Μάγια Αγγέλου· 15 αποφθέγματα για τη ζωή, την αγάπη και τον κόσμο

Marguerite Annie Johnson, γνωστή στο ευρύ κοινό ως Μάγια Αγγέλου, αυτή η πασίγνωστη Αμερικανίδα ποιήτρια, συγγραφέας κι ακτιβίστρια γεννήθηκε στο Μιζούρι των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής στις 4 Απριλίου του 1928. Προσωπικότητα πολύπλευρη και ταλέντο πολυσχιδές, έκανε πολλά επαγγέλματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής της τόσο για να βγάλει τα προς το ζην (η ίδια αναφέρει πως εργάστηκε ως σερβιτόρα, εκδιδόμενη, μαγείρισσα και χορεύτρια), όσο και για να υπογραμμίσει τη θέση της στον κόσμο μέσα από το καλλιτεχνικό της έργο, καθώς εκτός των άλλων, υπήρξε και η πρώτη Αφροαμερικανίδα συγγραφέας. Εργάστηκε ακούραστα ακόμα και δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ και τον Μάλκολμ Χ υπερασπιζόμενη τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών, γεγονός που την έκανε ιδιαίτερα αγαπητή σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που ένιωθαν κοινωνικά παραγκωνισμένοι από τις τόσο γερά θεμελιωμένες ρατσιστικές αντιλήψεις της εποχής.

Κάνοντας μια μικρή αναδρομή στην παιδική της ηλικία, είναι γνωστό πως μόνο ρόδινη δεν ήταν. Από τα οκτώ της έτη μέχρι την πρώιμη εφηβεία της έπασχε από επιλεκτική αλαλία, μια παιδική αγχώδης διαταραχή που η ίδια επέβαλε στον εαυτό της, καθώς πίστευε πως η φωνή της είχε τη δύναμη να αφανίσει. Η σκέψη αυτή έγινε εμμονή στο παιδικό μυαλό της επειδή, αφού κακοποιήθηκε από τον πατριό της, η ίδια το εκμυστηρεύτηκε στην οικογένειά της η οποία άμεσα προχώρησε σε καταγγελία. Ο πατριός της τότε δικάστηκε και καταδικάστηκε αλλά αφέθηκε ελεύθερος σε πολύ μικρό διάστημα και βρέθηκε νεκρός τέσσερις μέρες μετά, πιθανότατα από το χέρι κάποιου συγγενή της μικρής Marguerite. Για το τέλος του θεώρησε υπεύθυνο αποκλειστικά και μόνο τον εαυτό της, γι’ αυτό και δεν έβγαλε λέξη σε κανέναν παρά μόνο στον αγαπημένο της αδερφό για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Το 1951 παντρεύτηκε κάποιον Έλληνα ναυτικό, τον Tosh Angelos και μετά το διαζύγιό τους χρησιμοποίησε μια παραλλαγή του επιθέτου του ως καλλιτεχνικό ψευδώνυμο, δίπλα στο παρατσούκλι της που ήταν Μάγια. Παντρεύτηκε άλλη μία φορά, το 1974 με τον Paul du Feu, ενώ είχε ήδη αποκτήσει το πρώτο και μοναδικό παιδί της, στην ηλικία των 16. Ο γιος της συνήθιζε να αναφέρει στα μέσα πως η μητέρα του ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος που του έμαθε να σκέφτεται ανοιχτά, να μη φοβάται τις αποτυχίες και να παρατηρεί τον κόσμο με σκοπό να καταλάβει κι όχι να κρίνει. Ο ίδιος αναφέρει πως η Μάγια Αγγέλου είχε ένα ταλέντο να μετατρέπει σε μάθημα ζωής οποιοδήποτε γεγονός της καθημερινότητας, καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση και το θάρρος στους γύρω της.

