Η αυτολογοκρισία μας στο Instagram

2010. Γύρισε λίγο νοερά σε εκείνη τη χρονιά, σε παρακαλώ. Είναι το έτος που λανσαρίστηκε το Instagram. Τότε που είχε για badge εκείνη την υπέροχη, καφέ, αναλογική κάμερα, τότε που είχε δεκαπέντε φίλτρα της κακιάς ώρας, που κι εμείς με τη σειρά μας νιώθαμε εκστασιασμένοι με τη μοναδική δυνατότητα που μας έδινε το συγκεκριμένο app να κάνουμε τις ήδη χάλια φωτογραφίες μας ακόμα πιο χάλια, πετώντας τους εκεί πέρα ένα Valencia ή ένα Aden.

Κι ανεβάζαμε -Θεέ μου, τι ανεβάζαμε! Αθώοι μέσα στην άγνοια για το τι έπεται, ανεβάζαμε καφέδες σε Insta-unworthy κούπες, πατουσάκια σε παραλίες και κάλτσες, πολλές κάλτσες σε διάφορα σχέδια και χρώματα. Και μαζεύαμε είκοσι καρδούλες και το θεωρούσαμε ουάου, ξέρεις, μόνο οι πολύ προχωρημένοι την χρησιμοποιούσαμε την εφαρμογή, κι αν φτάναμε και στις πενήντα, εκεί δε θέλω να πω κάτι, νιώθαμε τουλάχιστον Άνι Λίμποβιτς, δε μας έφτανε κανένας.

Είμαι σίγουρη πως ο Κέβιν Σίστρομ κι ο Μάικ Κρίγκερ, οι δύο τύποι που δημιούργησαν την εφαρμογή, όντας απόφοιτοι του πανεπιστημίου του Στάντφορντ, δεν είχαν την παραμικρή ιδέα σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί το πράγμα, γι’ αυτό και την πούλησαν στο Facebook δύο χρόνια μετά για μόλις ένα δισεκατομμύριο δολάρια· και λέω «μόλις» επειδή η αξία της, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, έχει ξεπεράσει προ πολλού τα εκατό δισεκατομμύρια δολάρια, κατάλαβες;

Χρόνο με τον χρόνο, λοιπόν, το πράγμα εξελίχθηκε, οι κουλτούρες άλλαξαν, το Instagram απέκτησε δύναμη βόμβας μαζικής καταστροφής, άλλαξε ισχύοντες θεσμούς, έδωσε ευκαιρίες, δημιούργησε επαγγέλματα, καθόρισε καταναλωτικές τάσεις, έκανε τις πλαστικές νόρμα, έκανε και την πρώην συμμαθήτριά σου, τη Ρένα, ινφλουένσερ και δημιούργησε στον κόσμο αίσθημα ανεπάρκειας μεγαλύτερο κι από εκείνο που δημιουργούσαν τα ιλουστρασιόν περιοδικά στα 90s και τα 00s.

Με τον καιρό, όλοι γίναμε με κάποιο τρόπο pimps του εαυτού μας, πουλώντας όλα τα «καλά» μας χαρακτηριστικά προς άγρα μερικών double-taps, εξελίξαμε (ή νομίζουμε πως εξελίξαμε) τα φωτογραφικά μας skills, και γίναμε όλοι fashion/style/wellness/travel/food bloggers. Όλοι γενικότερα, άλλοι λίγο, άλλοι πολύ, μπήκαμε στον χορό και χορέψαμε στον ρυθμό που βαράει ο Mark κι η παρέα του όποτε τους καπνίσει να εμπλουτίσουν την εφαρμογή με κάτι καινούριο, βλέπε polls, IG TV και τα λοιπά.

Επειδή, πλέον, το πράγμα έχει γίνει τόσο στημένο, που η πλειοψηφία των χρηστών όχι απλά γνωρίζει από prime times, αλλά ξέρει επίσης και το περιεχόμενο που ζητάει το «κοινό του», οπότε φέρεται κι άγεται αναλόγως. Με λίγα λόγια, αυτολογοκρινόμαστε, ωραιοποιούμαστε, προσποιούμαστε απλά και μόνο για να μένουν οι followers μας σε εγρήγορση, μην τυχόν και τους περάσει απ’ το μυαλό να πατήσουν κανένα unfollow και χάσουμε τον ύπνο μας στα καλά καθούμενα.

