται πάνω σε ψέματα

Υπάρχουν δύο ειδών ψέματα. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα «λευκά ψέματα» ή αλλιώς τα αθώα ψέματα, αυτά, δηλαδή, που λέει κάποιος για να μη μας πληγώσει. Σαν αυτά που σου λένε οι κολλητοί σου όταν τους ρωτάς αν πάχυνες και σε επιβεβαιώνουν πως δεν πήρες γραμμάριο, ενώ όλοι ξέρετε πως όντως πάχυνες. Η άλλη κατηγορία ψεμάτων είναι τα βαρετά ψέματα, τα ψέματα, δηλαδή, που λέει κάποιος για διάφορους δικούς του λόγους, χωρίς καμία καλοπροαίρετη πρόφαση. Ας ασχοληθούμε με τη δεύτερη κατηγορία.

Για πολλούς και διάφορους λόγους μπορεί κάποιος να επιλέξει να πει ένα ψέμα. Τι γίνεται, όμως, όταν τα ψέματα αυτά γίνονται συνήθεια; Γιατί κάποιοι ζουν μονίμως μέσα απ’ τα ψέματά τους; Αρκετοί εκεί έξω δεν είναι ικανοποιημένοι με τη ζωή τους και ψάχνουν να βρουν έναν εύκολο τρόπο να αρέσουν στους γύρω τους και να φανούν ίσως πιο γενναίοι, πιο ενδιαφέροντες και πιο περιπετειώδεις από ό,τι είναι. Και κάπως έτσι, αντί να γίνουν αυτό που ποθούν ή έστω να το προσπαθήσουν, πλάθουν ιστορίες στο μυαλό τους και τις χρησιμοποιούν σε ώρες ανάγκης ή καλύτερα σε στιγμές εντυπωσιασμού. Προσθέτοντας αλατοπίπερο σε μια προσωπική τους ιστορία για να φλερτάρουν ή να κάνουν νέους φίλους.

Δε μιλάμε για ένα ψεματάκι μία στο τόσο, αλλά για μια σειρά ψεμάτων, σε τέτοιο βαθμό που πλέον αυτός που τα αραδιάζει τα θεωρεί πραγματικότητά του. Τα πιστεύει και ζει μέσα από αυτά. Αυτό φτάνει πια στα όρια της μυθομανίας κι αν αντιληφθούμε ότι πρόκειται περί νόσου, καλό θα είναι με κάποιον τρόπο να τους παροτρύνουμε να επισκεφτούν κάποιον ειδικό, όχι τόσο για τη μεταξύ μας συναναστροφή όσο για τη δική τους ψυχική αγαλλίαση.

Αν, για παράδειγμα, παρατηρήσουμε συστηματικά ψεύδη και την παρουσίαση μιας άλλης πραγματικότητας από έναν δικό μας άνθρωπο, καλό θα ήταν να του πούμε με διακριτικό τρόπο πως έχουμε καταλάβει ότι λέει ψέματα. Πάντα όμως με προσοχή, να μην αισθανθεί σε καμία περίπτωση ότι τον απορρίπτουμε, γιατί αυτό θα κάνει πιο δύσκολη την κατάσταση.

Αναρωτιόμαστε συχνά με ποια λογική μπορεί να θέλει κανείς να χτίσει μια σχέση ή μια φιλιά μέσα στο ψέμα. Δεν μπορεί να καταλάβει ότι κάποια στιγμή όλα θα αποκαλυφθούν; Δε γίνεται να χτίσεις μια ζωή μέσα στην απάτη. Κι όμως, μερικές φορές, οι ψεύτες ελπίζουν πως ένα επαναλαμβανόμενο ψέμα μπορεί εύκολα να συγχυστεί με μια αλήθεια. Κι αν αναλογιστούμε τη δύναμη του μυαλού, είναι δύσκολο να μην το θεωρήσουμε κάπως δικαιολογημένο.

Υπάρχουν πολλές συνέπειες που μπορεί ένας παθολογικός ψεύτης να κληθεί να αντιμετωπίσει. Όπως η έλλειψη εμπιστοσύνης στις σχέσεις του -οι περισσότερες αποτυγχάνουν, αφού είναι δύσκολο να κρατάς στη ζωή σου έναν άνθρωπο που ξέρεις ότι σου λέει ψέματα, σου κρύβει τα πραγματικά γεγονότα, συχνά στα παρουσιάζει αλλιώς και πολύ εύκολα τα πιστεύει κιόλας. Η μυθομανία δεν είναι απλά υπερβολή, αλλά ψυχική ασθένεια.

Το ψέμα έχει σημασία γι’ αυτόν που το επιλέγει. Ο λόγος που ακούστηκε ένα ψέμα μπορεί να είναι εντελώς ασήμαντος γι’ αυτόν που του σερβιρίστηκε, αλλά γι’ αυτόν που το σερβίρει είναι πάντα σημαντικός.

Όταν μιλάμε για ψεύτες ­­–κι όχι για ασθενείς, που χρειάζονται διακριτική μεταχείριση– το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να απομακρυνθούμε. Δεν έχει νόημα να ξεκινήσουμε έναν καβγά, αφού δε θα μπορέσουμε να βγάλουμε καμία άκρη και μόνο χειρότερα θα εξελιχθούν τα πράγματα.

Πριν από αυτό, όμως, οφείλουμε μια συζήτηση, προσωπική, καθώς αν δεν επηρεάζει άλλους το ψέμα τους δεν υπάρχει λόγος να τους εκθέσουμε. Ας μιλήσουμε ανοιχτά, ας παραδεχτούμε πως ξέρουμε την αλήθεια κι ας δώσουμε την ευκαιρία να μας εξηγήσουν γιατί μας πούλησαν ψέματα. Ίσως η πρόθεση να μην ήταν απαραίτητα αρνητική κι ίσως αυτό το άτομο συνειδητοποιήσει πως πρώτα βλάπτει τον εαυτό του κι επιλέξει, τελικά, τον κόσμο της αλήθειας. Όλοι αξίζουν μια ευκαιρία!