Η ίδια λατρεύτηκε από το κοινό επειδή με τις λέξεις της, είτε αυτές ήταν στο χαρτί, είτε είχαν το ηχόχρωμα της φωνής της, ήξερε να ωθεί τους ανθρώπους ν’ αρπάζουν τη ζωή από το γιακά, να βιώνουν τον πόνο και να τον μετατρέπουν σε εμπειρία και να προπονούν το μυαλό τους ώστε να βλέπουν το καλό σε οποιαδήποτε κατάσταση, όσο ζοφερή κι αν μοιάζει αρχικά στα μάτια τους. Αποτέλεσε για το λόγο αυτό την αγαπημένη «σοφή» του Αφροαμερικανών κι όχι μόνο κι αγαπήθηκε τόσο από πολιτικούς και διασημότητες, όσο κι από το ευρύ κοινό.

Στη διάρκεια της ζωής της απέσπασε περισσότερες από 50 τιμητικές διακρίσεις, με σπουδαιότερο έργο της το «Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί», ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε το 1969 και κατάφερε να γίνει ένα από τα σπουδαιότερα κομμάτια της παγκόσμιας  κλασικής λογοτεχνίας που διδάσκεται μέχρι σήμερα στα Αμερικανικά σχολεία διαμορφώνοντας συνειδήσεις. Το 2013 βραβεύτηκε με το Literarian Award για τη συμβολή της στην παγκόσμια λογοτεχνική κοινότητα. Πέθανε το 2014, στην ηλικία των 86. Παρακάτω ακολουθούν μερικά από τα πιο γνωστά της αποφθέγματα για τη ζωή, την αγάπη και τον κόσμο.

1. Ένα από τα σπουδαιότερα δώρα που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου είναι να συγχωρείς, να τους συγχωρείς όλους.

2. Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους που ενώ δεν αγαπάνε τον εαυτό τους, μου λένε «σ’ αγαπώ». Υπάρχει ένα Αφρικανικό γνωμικό που λέει «ποτέ μην εμπιστεύεσαι έναν γυμνό άνθρωπο που σου δίνει να φορέσεις πουκάμισο».

3. Αν έχεις καταφέρει στη ζωή σου να νοιάζεσαι πραγματικά για κάποιον άλλο, τότε τα έχεις καταφέρει.

4. Να έχεις κουράγιο ώστε να εμπιστεύεσαι την αγάπη μία φορά ακόμα. Κι ακόμα μία φορά.

5. Μπορεί κανείς να θεωρηθεί πραγματικά επιτυχημένος μόνο αν έχει επιτύχει κάνοντας αυτό που αγαπάει.

6. Ποτέ μην κάνεις κάποιον άνθρωπο προτεραιότητα όταν  για εκείνον είσαι απλά μια επιλογή.

7. Έχω μάθει πως οι άνθρωποι πάντα ξεχνάνε τι είπες, ξεχνάνε τι έκανες, δεν ξεχνάνε όμως ποτέ πώς τους έκανες να νιώσουν.

8. Η αγάπη είναι σαν τους ιούς μπορείς να κολλήσεις ανά πάσα στιγμή.

9. Μεγαλώνοντας καταλαβαίνει κανείς γιατί έχουμε δύο χέρια το πρώτο για να βοηθάμε τους εαυτούς μας και το δεύτερο για να βοηθάμε τους άλλους.

10. Πλέον ξέρω πως κάθε φορά που αποφασίζω να κάνω κάτι με την καρδιά μου ανοιχτή, συνήθως παίρνω τη σωστή απόφαση.

11. Θα αντιμετωπίσεις πολλές ήττες αλλά δεν πρέπει να ηττηθείς.

12. Σε όλους εκείνους που δεν πιστεύουν πια στην αγάπη, έχω να πω μόνο αυτό εμπιστευτείτε λιγάκι τη ζωή.

13. Μεγαλώνει κανείς όταν σταματάει να ρίχνει το φταίξιμο για όλα στους γονείς του.

14. Οι άνθρωποι πεθαίνουμε όταν χάνουμε την αγάπη και το σεβασμό προς το συνάνθρωπό μας.

15. Αν δε σου αρέσει κάτι, άλλαξέ το. Αν δεν μπορείς να το αλλάξεις, άλλαξε την συμπεριφορά σου απέναντί του.