Πουλάει το γυμνό; Θα ποζάρεις αμέριμνα με αδαμιαία περιβολή σε πλαζ ή στον καθρέφτη του μπάνιου σου, και θα δεις τις ειδοποιήσεις σου να παίρνουν φωτιά. Έχει απήχηση η μέση-δαχτυλίδι; Οι εφαρμογές να ‘ναι καλά, γίνεσαι σαν οχτάρι, ποστάρεις, δέχεσαι δεκάδες κομπλιμέντα και μετά χαίρεσαι που υπάρχει κόσμος που πιστεύει πως είσαι πραγματικά έτσι. Κι η αλήθεια είναι πως χαίρεσαι τόσο που σχεδόν το πιστεύεις κι εσύ πως θα σε δει η Κιμ και θα σου ζητήσει συμβουλές διατροφής κι εκγύμνασης.

Και μέσα σε όλο αυτό προσέχεις· μη φανεί κάποια ατέλεια, μπορεί να μην τους αρέσει που έχεις λίγη κοιλίτσα και να σου κάνουν unfollow. Μην πεις τις απόψεις σου, μπορεί να προκαλέσεις διχογνωμίες και να σου κάνουν unfollow. Μην ποστάρεις φωτογραφία με άτομο του αντίθετου φύλου, μπορεί οι θαυμαστές σου να απογοητευτούν και να σου κάνουν unfollow. Μην ανεβάσεις φωτογραφία που δε θα ‘μπαινε στο Hall of Fame της εφαρμογής, μπορεί να σου κάνουν unfollow. Μην ιδρώνεις τζάμπα, θα σου κάνουν έτσι κι αλλιώς unfollow, επειδή βαρέθηκαν να ‘σαι αποστειρωμένος. Κι αν είσαι χύμα, θα σου κάνουν unfollow επειδή δεν είσαι αποστειρωμένος. Κάπως έτσι πάει το πράγμα.

Μου λείπει πολύ το 2010· τότε που πόσταρα θολές φωτογραφίες περιμένοντας το λεωφορείο στα ΚΤΕΛ, τότε που θεωρούσα Instagram worthy τα κουλουράκια της γιαγιάς μου και που νόμιζα τις εκατό καρδούλες για αστρονομικό ποσό θαυμασμού. Εποχή όμορφη, απλή, χωρίς περιττό sexiness και δήθεν coolness.

Ξέρεις κάτι; Δεν περνάνε καλά τα μεγάλα account, μην τα ζηλεύεις, υπάρχει πολύ άγχος πίσω από όλη αυτή τη φωτογραφική τελειότητα, ακριβώς επειδή είναι απλά και μόνο φωτογραφική. Δε ζουν για να δημιουργούν, δε βγαίνουν για να περνάνε καλά, δεν ταξιδεύουν για να βλέπουν νέα μέρη, δεν ψωνίζουν για να ανανεωθούν, τα κάνουν όλα αυτά για να ‘χουν κάτι να ποστάρουν στο Instagram, κι αν δεν τους βγει το τέλειο ενσταντανέ, νιώθουν μίζεροι κι απογοητευμένοι, ακριβώς επειδή ο μόνος τρόπος για να περνάνε καλά είναι να βλέπουν τον αριθμό των ειδοποιήσεών τους να ανεβαίνει.

Γιατί να θέλεις να ζεις έτσι; Πόσταρε ό,τι σου αρέσει, οτιδήποτε σε εκφράζει και let them unfollow. Αν αγκαλιάσαμε τα social media με τόση θέρμη επειδή μας επέτρεψαν να δείχνουμε στον κόσμο ποιοι είμαστε, γιατί να θέλουμε τόσο να μας αποδέχονται για κάτι που δεν είμαστε;