Δεν είναι αυτά που κάνες μα εκείνα που δεν έκανες

«Οι σχέσεις σήμερα είναι γάμησέ τα», μου είπε πρόσφατα με στόμφο ένα αγαπημένο μου πρόσωπο σε έναν καφέ, κάποιο απόγευμα. «Κάτι καινούριο μας είπες κι εσύ», σκέφτηκα και συνέχισα να ανακατεύω το φρέντο μου. «Πάντα ήταν», απάντησα, «το θέμα είναι γιατί καταλήγουν έτσι στην πλειοψηφία τους». Το «επειδή οι άνθρωποι είμαστε στο σύνολό μας άπληστοι μαλάκες», που πήρα για απάντηση δεν το λες και ψύχραιμη τοποθέτηση, αλλά εκτός από αγανάκτηση έκρυβε κι ένα μιξάρισμα αλήθειας με αυτοκριτική, κάτι που μου τράβηξε την προσοχή κι αναπόφευκτα με έβαλε σε σκέψεις.

Η συζήτηση που ακολούθησε ήταν έντονη, αλλά παραγωγική. Ξεκινήσαμε μιλώντας για τα sos, τα παράπονά μας, αυτά που λίγο ή πολύ κάνουμε όλοι οι άνθρωποι στις σχέσεις μας και τους τινάζουμε τα μπουριά. Είπαμε για άσκοπα τσιλημπουρδίσματα, με σκοπό την επιβεβαίωση αλλά και χοντρές απιστίες, είπαμε για ψέματα, αθώα ή μη, είπαμε για νεύρα και λάθος ξεσπάσματα, μιλήσαμε για παράφορη ζήλια, εγωισμό, αδιαφορία κι εκεί που νομίζαμε πως τα καλύψαμε όλα καταλήξαμε εντελώς αλλού από εκεί που ξεκινήσαμε.

Συμπεράναμε, λοιπόν, πως οι σχέσεις ίσως να μη χαλάνε τελικά από αυτά που πράττουμε οι άνθρωποι, μα από εκείνα που δεν πράττουμε, καθώς, ok, τα χοντρά λάθη που προαναφέρθηκαν πληγώνουν και καταστρέφουν, αλλά το κάνουν μια και καλή, είναι ξεκάθαρα. Αυτό σημαίνει πως εσύ ο ίδιος αποφασίζεις αν στην τελική θέλεις να είσαι με ένα σύντροφο άπιστο, αδιάφορο, νευρικό, ζηλιάρη ή ό,τι άλλο νομίζεις, καθώς ελαττώματα σαν κι αυτά δεν κρύβονται για πολύ κι εννοείται πως είναι αναφαίρετη επιλογή σου το αν θα τα κάνεις γαργάρα ή θα την κάνεις με ελαφρά.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ο άλλος μπορεί να μην πέφτει σε κάποιο τόσο τρανταχτό παράπτωμα μεν, δεν είναι όμως κι απόλυτα σωστός απέναντί σου δε· καλυμμένος συνειδησιακά, δηλαδή, απ’ το γεγονός ότι δε σε πληγώνει άμεσα με αυτά που κάνει, συνεχίζει να σε πληγώνει έμμεσα με όλα εκείνα που δεν κάνει. Η δηλητηριώδης ουσία που εμφυσεί μέσα σου, με λίγα λόγια, δε σε σκοτώνει μπαμ και κάτω, μα σε αποδυναμώνει αργά και βασανιστικά μέχρι να σε ρημάξει εντελώς κι όλως παραδόξως, το δεύτερο μου ακούγεται λίγο χειρότερο απ’ το πρώτο, καθώς άλλο να βλέπεις το σηματάκι με τη νεκροκεφαλή πάνω σε ένα προϊόν και να έχεις το νου σου κι άλλο να καταναλώνεις κάτι δυνητικά θανατηφόρο χωρίς να έχεις ιδέα.

