Μεγάλη τέχνη να κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις

Γέμισε ο κόσμος πανέξυπνους, θα το ‘χεις καταλάβει. Άτομα με άποψη για όλα, έτοιμα να σου μεταλαμπαδεύσουν τα φώτα τους επί παντός επιστητού, είτε το ζητήσεις είτε όχι. Θα τους βρεις στη διπλανή θέση στο λεωφορείο, στην παρέα σου, σε τηλεοπτικά πάνελ, όπως περιμένεις στην ουρά για να πληρώσεις τη δόση του δανείου, παντού τέλος πάντων. Δεν έχει θέμα με το περιβάλλον το συγκεκριμένο είδος, ζει κι ελίσσεται ανεξαρτήτως συνθηκών, αρκεί να του δίνεται το βήμα για να μιλάει.

Και μη φανταστείς πως έχει τομέα ειδικότητας, όχι, ξέρει τα πάντα. Θα σου αναλύσει από πιθανότητες επιτυχίας των εφαρμοζόμενων οικονομικών πολιτικών της κυβέρνησης, μέχρι το γιατί σε παράτησε ο Τάκης το 2007, με το ανάλογο ύφος οικονομολόγου ή ψυχιάτρου, ανάλογα το θέμα· είπαμε οι πανέξυπνοι άνθρωποι έχουν άποψη για όλα, δεν είναι σαν κάτι απαίδευτους που κοιμούνται όρθιοι και λένε ανόητες φράσεις τύπου «δεν ξέρω» χωρίς να ντρέπονται.

Και μένεις εσύ να τους κοιτάς και να αναρωτιέσαι: είναι όντως τόσο έξυπνοι, είσαι όντως τόσο βλάκας όσο σε κάνουν να νιώθεις, είναι αλήθεια τόσο ξεχωριστοί, κι αν τελικά είναι, σε κάνει εσένα όλη αυτή η νοημοσύνη τους έναν απ’ τους πολλούς; Κι όσο τους κοιτάζεις με αυτή την απορία στο βλέμμα, δεν έχεις ιδέα πόσο το ευχαριστιούνται· επειδή οι πανέξυπνοι άνθρωποι είναι και νάρκισσοι κι εκλαμβάνουν την κάθε αντίδραση προς το πρόσωπό τους ως θαυμασμό ή, ακόμα καλύτερα, ζήλια. Ποιος ο λόγος, άλλωστε, να έχεις κάποιο χάρισμα αν δεν μπορείς να το μοστράρεις δεξιά κι αριστερά, να καταστήσεις σαφή την ανωτερότητά σου, να εντυπωσιάσεις;

Όλα τα ξέρουν οι πανέξυπνοι άνθρωποι, δε θέλω να έχεις αμφιβολία γι’ αυτό. Όλα, δηλαδή, εκτός από ένα (εντελώς μεταξύ μας): δεν έχουν ιδέα πόσο ταλέντο θέλει να μπορείς να κάνεις το βλάκα σε έναν κόσμο με υπερπροσφορά ευφυΐας κι ανθρώπους ανίκανους να ξεχωρίσουν την πλασματική απ’ την αληθινή της φύση. Ε, ας έχουν κι αυτοί ένα ψεγάδι, εδώ που τα λέμε, να νιώθουμε κι εμείς οι χαζοί λίγο καλύτερα.

Επειδή κανένας δεν τα ξέρει όλα, το είχε πει κάποτε κι ο Σωκράτης κι αν θυμάσαι καλά, στα χρόνια του τον περνούσαν για τρελό κι επικίνδυνο. Ξέρεις, όμως, γιατί έμεινε στην ιστορία, έτσι; Επειδή έκανε το βλάκα. Επειδή με τη μαιευτική του μέθοδο και τις απλοϊκές του ερωτήσεις έκανε τον συνομιλητή του να ξερνάει την αλήθεια χωρίς ο ίδιος να μοιάζει δογματικός και μαλάκας. Και το μόνο που διακήρυττε παρ’ όλα αυτά ήταν πως δε γνωρίζει τίποτα. Αυτό, που λες, είναι ταλέντο.

Άσε λοιπόν τους πανέξυπνους να κάνουν τη δουλίτσα τους όπως θέλουν, να διδάσκουν και να κατηγορούν τους πάντες για τα λάθη και τις παραλήψεις τους, ακόμα κι αν στους πάντες ανήκεις κι εσύ, λίγο σε νοιάζει. Επίτρεψέ τους να εντυπωσιάζουν τους πραγματικά χαζούς, καθώς οι ουσιαστικά νοήμονες άνθρωποι γνωρίζουν πως τελικά η σιωπή είναι όντως χρυσός όπως επίσης γνωρίζουν πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να απαντήσουν σε πλάγιες προσβολές και πως δεν απαιτεί κάθε δράση αντίδραση, καθώς οι περισσότερες από αυτές απαιτούν απλώς παρατηρητικότητα.

Επειδή χρίζει ουσιαστικής σπιρτάδας να απαντάς σε πασιφανείς προσβολές με χαμόγελο και να λες «δεν ξέρω» ενώ ξέρεις καλύτερα απ’ τον καθένα. Ο πραγματικά έξυπνος άνθρωπος, άλλωστε, δεν έχει ανάγκη να τον θαυμάζουν για τις γνώσεις του, δεν προβάλει τον εαυτό του ως Θεό, καθώς δεν έχει ανάγκη να τον λατρεύουν για να γνωρίζει τη θέση του στον κόσμο και πάνω απ’ όλα δεν προσβάλει τη νοημοσύνη κανενός για να αναδείξει τη δική του.

Πραγματικά έξυπνος είναι εκείνος που αφήνει τα γεγονότα να μιλήσουν μόνα τους, που έχει την απαραίτητη υπομονή να αφήσει τον χρόνο να κάνει τη δουλίτσα του και να τον επιβεβαιώσει και δεν ανακόπτει την πορεία του προκειμένου να πετάει πέτρες σε κάθε σκυλί που του πουλάει τσαμπουκάδες στο δρόμο. Επειδή ο πραγματικά έξυπνος άνθρωπος μπορεί να μην είναι «πανέξυπνος» όπως οι πολλοί, ξέρει όμως να κάνει με επιτυχία τον βλάκα. Ιδίως μπροστά σε βλάκες που κάνουν τόσο ανεπιτυχώς τους έξυπνους.