Πρότυπα θέλουμε, όχι συμβουλές!

«Θα σου δώσω μια συμβουλή». Πόσες φορές έχουμε ακούσει αυτήν την φράση; Αμέτρητες! Από μικρά κιόλας παιδιά οι συμβουλές θεωρούνται βασικό μέσο για την διαπαιδαγώγησή μας. Μεγαλώνοντας αποκτάμε την τάση να δίνουμε πολύ εύκολα συμβουλές στους γύρω μας, αλλά και πολλές φορές μάλιστα ν’ αποζητάμε να μας συμβουλεύσουν. Λόγια- λόγια. Ναι, μπορεί κάποιες φορές να φανούν χρήσιμα. Θα μας ταρακουνήσουν, θα μας ξυπνήσουν κυριολεκτικά, θα μας βοηθήσουν να πάρουμε -ίσως πιο εύκολα- μια απόφαση, θα κάνουμε εκείνο το βήμα που δυσκολευόμασταν, θα μας διευκολύνουν. Οι συμβουλές, βέβαια, δεν πιάνουν πάντα τόπο. Σκεφτείτε λίγο. Πόσες συμβουλές αποφασίσατε μέχρι τώρα ν΄ακολουθήσετε και πόσες όχι; Και πόσες δεν τις λάβατε καν υπόψη σας, σαν να μην τις ακούσατε ποτέ;

Μια συμβουλή έχει δύναμη, αλλά υπάρχει κάτι με ακόμη μεγαλύτερη δύναμη. Το παράδειγμα και κατ’ επέκταση το πρότυπο. Είτε ως παιδιά είτε ως ενήλικες ακολουθούμε τα παραδείγματα περισσότερο από ότι τις συμβουλές. Πιο εμφανές είναι στα μικρά παιδιά. Έχουν την τάση να μιμούνται τους ανθρώπους που τα φροντίζουν αλλά και όσους τα περιβάλλουν. Είναι ο μοναδικός τρόπος ν’ ανακαλύψουν τον κόσμο, να μάθουν. Ταυτίζονται πολύ εύκολα με συμπεριφορές. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να λέει καθημερινά σ’ ένα παιδί να είναι ευγενικό. Αν όμως, δεν βλέπει να είναι εκείνος ευγενικός, δεν θα το υιοθετήσει ποτέ. Τα παιδιά, λένε, κλείνουν τ’ αφτιά τους στη συμβουλή, ανοίγουν όμως τα μάτια τους στο παράδειγμά μας. Κι αν το καλοσκεφτούμε, το παράδειγμα είναι πιο ζωντανό από τις ξερές λέξεις.

Τα χρόνια περνάνε και φτάνουμε στην ενηλικίωση, που είναι και το μεγαλύτερο χρονικά κομμάτι της ζωής μας. Έχετε παρατηρήσει ότι ως ενήλικες πλέον, υιοθετούμε εκφράσεις  και συμπεριφορές των γύρω μας; Όταν βλέπουμε να μιλάνε με όμορφα και γλυκά λόγια, γεμάτα τρυφερότητα, αρχίζουμε κι εμείς να μιλάμε έτσι. Κι όταν το συνειδητοποιήσουμε αισθανόμαστε τόσο όμορφα γι’ αυτό που συμβαίνει. Και δεν χρειάστηκε καμία συμβουλή, αρκεί μόνο το παράδειγμα.

Ωστόσο, υπάρχει κι η άλλη πλευρά. Όταν βλέπουμε άσχημες συμπεριφορές που «διδάσκουν» αγένεια, εκμετάλλευση, βία, ιδιοτέλεια, γενικά που κόβουν τους δεσμούς κι απομακρύνουν, υιοθετούμε ίδιες συμπεριφορές ή παρόμοιες. Ασυνείδητα ακολουθούμε το παράδειγμά τους. Το παράδειγμα μας μαγνητίζει, μας εγκλωβίζει. Χτυπά κατευθείαν στο συναίσθημα, αφήνοντας το μυαλό έξω από το παιχνίδι, στον πάγκο. Θέλει παιδεία και προσωπική προσπάθεια, κόπο για να μπει κι η λογική και να κερδίσουμε σ’ αυτό το παιχνίδι με αντίπαλο τα -μη επιθυμητά- παραδείγματα.

Το παιχνίδι αυτό δυσκολεύει κι άλλο στην εποχή μας, γιατί κυριαρχεί η εικόνα. Τα πρότυπα όλο και πληθαίνουν μέσα από τα ΜΜΕ και τα social media. Οι αρχές, η αισθητική και το ήθος παρερμηνεύονται και μας κατακλύζουν με τρομερή ταχύτητα. Σ΄αυτήν την εποχή ζούμε, δεν γίνεται αλλιώς, αναγκαστικά κολυμπάμε. Το μόνο που μπορεί να μας βοηθήσει είναι ν΄αναζητάμε τους αυθεντικούς, τους φωτεινούς σαν φάρους ανθρώπους που μπορούν ν΄αποτελέσουν αληθινά παραδείγματα για την προσωπική μας ζωή, για τον καθένα από εμάς. Είναι λίγοι, αλλά υπάρχουν! Πώς όμως, θα τους καταλάβουμε; Θα τους συναντήσουμε όταν έχουμε πλέον απόλυτη επίγνωση του τι άνθρωποι θέλουμε εμείς οι ίδιοι να γίνουμε. Χρειάζεται να παρατηρήσουμε πρώτα τον εαυτό μας.

Τελικά, οι πράξεις σημαίνουν περισσότερα από τα λόγια. Έχουν τη δύναμη να εμπνέουν, να παρασύρουν, να πλάθουν χαρακτήρες. Ο σοφός λαός λέει «τα πολλά λόγια είναι φτώχεια». Δεν χρειάζονται, λοιπόν, πολλές φορές οι συμβουλές, το παράδειγμα είναι πιο αποτελεσματικό. Εσείς, τι παράδειγμα αποτελείται για τους γύρω σας;