Ποια είναι τα πράγματα εκείνα που δηλητηριάζουν, λοιπόν, μια σχέση; Είναι λεπτομέρειες, όπως εκείνο το «καλή επιτυχία, πιστεύω σ’ εσένα», που δεν έστειλες πριν ο άλλος πάει να δώσει τις εξετάσεις εκείνες που του είχαν κλέψει τον ύπνο για έναν ολόκληρο μήνα, είναι εκείνο το φιλί που δεν έτρεξες να δώσεις πριν αυτός που αγαπάς φύγει για τη δουλειά, η αλλαγή που δεν παρατήρησες στα μαλλιά ή στα ρούχα του, εκείνο το «πόσο μου έλειψε ένας καφές δίπλα στη θάλασσα» το οποίο προσπέρασες με ένα «κάποια μέρα που θα έχουμε χρόνο».  Είναι η έκπληξη που δεν έκανες στα γενέθλιά της επειδή «δεν είσαι καλός σ’ αυτά», λες κι έκπληξη είναι μόνο τα τέλεια οργανωμένα πάρτι με τα μπαλόνια και τους εκατό προσκεκλημένους κι όχι μια ανθοδέσμη στη δουλειά της ή μια οποιαδήποτε απροσδόκητα ρομαντική σου χειρονομία που θα της έφτιαχνε τη μέρα, είναι κι όλα αυτά μαζί.

Είναι ο χρόνος που δε βρήκες μέσα στις τόσες σημαντικές υποχρεώσεις σου για εκείνο το διήμερο, είναι όλα εκείνα τα παράπονα που δεν άκουσες ή έκανες πως δεν ακούς, εκείνα που βιάστηκες να βαφτίσεις «σταμάτα να γκρινιάζεις» και «με ζάλισες», η κούραση την οποία προσπέρασες με ένα απλό «δεν έχεις ανάγκη εσύ, εσύ είσαι θηρίο». Είναι επίσης το ενδιαφέρον που δεν έδειξες για εκείνο το πρόβλημα υγείας που θεώρησες ασήμαντο, η καληνύχτα που δεν είπες κι όλα εκείνα τα «ευχαριστώ» που θεώρησες άχρηστα να ειπωθούν ως ευκόλως εννοούμενα, παραβλέποντας πως στον έρωτα καλώς είναι να μην εννοείται τίποτα. Είναι που δε θεώρησες στιγμή απαραίτητο να γίνεσαι κάθε μέρα καλύτερος για να εξακολουθείς να αρέσεις στον άλλο κι είναι που δε συνέχισες να διεκδικείς τον άνθρωπό σου επειδή τον έδεσες, τάχα μου, όπως έδεναν παλιά τα γαϊδούρια.

Δεν το κάνει κανείς από κακία, κανένας δεν έχει σκοπό· δε χρειάζεται όμως πάντα να έχεις σκοπό για να γίνει το κακό. Είσαι με κάποιον που σου μοιάζει δυνατός κι ανεξάρτητος κι όσο πιο πολύ σου το δείχνει τόσο λιγότερα θεωρείς πως χρειάζεται να δώσεις. Άλλωστε, δίνεις-δε δίνεις, εκείνος είναι εκεί, έτσι δεν είναι; Οι άνθρωποι, όμως, πληγώνονται όταν αδιαφορείς γι’ αυτούς, ακόμα κι αν το κάνεις άθελά σου.

Ακόμα κι αν κάποιος σου μοιάζει αρκετά δυναμικός κι αυτάρκης, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων μας να ζητάμε επιβεβαίωση από εκείνους που αγαπάμε, ακόμα κι αν δεν τους το λέμε στα μούτρα. Κι αν το μόνο πράγμα που σου ζητάει κάποιος είναι αυτό, να του δείξεις με έναν τρόπο που μόνο εσύ ξέρεις πως εξακολουθεί να μετράει για εσένα το ίδιο, έχεις κάθε δικαίωμα να πεις ξεκάθαρα ότι δε σε νοιάζει η ανασφάλειά του και να τον αφήσεις να αποφασίσει αν γουστάρει να σε αντέχει· αυτό που δεν έχεις δικαίωμα, όμως, είναι να κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις.